راه سخت عربستان در جلب نظر ترکیه پس از کودتا

در واقع در منطقه خاورمیانه سه نوع الگو وجود دارد؛ یکی رویکرد اسلام انقلابی است که ایران هدایت آن را بر‌عهده دارد.

یکی رویکرد اسلام نو‌عثمانی‌گری که ترکیه به دنبال آن بود و یکی هم اسلام سلفی که عربستان به عنوان سردمدار آن شناخته می‌شود، اما تحولات سوریه موجب شد ترکیه و عربستان تا حد زیادی به هم نزدیک شوند، اما اسناد و مدارکی که پس از کودتای اخیر در ترکیه منتشر شد، نشان داد که برخی دولت‌های غربی و منطقه‌ای تمایل به پیروزی کودتاچیان داشتند.

نوع رفتار عربستان پس از وقوع کودتا نیز بیانگر این بود که آنها منتظر بودند تا کودتا در ترکیه به نتیجه برسد؛ زیرا می‌دانستند دولت برآمده از کودتا به غرب و به تبع آن به عربستان نزدیک‌تر بود.

ازسوی دیگر، شرایط زمانی پس از کودتا و مجموعه تحولات نشان داد که ریاض در کودتا به نوعی همراه و همگام با کودتاچیان بوده است.

در مقابل این اسناد همچنین نشان داد که دولت‌های ایران و روسیه تمایل بیشتری به تثبیت دولت کنونی ترکیه داشتند؛ به همین دلیل دولت اردوغان رویه خود را در قبال سوریه و تحولات منطقه تغییر داد، به طوری‌که روابط پیشین آنها در مورد سوریه با عربستان به سردی گرایید و ترکیه مسیری جدید را در تحولات منطقه در پیش گرفت.

در همین راستا بود که آنکارا روابط خود با روسیه را سامان بخشید و نوع ارتباطات ترکیه و ایران نیز به نحوی تقویت شد.

این مسائل باعث شد عربستان در مسائل منطقه در حالت انزوا قرار بگیرد. تلاش جدید دولت عربستان نیز این است که بتواند خاطره بد دولت ترکیه از عربستان را از بین برده و شرایط را به حالت قبل بازگرداند.

در واقع عربستان در منطقه دچار آسیب‌های جدی شده و مهم‌تر این‌که روابطش با آمریکا پس از تنش‌ها در مورد شکایت خانواده قربانیان 11 سپتامبر از عربستان، به سردی گراییده است بنابراین درمجموع می‌توان گفت عربستان به دنبال احیای روابط قبل از کودتای خود با ترکیه است و سفر هفته گذشته ولیعهد عربستان به آنکارا نیز در راستای تقویت همین سناریوست البته طبیعتا به دلیل مشکلاتی که در روابط این دو کشور به وجود آمده، امکان احیای روابط گذشته در آینده نزدیک وجود ندارد.

دکتر غلامرضا کریمی - استاد دانشگاه خوارزمی