انقلاب اسلامی و ضرورت تاریخی وحدت اسلامی

جمهوری اسلامی ایران از آغاز پیروزی انقلاب اسلامی تاکنون به وحدت و تقریب مسلمانان و پیشگیری از هر اقدام تفرقه‌انگیز، توجهی ویژه کرده است.

اعلان 12 تا 17 ربیع‌الاول هر سال (ایام ولادت پیامبر اسلام) به‌عنوان هفته وحدت؛ جلوگیری از نشر کتاب‌های تفرقه‌آمیز، صدور فتوای امام خمینی(ره) مبنی بر لزوم نماز جماعت گزاردن شیعیان همراه با سایر مسلمانان در مراسم حج و تأسیس دانشگاه مذاهب اسلامی، تشکیل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی و... از جمله اقدامات جمهوری اسلامی ایران در جهت تقریب مذاهب اسلامی بوده است.

به باور بسیاری از نظریه‌پردازان، وجه غالب انقلاب اسلامی را می‌توان کوشش در راه احیای اسلام سیاسی و همچنین فرهنگ و تمدن اسلامی دانست.

انقلاب اسلامی با تأکید بر وحدت شیعه و سنی، تقریب مذاهب اسلامی و نفی فرقه‌گرایی مذهبی، درصدد وحدت ملت‌های مسلمان و احیای تمدن اسلامی برآمد.

گرچه همه اختلاف‌ها میان مذاهب مختلف اسلامی قابل‌رفع نیست، اما امکان گفت‌وگو برای حل اختلاف در آرا و نظرات فقهی در بستر تقریب مذاهب اسلامی و تأکید بر مشترکات مذاهب وجود دارد. حضرت امام(ره) در همین زمینه می‌فرمایند: «ما، به حسب حکم خدای تبارک و تعالی، اخوت خودمان را با همه مسلمین جهان، با دولت‌های کشورهای اسلامی، با ملت‌های مسلم، در هر مذهبی هستند، در هر کشوری هستند، ما برادری خودمان را با آنها اعلام می‌کنیم.

ما می‌خواهیم همه مسلمین، ید واحده باشند بر مَنْ سِواهم. هرکس، در محیط خودش، با هر حکومتی که هست و با هر مذهبی که هست، در محیط خودش باشد و مستقل باشد.»(صحیفه نور، ج 9: 202) همان‌گونه که حضرت امام(ره) اشاره می‌کنند مراد از طرح موضوع وحدت به معنای این نیست که همه یک جور فکر کنند و یک روش داشته باشند و سلیقه‌های مختلف تبدیل به یک سلیقه شود.

در قرآن آمده است اگر خدا می‌خواست همه را مثل هم قرار دهد این کار را می‌کرد ولی خداوند آنها را قبایل و ملت‌های مختلف قرار داد و از آنها خواسته است که همدیگر را بشناسند و به هم نزدیک شوند. اگر قرار بود همه یک جور فکر کنند دیگر در دنیا تحولی به‌وجود نمی‌آمد و جامعه مرده و راکدی داشتیم.

معنای وحدت این است که روی امهات و اصول مشترکی مانند توحید، نبوت، امامت و ... اتحاد داشته باشیم.

به غیر از ناصبی‌ها و وهابیون تند، بقیه جهان اسلام نسبت به اهل بیت علاقه و محبت دارند و وقتی چنین است، طبیعی است که با وجود داشتن سلایق مختلف می‌توان روی اصول توافق کرد.

البته بحث وحدت فراتر از اسلام مطرح است، آیه 108 سوره انعام «وَلا تَسُبُّوا الَّذِینَ یَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللّه‏ِ فَیَسُبُّوا اللّه‏َ عَدْواً بِغَیْرعلم» می‌فرماید حتی به دشمنان اسلام که بت می‌پرستند دشنام ندهید و سب نگویید چرا که موجب می‌شود آنها نیز به مقدسات شما فحاشی کنند.

امیرالمومنین(ع) در جنگ با سربازان معاویه خطاب به یاران خود فرمودند: «أَکْرَهُ أَنْ تَکُونُوا سَبَّابِینَ». امام ‌می‌فرمایند من دوست ندارم شما دشنام‌دهنده باشید، آنها اشتباهات و عیوبی دارند آنها را بگویید ولی فحش ندهید.

امروز رمز پیروزی امت اسلامی در مقابل استکبار جهانی و تروریسم تکفیری در وحدت جهان اسلام است. امیرمومنان علی بن ابیطالب(ع) فرمود: «و الله انی لأظن أن هؤلاء القوم سید الون منکم». امام قسم جلاله می‌خورند و می‌فرمایند والله قسم می‌بینم روزی را که اینها بر شما مسلط می‌شوند سپس به چند چیز اشاره می‌کنند؛ یکی از آنها این است می‌بینم دشمنان که در مسیر باطلند در باطلشان با هم متحدند و شما در مسیر حق‌تان با هم اختلاف دارید بنابراین نباید مسائل جزئی و زودگذر و مطامع شخصی برخی از حاکمان جاهل و نادان اسلامی، بهانه‌ای برای تفرقه در جهان اسلام بشود.

علمای اهل تسنن و تشیع براساس روش قرآنی باید سخنان هم را بشنوند، نقد کنند و برای برون رفت از مصائب و گرفتاری‌های جامعه اسلامی راه‌حل اصولی ارائه کنند. اگر علما سکوت کنند، نتیجه‌اش رواج مجادله، جنگ، تکفیر و تروریسم در جامعه اسلامی است.

متاسفانه در سال‌های اخیر در حرکت‌هایی که استعمارگران بین‌المللی منشأ آن بودند و برخی کشورهای منطقه نیز عامل دست آنها شده و به سراغ موارد اختلافی بین شیعه و سنی رفتند و با استفاده از ابزار روز، مطالبی را که در کتاب‌ها نسبت به مقدسات یکدیگر وجود داشت، برجسته کردند یا برخی اظهارنظرهای ناپخته و گاهی هم بسیار خطرناک را در جوامع عمومی مطرح نمودند که موجب شد دشمن با دامن زدن به این اختلافات همان ایده انگلیسی اختلاف بینداز و حکومت کن را عملی کند.

امام راحل (رض)، رهبر معظم انقلاب و مراجع تقلید همواره بر پرهیز از دامن زدن به توطئه اختلاف‌افکنی و لزوم احترام به مقدسات یکدیگر تاکید داشته و دارند، در این موضوع بحث غیرمسلمانان هم مطرح است چرا که در جهان کنونی، اطلاعات لحظه‌ای منتقل می‌شود و کوچک‌ترین حرف و موضع‌گیری نادرست علیه مذاهب و ادیان موجود جهان، موجب می‌شود دشمنی‌ها توسعه یابد که باید با هوشیاری همگان، این‌گونه توطئه‌ها خنثی شود.

حجت‌الاسلام والمسلمین قاضی‌عسگر - نماینده‌ ولی فقیه در امور حج و زیارت