هشدار مالاریا برای شرق و جنوب کشور

به گزارش جام‌جم، بیماری مالاریا یکی از بیماری‌های بومی ایران است که در گذشته به دلیل نبود و کمبود امکانات بهداشتی و درمانی از یک سو و شرایط لازم برای تکثیر پشه ناقل و انتقال بیماری از دیگر سو، فراگیری بسیاری داشته است، طوری که 70 سال پیش که جمعیت ایران حدود 18 میلیون نفر بود، بیش از پنج میلیون نفر در کشورمان به این بیماری مبتلا بودند.

اما با گذشت زمان و پیشرفت‌های بهداشتی و درمانی در کشورمان موارد ابتلای بومی این بیماری رو به کاهش گذاشت و براساس آمار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، طی پنج سال گذشته از 11 هزار نفر به حدود صد نفر تا پایان سال 95 کاهش یافت که این روند کاهشی همچنان ادامه دارد، اما آنچه نگران‌کننده است، شیوع مجدد بیماری مالاریا از طریق مهاجران غیرقانونی مبتلا به این بیماری است که از کشورهای همسایه شرقی افغانستان و عمدتا پاکستان وارد کشورمان شده و باعث انتقال و شیوع این بیماری در میان هموطنان می‌شوند.

سه استان سیستان و بلوچستان، هرمزگان و کرمان بیش از مناطق دیگر کشور تحت تاثیر بیماری مالاریا هستند که دلیل عمده این آسیب‌پذیری نیز ورود مهاجران غیرقانونی و مبتلای عمدتا پاکستانی‌ به این استان‌هاست.

تردد مهاجران غیرقانونی

اگرچه نگرانی از شیوع مجدد بیماری مالاریا به دلیل افزایش تردد غیرقانونی مبتلایان خارجی در کشورمان در سال‌های اخیر وجود داشته، اما آنچه اکنون بر میزان این نگرانی می‌افزاید پایان کار رسمی و مستقیم سازمان ملل در بخش مقابله با این بیماری در ایران است. در واقع سازمان ملل برای مقابله و ریشه‌کنی بیماری مالاریا از 9سال پیش با ایران همکاری مستقیم داشته که به کاهش 97 درصدی بیماری در ایران منجر شده است. به گزارش دیروز ایسنا، آن‌طور که «آنه ماری کالهون»، نماینده سازمان ملل در همایش دو روزه حذف مالاریا گفته است: امسال آخرین سال 9سال همکاری سازمان ملل با ایران است و سازمان ملل در سال آینده همکاری خود را در این زمینه با ایران به اتمام می‌رساند. این مساله از آن جهت نگران‌کننده است که ورود مهاجران مبتلای خارجی به کشور همچنان ادامه دارد و در واقع پیشگیری از بازگشت بیماری یکی از چالش‌های پیش روی ایران در این زمینه است که اگر درخصوص آن بدرستی برنامه‌ریزی نشود، احتمال شیوع و افزایش دوباره بیماری در تمام نقاط کشور وجود دارد.

بر این اساس در سال 2015 ایران به جهت تبادل جمعیتی بویژه با افغانستان و پاکستان 14 درصد از کانون‌های مالاریا را در خود داشت و بیش از 75 درصد مالاریای ایران در این سال وارداتی بوده است.

نگرانی وزارت بهداشت

این نگرانی و هشدار در سخنان مسئولان وزارت بهداشت نیز به چشم می‌خورد.

محمدمهدی گویا، رئیس مرکز پیشگیری بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت با اشاره به این‌که یکی از مشکلات پیش‌‌روی ایران در زمینه مالاریا، ورود و خروج مهاجران غیرقانونی است، هشدار می‌دهد که وجود یک برنامه منسجم پیشگیری در این زمینه تاکنون باعث کاهش شدید موارد ابتلا به بیماری شده، از این‌رو اگر کوچک‌ترین اشتباهی انجام بگیرد با شکل انفجاری این بیماری روبه‌رو خواهیم بود.

وی با اشاره به این‌که علاوه بر تردد مهاجران، تغییرات آب و هوایی نیز امکان بالا گرفتن بیماری را افزایش می‌دهد، می‌افزاید: اکنون مناطق جنوب‌شرقی کشور از سایر مناطق در زمینه مالاریا مستعدتر است و فعلا بقیه مناطق کشور نسبت به این بیماری در امان هستند.

هشدار مالاریا در کنارک

اولین استانی که بیش از سایر مناطق درگیر بیماری مالاریاست، سیستان و بلوچستان و بویژه بخش‌های جنوبی آن در دو شهرستان چابهار و کنارک است. ظاهرا نگرانی از شیوع مالاریا در این بخش‌ها به حدی است که چند روز پیش عباس عرب، مسئول مرکز بهداشت کنارک از مسئولان اجرایی کنارک درخواست کرد که با امکانات و ماشین‌آلات شهرداری در اسرع وقت نسبت به خاکریزی و خشکاندن آب‌های راکد و جلوگیری از افزایش پشه مالاریا، اقدام کنند.

به گفته وی، بارندگی‌های سال گذشته در برخی از نقاط شهر به جمع شدن آب‌های راکد منجر شده و زمینه رشد و تکثیر پشه مالاریا را فراهم کرده است.

بیژن بختیاری، فرماندار کنارک اما درخصوص این نگرانی به جام‌جم می‌گوید: آب‌های راکد جمع شده ناشی از بارندگی‌ها یا آب دریا در کنار شرایط بهداشتی نامناسب و گرمای هوا باعث رشد و نمو پشه مالاریا می‌شود که این پشه ها، با انتقال بیماری از مهاجران غیرقانونی مبتلا به شهروندان می‌توانند باعث شیوع آن شوند.

بختیاری می‌افزاید: اتباع مهاجر زیادی از کشورهای همسایه بویژه پاکستان در همین ایام، به منظور کارگری در مزارع موز (از مرز خشکی و آبی) وارد شهر زرآباد شهرستان کنارک و شهر دشتیاری شهرستان چابهار می‌شوند که برخی از آنها در کشور خود به بیماری مالاریا مبتلا شده‌اند و پس از ورود به استان، گاهی باعث انتقال بیماری خود به شهروندان می‌شوند.

آن‌طور که فرماندار کنارک می‌گوید، در سال‌های گذشته به محض اطلاع از حضور اتباع خارجی بیمار در شهرستان، نیروی انتظامی ورود پیدا می‌کرد و پس از شناسایی اتباع مذکور آنها را به کشورشان بازمی‌گرداند. اما این نوع ورود نیروی انتظامی باعث ترس و پنهان شدن اتباع بیمار و شیوع بیماری آنها در بین شهروندان می‌شد، از همین رو با همکاری و هماهنگی فرمانداری، اداره بهداشت و نیروی انتظامی شهرستان مقرر شد به محض اطلاع از وجود یک فرد خارجی مبتلا، ابتدا کارشناسان بهداشت و درمان به ماجرا ورود کرده و فرد مذکور را درمان کنند تا بیماری‌اش منتقل نشود، سپس نیروی انتظامی وارد شده و در برابر این اتباع غیرقانونی اعمال قانون کند.

بختیاری یادآور می‌شود: در همین زمینه سال گذشته 16 مورد مبتلا به مالاریا شناسایی شد که هر 16 نفر از اتباع خارجی بودند و همه به‌جز یک نفر فوتی، درمان شدند.

هشدار به کرمان، هرمزگان و بوشهر

استان کرمان شرایط مشابهی چون سیستان و بلوچستان دارد؛ یعنی اتباع مهاجری که به صورت قاچاق و به منظور کارگری در مزارع پسته از مسیر سیستان و بلوچستان وارد این استان می‌شوند، بیماری مالاریا را به این استان منتقل می‌کنند.

در همین حال، چندی پیش صفری، مدیر گروه پیشگیری از بیماری‌های مرکز بهداشت هرمزگان نیز اگرچه از کاهش 80درصدی انتقال محلی و بومی مالاریا در هرمزگان خبر داد، اما یادآور شد که درخصوص موارد ابتلا از اتباع خارجی شاهد افزایش بودیم، طوری که 98 درصد از موارد ابتلا در سال گذشته را اتباع بیگانه که عمدتا از کشور‌های هند، افغانستان و بنگلادش هستند، تشکیل دادند که البته همین باعث افزایش 30 درصدی بیماری مالاریا در سال 95 نسبت به سال 94 در هرمزگان بود.

گزارش‌هایی نیز از افزایش بیماری مالاریا در استان بوشهر به‌دلیل تردد اتباع خارجی مبتلا ثبت شده است.

فاطمه مرادزاده