یارانه بدون گرانی

پس از اجرای مرحله اول هدفمندی یارانه‌ها و افزایش قیمت حامل‌های انرژی، یارانه 45هزار تومانی به حساب مردم واریز شد. اما در مرحله بعدی که در اوایل سال 1393 حامل‌های انرژی مجددا گران شد، بر یارانه نقدی خانوارها رقمی اضافه نشد.

با این که در سال‌های اجرای هدفمندی یارانه‌ها همواره از کمبود منابع برای پرداخت یارانه نقدی به مردم سخن گفته شده، اما آمارها از واقعیت دیگری حکایت دارد.

آمارهایی که در ماه‌های اخیر درباره منابع و مصارف هدفمندی یارانه‌ها توسط نمایندگان مجلس مطرح شده، بیانگر آن است که در سال گذشته درآمد هدفمندی یارانه‌ها به 70 هزار میلیارد تومان رسیده اما سهم یارانه نقدی پرداختی به مردم 31هزار میلیارد تومان بوده است.

به گفته کارشناسان، بر اساس این آمار و ارقام، سهم دولت از درآمد هدفمندی یارانه‌ها به طور مرتب بیشتر و سهم یارانه نقدی مردم، کمتر شده است. در صورتی که سهم دولت به مردم منتقل شود، امکان افزایش یارانه نقدی بخصوص برای اقشار کم‌درآمد بدون گرانی جدید، کاملا میسر است.

براحتی می‌توان یارانه نقدی را افزایش داد

دکتر محمود دهقانی، اقتصاددان درباره امکان افزایش یارانه نقدی به جام‌جم گفت: بدون شک با قطع یارانه نقدی ثروتمندان که منطبق با قانون هم هست، براحتی می‌توان رقم یارانه نقدی را افزایش داد و این کار کاملا شدنی است. بنده معتقدم همچنین از محل درآمد طرح هدفمندسازی یارانه‌ها، بیش از این مقدارِ سه برابر رقم کنونی یارانه نقدی هم به اقشار آسیب‌پذیر قابل پرداخت است.

وی اظهار کرد: جالب اینجاست همان افرادی که درباره افزایش رقم یارانه نقدی، ایراد نابجا گرفته و شبهه وارد می‌کردند، امروز در مورد سه برابر کردن یارانه نقدی به افراد تحت پوشش نهادهای حمایتی، آن هم بدون قطع یارانه دهک‌های برخوردار و در آستانه انتخابات، هیچ اشکالی وارد نمی‌کنند. لذا این مسائل نشان می‌دهد رفتارها کاملا سیاسی و غیرکارشناسی شده است.

وی تاکید کرد: براحتی می‌توان رقم یارانه نقدی را با منابع فعلی افزایش داد و جالب این است دولت تاکنون توضیح نداده که اضافه وجوه منابع نسبت به پرداخت‌ها، تاکنون در کجا هزینه شده است.

وی افزود: طبق آمارهای موجود، سالی حدود 35 هزار میلیاردتومان یارانه نقدی به مردم پرداخت می‌شود، در حالی که منابع هدفمندی با کسر کسورات قانونی حدود 70 هزار میلیاردتومان است. حالا باید پاسخ داده شود مابقی پول‌ها چه شده است؟

پرداخت نقدی نصف منابع

دکتر پرویز جلیلی کامجو، اقتصاددان نیز با تائید وجود منابع کافی برای افزایش یارانه نقدی به جام‌جم گفت: با توجه به منابع سازمان هدفمندی یارانه‌ها، دولت آینده می‌تواند یارانه دو بخش را افزایش دهد، بخش تولید و دهک‌های پایین درآمدی.

وی افزود: اما با این سیستمی که طی چند سال گذشته در جریان بوده، این اتفاق بعید است. دولت آینده می‌تواند با اقتدار، یارانه ثروتمندان را حذف کند و به دهک‌های پایین انتقال دهد و از منابع موجود نیز یارانه بخش تولید را پرداخت کند.

جلیلی کامجو ادامه داد: امروز دولت 40 هزار میلیارد تومان یارانه پرداخت می‌کند در صورتی که 80 هزار میلیارد تومان منابع برای این کار دارد، یعنی یارانه بخش تولید، صرف پرداخت یارانه به بخش دولتی می‌شود. در صورتی که طبق قانون، سهم دولت 20 درصد و سهم تولید 30 درصد منابع آزاد شده ناشی از اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها بود که متاسفانه آن 30 درصد هم صرف بودجه جاری دولت شده است.

120 هزار میلیاردتومان منابع هدفمندی کجاست؟

حسینعلی حاجی‌دلیگانی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه نیز در گفت‌وگو با جام‌جم با تائید امکان‌سنجی افزایش یارانه نقدی تصریح کرد: طبق برآوردهای ما که برخی از مراکز رسمی کشور مانند دیوان محاسبات و حتی یک نهاد دولتی هم آن را تائید کرده‌اند، منابع هدفمندی یارانه‌ها حدود 80 هزار میلیارد تومان است که حاصل افزایش قیمت حامل‌های انرژی است و فقط 35 هزار میلیاردتومان آن به عنوان یارانه نقدی به مردم پرداخت می‌شود.

وی افزود: دولت در حدود 43 هزار میلیاردتومان از منابع هدفمندی را به حساب خزانه واریز می‌کند، ولی باید اذعان کنم حدفاصل مبلغ 43 هزار میلیاردتومان تا 80 هزار میلیاردتومان به حساب خزانه واریز نمی‌شود و جالب این که مشخص هم نیست بقیه پول‌ها چه می‌شود؟

حاجی‌دلیگانی با بیان این‌که در قانون برنامه ششم آورده شده که تمام مبالغ دریافتی حاصل از افزایش قیمت حامل‌های انرژی به حساب خزانه واریز و برداشت‌ها هم مشخص شود، گفت: اما متاسفانه در بودجه 96 به دلیل مخالفت دولت عملیاتی نشد. وی عنوان کرد: در سه سال گذشته برآورد کرده‌ام بالغ بر 120 هزار میلیاردتومان از منابع هدفمندی یارانه‌ها به حساب خزانه واریز نشده و جالب‌تر این‌که دولت نیز گزارشی درباره هزینه کرد آن منتشر نکرده است.

منابع یارانه، هدفمند هزینه نمی‌شود

دکتر محمد کهندل، اقتصاددان درباره امکان‌سنجی افزایش یارانه نقدی به جام‌جم گفت: متاسفانه باید اذعان کنم در چهار سال گذشته منابع موجود یارانه‌ها، هدفمند هزینه نشده است.

وی عنوان کرد: درصورتی که یارانه نقدی سه دهک ثروتمند جامعه حذف شود، می‌توان آنها را به دهک‌های پایین اضافه کرد و رقم یارانه نقدی را افزایش داد. اما متاسفانه این اقدام صورت نگرفت و این یکی از نواقص کار است.

این اقتصاددان اضافه کرد: فقر زدایی همراه با توانمندسازی در جامعه، یکی از اهداف فراموش‌ نشدنی نظام اسلامی بر اساس اسناد بالا دستی است و امکان افزایش سه برابر برای دهک‌های پایینی وجود دارد.