گزارش خبرنگار جام جم آنلاین ، از برخی بانکهای سطح شهر نشان می دهد که هنوز خرید و فروش ارز توسط بانک ها رنگ اجرایی به خود نگرفته است . یکی از مسئولان شعبه ارزی بانک ملی در این باره می گوید از زمانی که تصمیمی مصوب می شود تا به اجرا درآید زمانبر است و هنوز این دستورالعمل به بانک ها ابلاغ نشده ست ، سایر بانکها نیز کمابیش پاسخی مشابه ارائه می دهند و می گویند هر چند بانک مرکزی این دستورالعمل را ابلاغ کرده است اما تا دستورالعملی به بانکها بخشنامه شود و به اجرا درآید مدتی طول خواهد کشید.
بانک مرکزی به تازگی دستورالعمل و ضوابط اجرایی خرید و فروش ارز به نرخ آزاد را به بانک های عامل ابلاغ کرده است. این دستورالعمل به دنبال آن است تا عملیات ارزی اشخاص حقیقی و حقوقی را به کانال بانکی هدایت و ریسک فعالان اقتصادی را کاهش دهد. بر اساس آن بانکها میتوانند درآمدهای ارزی حاصل از صادرات غیرنفتی اشخاص حقیقی و حقوقی و ارز ورودی به کشوررا از طریق نمایندگیهای دیپلماتیک مقیم ایران و سرمایه گذاران خارجی را به نرخ آزاد خریداری کنند.
مسئول ارزی یکی از شعبات بانک صادرات درباره نحوه اجرایی شدن این دستورالعمل می گوید :هنوزجزئیات آن مشخص نیست که ارز با چه نرخی ارائه خواهد شد ولی آنچه مشخص است این دستورالعمل برای آن صادر شده است تا نرخ ارز به سمت تک نرخی شدن پیش رود وممکن است حتی قیمت آن افزایش هم بیابد. وی در مورد میزان ارزی که هر بانک ممکن است بتواند بفروشد به خبرنگار جام جم آنلاین می گوید : سقفی که هر بانک می تواند خرید و فروش ارز انجام دهد نیز به احتمال به فعالیت و موجودی ارزی آن بانک بستگی دارد ممکن است بانکی منابع اش محدود باشد و ارز کمتری بفروشد و بانک دیگری سقف بیشتر را در برنامه خود بگنجاند که می توان گفت سیاست هر بانکی نیز متفاوت خواهد بود.
در باره تبعات آزاد شدن خرید وفروش ارز توسط بانک ها بر روی بازار نظرات مختلفی ارائه می شود برخی کارشناسان اجرایی شدن این تصمیم را باعث افزایش نرخ ارز می دانند اما عده ای دیگر این تصمیم را در راستای تک نرخی شدن ارز و از بین بردن زمینه های سواستفاده می دانند .
عبدالامیر بیت لفطه دبیر کانون صرافان ایران درباره اینکه دستورالعمل چرا هنوز در بانکها اجرایی نشده است به خبرنگار جام جم آنلاین می گوید: فکر می کنم برخی از شعب ارزی بانک ها این کار را شروع کرده اند اما به طور کامل هنوز برای برخی از بانک ها تفهیم نشده است و شاید برخی از بانک ها به دلیل مسائل داخلی خودشان دارند این کار را با تانی انجام می دهند .
وی بر این باور است که با اجرایی شدن این دستورالعمل بین صرافان دارای مجوز رسمی و شعب بانکها که عامل خرید و فروش این ارز هستند رقابت سالم ایجاد خواهد شد .اما از طرف دیگر تعداد صرافان غیر مجاز در کشوربسیار است که معضلاتی را بازار ارز ایجاد می کند و باید ساماندهی شود.
رقابت بین صرافی ها و بانکها با عث ارائه خدمات بهترمی شود
دبیرکانون صرافان ایران معتقد است که باید مردم را توجیه کرد تا ارز را از صرافان دارای مجوز خریداری کنند و از مراجعه به صرافان بدون مجوز خرید و فروش دوری کنند چرا که معضلات عدیده ای به دنبال آن پیش می آید . وی در پاسخ به این پرسش که آیا فعال شدن بانکها در خرید و وفروش باعث نمی شود که متقاضیان و فروشندگان ارز برای خرید به جای صرافی ها به بانکها مراجعه کنند می گوید : صرافان دارای مشتری خاص خودشان هستند ، وقتی مشتری به صرافی دارای مجوزمراجعه کند وخیالش راحت باشد که تفاوت نرخ وجود ندارد و کارش سریع و حتی با یک تلفن انجام می شود قطعا صرافی را ترجیح می دهد تا آنکه بیاید دربانک زمان بگذارد. به هر حال بر این باورم که در بحث رقابت سالمی که بین صرافی ها و بانکها پیش خواهد آمد اول قیمت ارز و دوم سرعت عمل در خدماتی که ارائه می دهند می تواند تعیین کنند باشد ، هر کدام از این بخش ها چه صرافان و چه بانک ها اگراین دو مورد مناسب بودن قیمت ارز و سرعت عمل را رعایت کنند برنده بازی خواهند بود.
قیمت ارز را عرضه و تقاضا تعیین می کند
وی در پاسخ به این پرسش که آیا در نرخی که ارائه می شود نرخ های سایت سناریت ملاک عمل خواهد بود با منبع دیگری می گوید :سایت سناریت مورد استفاده قرار می گیرد اما درکل عرضه و تقاضا نرخ ارز را تعیین خواهد کرد ممکن است در اول صبح قیمت از دوبی یا جای دیگری یا از آخرین معامله روز گذشته هم گرفته شود ولی درنهایت عرضه و تقاضا تعیین کننده نرخ واقعی است .
بیت لفطه در باره اینکه نبود یک منبع مشخص باعث نخواهد شد تا تفاوت نرخ بین صراف و بانک ایجاد شود ؟ توضیح می دهد : فکر نمی کنم به آن صورت باشد البته در شرایط عادی تفاوت اندک نرخ در بین صرافانی که حتی دیوار به دیوار هم فعالیت می کنند وجود دارد برای آنکه ممکن است یک صرافی موجودی اش بالاباشد و یک مقدار قیمتش را مناسب ارائه دهد تا نیاز ش را به پول تامین کند و یک صراف دیگر که ارزش محدود است و متقاضی اش زیاد است ممکن است 5 تومان گران بفروشد چون در جایی ممکن است ضرر کرده باشد .
دبیر کانون صرافان در پاسخ به این پرسش که ارزی که در اختیار بانکها قرار می گیرد چه میزانش ممکن است توسط بانک مرکزی به منظور درآمد زایی تامین شود ؟ و آیا به منظور کسب درآمدهای بیشتر ممکن است نرخ ارز افزایش یابد می گوید : فکر نمی کنم بانک مرکزی چنین هدفی را دنبال کند ، مهمترین رسالت بانک مرکزی در این خصوص تثبیت نرخ ارز است و با توجه به سیاستی که بانک مرکزی برای تک نرخی کردن ارز دنبال می کند ، اگر عرضه و تقاضا وقیمت ارز مناسب باشد اتفاقی که در بازار می افتد نتایج بهتری به همراه دارد تا ارز گران شود ، ارز وقتی گران شود دلالان و واسطه ها در این زمینه فعال می شوند ولی وقتی قیمت مناسب باشددیگر برای دلالها و واسطه ها صرف نمی کند و مصرف کننده های واقعی جلو می آیند ،البته اینکه بگوییم کل فعالیت دلالها ازبین می رود به این زودی ها بعید است .
وی در مورد پیش بینی اش از روند نرخ دلار تا پایان سال نیز می گوید :باید دید سیاست ارزی بانک مرکزی برای تک نرخی کردن ارزچگونه اجرایی می شود و آیا سیاست اعمال شده در چارچوب خودش پیش خواهد رفت یا خیر ؟ همچنین باید دید ارزی که بانک ها ارائه می دهند چنددرصد کل معاملات است ، قدر مسلم اگر در حد تعادل به بازار تزریق شود سیاست درستی است اما اگر بیشتر یا کمتر تزریق شود می تواند تبعات منفی به دنبال داشته باشد .
سیما رادمنش- خبرنگارجام جم آنلاین
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد