تریبون‌های مذهبی به مدد کتاب آمدند

سال‌هاست که نویسندگان و اهل قلم، ناشران و مدیران دلسوز فرهنگی بر ضرورت تبلیغ و معرفی کتاب از تریبون‌های مختلف که با جامعه بالایی از مخاطب سر و کار دارد، تاکید می‌کنند. بی‌شک تریبون‌های مذهبی، مساجد، نمازهای جمعه و پایگاه‌های بسیج از جمله جاهایی است که معرفی محصولات فرهنگی در آنها به دلیل مخاطبان وسیعی که با این تریبون‌ها در ارتباط هستند، می‌تواند مطمح نظر قرار گیرد.

در چنین شرایطی از مدتی قبل سنت زیبایی راه‌اندازی شد که بر اساس آن هر هفته یک کتاب از تریبون نماز جمعه برای نمازگزاران تبلیغ و معرفی شود. حالا آن طوری که فارس گزارش داده، این اقدام موجب شده کتاب‌هایی که از تریبون نماز جمعه معرفی می‌شود، جزو پرفروش‌ها هم بشود. مثلا فیلم سینمایی «ایستاده در غبار» که روایتی از زندگی سردار حاج احمد متوسلیان است این روزها بر سردر سینماهای کشور قرار دارد و همین مساله با همراهی و کمک ائمه جماعات، سبب شده مخاطبان به کتاب‌های مرتبط با این سردار بی‌نشان دوران دفاع مقدس توجه نشان دهند. کتاب‌هایی که از سوی ناشران مختلف از جمله روایت فتح با محوریت این شخصیت تولید شده از سوی مخاطبان و خوانندگان مورد اقبال قرار گرفته و نشان می‌دهد این فیلم در نوع خود ترغیب‌کننده مخاطبان برای شناخت بیشتر حاج‌احمد متوسلیان بوده است.

نماز جمعه، کتاب پرفروش می‌کند

هفته اول مرداد 95 در حالی به پایان رسید که همچنان شاهد یکه‌تازی کتاب «رویای نیمه شب» اثر مظفر سالاری، کتاب چهارم مسابقه «کتاب و زندگی» و کتاب دومی که تیزر آن ساخته شده، باشیم. یکی از نکات جالب توجه در پرفروش‌های هفته گذشته حضور کتاب «سلام بر ابراهیم» در جمع کتاب‌های پرفروش بود. این در حالی است که این کتاب هفته گذشته در نماز جمعه‌های سراسر کشور به نمازگزاران معرفی شده و همین یکی از دلایل پرفروش شدن این کتاب شده است. طرح معرفی کتاب در نماز جمعه‌ها از جمله طرح‌هایی است که مدتی است از سوی مجمع ناشران انقلاب اسلامی با همکاری ستاد نماز جمعه اجرا می‌شود و به صورت هماهنگ هر هفته یک کتاب به نمازگزاران سراسر کشور معرفی می‌شود.

استفاده از امکان بالقوه تریبون‌های مذهبی

محمدرضا سرشار نویسنده و قصه‌گوی ظهرهای جمعه رادیو که صدایش نوستالژی چند نسل است، در این باره می‌گوید:‌ شنیدن این خبر که در نماز جمعه از مدتی قبل هر هفته به نمازگزاران کتاب معرفی می‌شود، خوشحال‌کننده است. از سال‌ها قبل که درباره شیوه گسترش کتابخوانی و علاقه مردم به مطالعه صحبت می‌کردم، همیشه به نقش مثبت وعاظ و ائمه مساجد و بخصوص ائمه جمعه تاکید داشتم. بیشتر مردم ما متدین و مذهبی هستند و این مردم اعتماد زیادی به روحانیت دارند. اگر این روحانیون امام جماعتی در مسجدی باشند یا واعظ مورد اقبالی بوده باشند و بخصوص ائمه جمعه باشند، این مسئولیت بر دوش آنها بیشتر است، چون هر حرفی بزنند برای مردم حجت است.

این نویسنده ادامه می‌دهد: همیشه می‌گفتم چرا از این امکان بالقوه در مساجد استفاده نمی‌شود؟ چرا هیچ وقت شاهد معرفی کتاب از تریبون‌های مذهبی نیستیم؟ تا این‌که خوشبختانه این مساله تحت توصیه مقام معظم رهبری به اجرا درآمد و همواره ایشان در این امور جور همه چیز را یک تنه به دوش می‌کشند.

سرشار بیان می‌کند: وقتی در یک روز، در یک ساعت، از تریبون واحدی از حدود 900 شهر یکدفعه کتابی به مردم معرفی شود، بسیار تاثیرگذار است. از هر تریبون حداقل ده نفر هم به خواندن تشویق شوند و آن ده نفر را اگر در حدود 900 تریبون ضرب کنید، به عددی بالغ بر 9000مخاطب می‌رسد. در شرایطی که شمارگان کتاب‌های ما هزار نسخه است، اینجا می‌توان تاثیر تریبون‌های نماز جمعه را تشخیص داد.

او با بیان این‌که ستادهای برگزاری نماز جمعه که کتاب‌ها را برای معرفی انتخاب می‌کنند، باید از قبل با ناشر آن اثر هماهنگی کنند، می‌افزاید: به بعضی اقبال‌ها اگر همان موقع پاسخ داده نشود، ممکن است رو به خاموشی رود. باید وقتی کتابی از تریبون نماز جمعه معرفی می‌شود، در بازار موجود باشد. حتی می‌توان با ناشر اثر هماهنگ کرد که یک میز در جایگاه نماز جمعه بگذارد تا وقتی مردم بیرون آمدند، همان موقع کتاب را بخرند. اما اگر این میز نباشد، ممکن است نمازگزاران خرید کتاب را به هفته بعد موکول کنند و هفته بعد هم یک کتاب دیگر معرفی شود و باز نمازگزاران به هفته بعد موکول کنند.

پیشنهاد راه‌اندازی فروشگاه محصولات معرفی شده

این نویسنده که ریاست انجمن قلم را هم به عهده دارد، اظهار می‌کند:‌ نکته دیگر این‌که دسترسی به کتاب در کشور بخصوص در شهرستان‌ها سخت است. در همین تهران هم برای کسی که از جنوب غرب به نماز جمعه می‌آید، دسترسی به کتابفروشی سخت است و باید یک روز به میدان انقلاب بیاید تا کتاب بخرد. پس باید زمینه دسترسی مردم به خرید کتاب را هم فراهم کرد.

او خاطرنشان می‌کند: پیشنهاد می‌کنم در کنار هر محل برگزاری نماز جمعه بخصوص در شهرستان‌ها یک مرکز کوچک فروش محصولات فرهنگی وجود داشته باشد که در طول هفته هم برقرار باشد که در آن همه محصولات معرفی شده از تریبون نماز جمعه، عرضه شود. این موضوع هم می‌تواند یک منبع درآمدی برای ستاد نماز جمعه باشد و هم دسترسی مردم به کتاب را بهتر کند. اکنون شاهدیم بعد از برپایی نماز جمعه در شهرهای مختلف، دستفروش‌ها محصولات خود را برای فروش عرضه می‌کنند که هیچ اشکالی هم ندارد و مزاحم کسی نیستند. کنار این همه محصولات متنوع، خود نماز جمعه هم می‌تواند پایگاهی برای فروش محصولات فرهنگی خود برپا کند.

هماهنگی با ناشر و نویسنده

نصرت‌الله محمودزاده داور چند دوره جایزه کتاب سال دفاع مقدس و یکی از نویسندگانی است که کتابش با عنوان «شب قدر کربلای5» در سالگرد همین عملیات، 19 دی‌ماه از تریبون نماز جمعه معرفی شد. او به خبرنگار ما می‌گوید: من از این اتفاق بسیار خوشحال شدم که کتابم به عنوان یکی از معتبرترین آثار درباره این عملیات، آن هم درست در سالگرد این عملیات از نماز جمعه معرفی شد. اما موضوع اینجاست که نه خودم و نه ناشر، هیچ‌کدام در جریان نبودیم. بعد از این اتفاق به اینترنت مراجعه کردیم و متوجه شدیم کتاب در 811 تریبون نماز جمعه معرفی شده است.

این نویسنده دفاع مقدسی می‌افزاید: معرفی کتاب از تریبون‌های مذهبی اقدام بسیار خوبی است. اما سازماندهی لازم را ندارد. مثلا با ناشر یا نویسنده هماهنگ نمی‌شود تا اگر نمازگزاران خواستند این کتاب را تهیه کنند، به فرض کتاب تمام نشده باشد. باید از قبل زیرساختی برنامه‌ریزی شود تا مثلا در کتابفروشی‌های مشخصی، نسخه‌های زیادی از کتابی که معرفی می‌شود، موجود باشد.

محمودزاده که در عملیات‌های زیادی حضور داشته، ادامه می‌دهد: متاسفانه ما از تریبون‌های مذهبی به شکل سازماندهی شده استفاده نمی‌کنیم و می‌توان این اقدام بسیار خوب را با برنامه‌ریزی بهتر و هماهنگی با ناشر و نویسنده، بهتر از این پیش برد. حالا که تریبون‌های نماز جمعه توانسته‌اند نقش خود را در بازار نشر نشان دهند، می‌توان امیدوار بود دیگر تریبون‌های دینی مثل مساجد و جلسات مذهبی نیز وارد عمل شوند تا هم مردم را به مطالعه تشویق کنند و هم کتاب را تا حدی از رکود خارج کنند.