یادداشت

ترکیه در چهارراه تحولات

حاکمان ترکیه دریافته‌اند که نمی‌توان همزمان عضو سازمان ناتو بود و در همان حال عضویت در سازمان شانگهای را خواستار شد، نمی‌توان به اصول اسلامی و ارزش‌های دینی پایبند بود و همزمان به عضویت اتحادیه اروپا درآمد و نمی‌توان انتظار دوستی با ملت ها و کشورهای اسلامی را داشت و همچنان مناسبات خود را با رژیم صهیونیستی حفظ کرد.

کد خبر: ۹۹۱۲۹۲

آنکارا که تا پیش از این، عربستان و قطر را شرکای راهبردی خود در قبال تحولات سوریه می دانست و روسیه را به‌عنوان حامی دولت اسد، قاتل ملت سوریه معرفی می‌کرد و به خاک عراق بدون مجوز دولت مرکزی، نیروی نظامی فرستاد، حالا واشنگتن را به تعطیلی پایگاه هوایی اینجرلیک در جنوب‌شرق این کشور تهدید می‌کند و روابط خود را با روسیه در مبارزه با تروریسم تحکیم می‌بخشد.

اردوغان رئیس‌جمهوری ترکیه ـ ستون اصلی حامی سیاست تغییر نظام در سوریه‌ـ اکنون پس از شش سال می‌گوید ادعای آمریکادر مبارزه با گروه‌های تروریستی در سوریه صحت ندارد و سلاح‌های ارسالی آنان برای مبارزه با داعش، در اختیار دیگر تروریست‌ها قرار می‌گیرد.

این تغییر در سیاست منطقه‌ای ترکیه پس از برکناری احمد داوود اوغلو نخست‌وزیر سابق و معمار سیاست خارجی این کشور کلید خورد و بینالی ییلدریم نخست‌وزیر جدید شعار «شمار دشمنان را کم و تعداد دوستان را افزایش خواهیم داد» مطرح کرد.

این اولین‌بار نیست که ترکیه سیاست خارجی خود را یک شبه عوض می‌کند و صفوف دوست و دشمن را تغییر می‌دهد، در دوران پیش از اشغال عراق نیز ترکیه به چنین اقدامی دست زده بود و کمیته مشترک چهارجانبه ایران، ترکیه، سوریه و عراق را که با هدف همکاری در تحولات منطقه‌ای تشکیل شده بود، متلاشی کرد.

سیاست‌های ترکیه در مورد سوریه، لیبی، مصر، عراق و روسیه هم همین طور بود، در حالی که رجب طیب اردوغان به بشار اسد «برادرم» خطاب می‌کرد پس از حوادث، یک‌باره خواهان برکناری بشار اسد شد، با ناتو علیه لیبی وارد جنگ شد، در مصر از اخوان‌المسلمین حمایت و در اقدامی جنگنده روسیه را سرنگون کرد.

سیاست‌های پیچ‌درپیچ آنکارا، شرایط ناهمگونی پیش روی این کشور قرار داد. از یک‌سو مناسباتش با آمریکا و اروپا دچار تنش شد و با عربستان فاصله گرفت و از سوی دیگر مناسبات خود را با رژیم صهیونیستی ترمیم کرد و روابطش با روسیه را پس از بحران ساقط کردن جنگنده این کشور تحکیم بخشید.

به هرحال شرایط پس از کودتا ایجاب می‌کرد ترکیه موضع دقیق خود را در قبال پیمان(ناتو)، آمریکا و اتحادیه اروپا و چگونگی مناسبات خود با کشورهای منطقه، مشخص و مهم‌تر از همه در جهت رفع بی‌اعتمادی‌های گذشته و اعتمادسازی گام بردارد.

ترکیه حالا دریافته است که با آمریکا منافع مشترکی ندارد و از انتقادها و دخالت‌های فزاینده اتحادیه اروپا هم در امور داخلی خسته شده است.

تحولات پیرامونی و آنچه در اطراف ترکیه می‌گذرد، اوضاع داخلی را نیز بشدت تحت تاثیر قرار داده است. ترکیه در حالی که با عملیات برون مرزی و پشتیبانی از مخالفان دولت اسد، به دنبال ایجاد منطقه امن در خاک کشور همسایه است، با عملیات انتقام‌جویانه تروریستی مواجه شده و ویروس شکاف‌ها و تقسیم‌بندی‌های قومی و فرقه‌ای را به داخل خاک خود کشانده است.

در شرایط امنیتی و حالت فوق‌العاده ترکیه، موضوع گذر به نظام ریاستی با اصلاح موادی از قانون اساسی فعلی ترکیه، موجب تنش جدی و کم سابقه در مجلس ملی این کشور شده و بر تشدید فضای دو قطبی جامعه افزوده است.

ترکیه با نیم‌نگاهی به دولت جدید آمریکا و قطب‌بندی‌های جدید جهانی درصدد تنظیم مناسبات سیاسی خود با کشورهای منطقه است.