سوالی که در حوزه‌های علوم اجتماعی و ارتباطات مطرح است این‌که رسانه‌ها در قبال نسل آینده‌ساز یعنی کودکان، نوجوانان و جوانان جامعه چه مسئولیتی دارند؟ آیا رسانه‌ها برای تربیت این نسل برنامه‌ریزی دارند یا وظیفه برنامه‌ریزی را به عهده نهادهای دیگر می‌دانند؟
کد خبر: ۹۳۸۶۳۰

بنابراین امری ضروری است که بتوانیم فردای جامعه را بسازیم چراکه کودکان و نوجوانانی که امروز تربیت می‌شوند، کارگزاران فردای جامعه هستند. رسانه باید نقش خود را در انتقال میراث فرهنگی نیز ایفا کند. لذا سوالی مطرح است که چه راهکاری در این زمینه وجود دارد؟

1-‌ پرهیز از تحکم، یعنی انتقال ارزش‌های اجتماعی و میراث فرهنگی جامعه باید به طرق علمی صورت گیرد. رسانه اگر از طریق تحکم، دستور و حتی نصیحت این فعل را انجام دهد قطعا موفق نخواهد بود و شکست می‌خورد. شیوه‌های تحکمی و اجبار به ایجاد کراهت و تنفر ختم می‌شود. به عنوان مثال اگر پیام مستقیم و تحکمی برای بیدار شدن صبح زود و نماز خواندن بدهیم ولی پیام را در درون نوجوان نهادینه نکنیم، قاعدتا او پیام را به نوعی تحمیل و اجبار می‌بیند و پیام، نتیجه معکوس می‌دهد. رخنه به اعماق وجودی کودکان جامعه کاری تخصصی برای رسانه است.

اگر می‌بینیم که جوان و نوجوان ما چند بیت از حافظ و سعدی نمی‌داند، خجالت می‌کشد در نماز جماعت شرکت کند اما در عوض با مظاهر غربی آشناتر است، نشان می‌دهد که رسانه ما یا تحکمی کار کرده یا کم‌کاری داشته است. اگر در رسانه‌های مجازی و شبکه‌های اجتماعی می‌بینیم که جوان ما به ملیت ایرانی خود اعتقادی کمرنگ دارد و بلکه برخی مواقع هویت ایرانی خود را مسخره می‌کند و در عوض تمایل و آرزو دارد در آن سر اقیانوس هویت و افتخار کسب کند، قطعا رسانه خودی نمی‌تواند خود را مبرا از تقصیر بداند.

2 - رسانه از طریق خانواده می‌تواند ارزش‌های اجتماعی و میراث فرهنگی جامعه را منتقل کند چرا که خانواده اولین نهاد جامعه است. اثرپذیری ارزش‌های اجتماعی ابتدا از این نهاد کوچک اما مطمئن شروع می‌شود، لذا رسانه با همراهی خانواده‌ها می‌تواند ارزش‌های اخلاقی، اجتماعی و حتی مفاهیم سیاسی را بدرستی منتقل کند.

3 - نظریه گزینش مطلوبیت؛ یعنی مقابل نوجوان جامعه ما انواع رفیق ناباب و قماربازی و خلاف و انواع کارهای زشت هست اما دوست خوب و مطالعه و ورزش و نماز و ارزش‌های مطلوب جامعه هم وجود دارد. وظیفه مهم رسانه این است که آن شیوه‌های مطلوب را بزرگ و برجسته‌سازی کند و لذت مطالعه و فعل نیک را به تصویر بکشد. باید در سریال‌های تلویزیونی افعال ارزشی در رفتار و گفتار ستاره‌ها باشد.

4 - شیوه سقراطی؛ حکیم سقراط راه مامایی (همراهی) را در انتقال ارزش‌های اجتماعی پیشنهاد می‌دهد. او معتقد است ما به جوان نگوییم دروغ نگو، راه نادرست نرو و امر و نهی‌های دیگر... بلکه با همراهی با او و انجام فعل درست در رفتار خویش و پرهیز از امور نادرست در کردار خویش، راهی را سبب شویم که خودش به این امر برسد که خوب چیست و بد کدام است. رسانه باید از طریق شیوه سقراطی، ملبس به لباس ارزش‌های اجتماعی، اخلاقی و سیاسی شود تا جوان پس از حصول اطمینان به رسانه بدون هیچ امر و نهی‌ای، ظرفیت پذیرش ارزش‌ها را در خود پیدا کند.

5 - پرسوناژسازی مطلوب؛ رسانه و برنامه‌سازان رسانه باید در انتخاب بازیگران برای نقش‌های ارزشی دقت کنند. برخی مواقع دیده می‌شود نقش آدم منفی داستان را به هنرپیشه‌ای سپرده‌اند که شخصیتی بسیار مثبت در جامعه دارد و برعکس نقش آدم خوب داستان به فردی داده می‌شود که گرچه خوب بازی می‌کند اما در زندگی شخصی خود انسان موفقی نبوده است.

دکتر باقر ساروخانی

استاد دانشگاه

newsQrCode
ارسال نظرات در انتظار بررسی: ۰ انتشار یافته: ۰

نیازمندی ها