صالحی: ایران عضو باشگاه گداخت هسته‌ای می‌شود

علی‌اکبر صالحی در گفت‌وگو با خبرگزاری صداوسیما ضمن بیان این‌که در طرح گداخت هسته‌ای، 27 کشور عضویت دارند و در سفر اخیرش به فرانسه، مقدمات لازم برای پیوستن کشورمان به این طرح ایجاد شده است، گفت: نخستین آزمایش پس از اجرای این طرح که در فرانسه در حال اجراست، قرار بود تا سال 2020 انجام شود، اما به علت برخی تاخیرها اجرای آن پنج سال به تعویق افتاد و قرار است در آن حدود 500 مگاوات انرژی از طریق گداخت هسته‌ای یا همجوشی تولید شود.

صالحی با اشاره به این‌که این طرح از 30 تا 40 سال آینده به مرحله تجاری‌سازی خواهد رسید، تاکید کرد: ما باید از فرصت کنونی برای عضویت در این طرح استفاده کنیم تا برای 30 سال آینده آمادگی ایجاد نیروگاه‌های گداخت هسته‌ای در کشورمان به وجود آید تا در این زمینه به دیگران وابسته نباشیم.

رئیس سازمان انرژی اتمی با تاکید بر این که طبق پیوست3 برجام، 1+5 متعهد شده‌ که به کشورمان در فناوری‌های پیشرفته کمک کند، تصریح کرد: از چند روز پیش شش نفر از کارشناسان گداخت هسته‌ای از فرانسه به کشورمان آمده‌اند که در سازمان انرژی اتمی درحال تبادل نظر، بررسی امکانات و ارائه مشورت هستند تا با استفاده از تجهیزات و ارتقای آمادگی متخصصان ما، بتوانیم به عرصه گداخت وارد شویم.

وی گداخت هسته‌ای را محوری‌ترین طرح سازمان انرژی اتمی به موازات دانش هسته‌ای دانست و ابراز امیدواری کرد با حمایت دولت از این طرح شاهد پیشرفت‌های خوب در این عرصه طی سال‌های آینده باشیم.

ایران؛ عضوی از باشگاه هسته‌ای

با توجه به اهمیت این موضوع و کارشکنی‌هایی که تاکنون برخی کشورهای متعهد در توافق برجام نسبت به اجرای تعهداتشان داشتند، فراهم آمدن مقدمات عضویت ایران در طرح جهانی گداخت هسته‌ای را می‌توان نشانه‌ای از اجرایی شدن بخشی از تعهدات غرب تلقی کرد.

حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، عضو کمیته هسته‌ای مجلس شورای اسلامی درباره عضویت ایران در طرح گداخت هسته‌ای گفت: واقعیت این است که در جریان توافق برجام طبق تعهدی که طرف مقابل داد، جمهوری اسلامی ایران باید عملا در حوزه‌های مختلف عضوی از باشگاه کشورهای دارای فناوری هسته‌ای بویژه در حوزه صنعتی باشد.

وی با بیان این‌که تاکنون غربی‌ها ایران را تحت عنوان قطعنامه‌های تحریمی، از دستیابی به چنین شرایطی محروم کردند، تصریح کرد: غرب معمولا موانع مختلفی را علیه جمهوری اسلامی ایران ایجاد می‌کرد و از ابتدای دهه 1990 میلادی بارها این اتفاق شکل گرفت. آنها برای این‌که برنامه هسته‌ای ایران با نقص و انسداد مواجه شود، یتوافق‌های مختلف ایران را رصد می‌کردند و مانع شکل‌گیری آنها میان ایران و کشورهای دیگر می‌شدند.

این عضو کمیسیون امنیت ملی اضافه کرد: واقعیت این است که بعد از برجام، جمهوری اسلامی ایران در حوزه‌های مختلف عملا عضو باشگاه هسته‌ای است که عضویت کشورمان در طرح گداخت هسته‌ای یکی از این برنامه‌هاست، ولی باید توجه داشت که حضور در باشگاه کشورهای دارنده فناوری‌های مسالمت‌آمیز هسته‌ای، تنها به یک موضوع محدود نمی‌شود؛ بلکه فناوری هسته‌ای و چرخه سوخت هسته‌ای چرخه کاملی از استخراج تا استفاده کامل و به‌کارگیری فناوری هسته‌ای در درجات مختلف است.

وی با بیان این‌که جمهوری اسلامی ایران نباید برای حضور در این مجامع منعی داشته باشد، افزود: در صورت منع، در آینده برای تبادل، توسعه و انتقال فناوری هسته‌ای ما با مشکل مواجه می‌شویم. فلاحت‌پیشه عنوان کرد: به هر حال فناوری هسته‌ای، چیزی است که هر کشور دارنده آن در 700 رشته علمی و صنعتی می‌تواند به مرحله‌های تکنولوژیک برسد. برای این‌که فناوری هسته‌ای برای جمهوری اسلامی ایران سودآور باشد، ما نباید در هیچ کدام از این حوزه‌ها منعی داشته باشیم و تنها منعی که می‌شناسیم، ممنوعیت فقهی آن است که همان دستیابی به سلاح‌های هسته‌ای است. این ممانعت هم از طریق برجام شکل نگرفته؛ بلکه یک مبنای فقهی است که برنامه هسته‌ای ایران هیچ وقت به سمت فناوری نظامی نمی‌رود. حتی در مجلس هفتم زمانی که قانون الزام دولت به تکمیل چرخه سوخت به تصویب رسید، در محتوای آن تاکید شده بود که این فناوری صرفا صلح‌آمیز و مسالمت‌آمیز است.

ارتقای جایگاه ایران

مرتضی صفاری نطنزی، یکی دیگر از اعضای کمیته هسته‌ای مجلس دهم با اشاره به تعهدات کشورهای 1+5 درباره فراهم آوردن شرایط برای جمهوری اسلامی ایران جهت مشارکت ایران در فناوری هسته‌ای تصریح کرد: وقتی توافق هسته‌ای انجام شد و برجام شکل اجرایی پیدا کرد، قرار شد کشورهای غربی و اعضای 1+ 5 به لحاظ فنی و تکنولوژیک با ایران همکاری بکنند و این مساله یکی از تعهدات آنان است.

وی در گفت‌وگو با جام‌جم ضمن اشاره به سخنان رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان خاطرنشان کرد: مشارکت ایران و طرف‌های غربی در بحث فناوری هسته‌ای باعث ارتقای موقعیت ایران در بین کشورهای صاحب فناوری هسته‌ای خواهد شد و در مجموع کار در صورت تحقق به نفع جمهوری اسلامی ایران خواهد بود.

گداخت هسته‌ای در یک نگاه

در حال حاضر تولید الکتریسیته با استفاده از شکافت هسته‌ای کنترل شده، به میزان زیادی توسعه یافته است و جمهوری اسلامی ایران نیز در نیروگاه هسته‌ای بوشهر در این زمینه فعالیت می‌کند.

اما همجوشی یا گداخت هسته‌ای (Nuclear Fusion) فرآیندی است که بر عکس شکافت هسته‌ای عمل می‌کند و گداخت، به معنی الحاق هسته‌های کوچک‌تر و ساختن یک هسته بزرگ‌تر است. در گداخت هسته‌ای دو یا چند هسته اتم با سرعت بسیار بالا به هم برخورد کرده و به شکل یک نوع جدیدی از هسته اتمی به هم می‌پیوندند.

برای این‌که همجوشی امکان‌پذیر باشد، هسته‌هایی که در واکنش وارد می‌شوند باید دارای انرژی جنبشی کافی باشند تا بر میدان الکترواستاتیکی پیرامونشان فائق آیند. بنابراین دماهای وابسته به واکنش‌های همجوشی، فوق‌العاده بالاست. در فرآیند همجوشی هسته‌ای، هسته‌های سبک مانند هیدروژن، دوتریوم و تریتیوم با یکدیگر همجوشی داده شده و هسته‌های سنگین‌تر و مقداری انرژی تولید می‌شود. به گزارش سایت امید هسته‌ای، مزیت همجوشی هسته‌ای نسبت به شکافت هسته‌ای از این قرار است: منابع سوخت آن بسیار فراوان است؛ انرژی تولیدی نسبت به روش شکافت بیشتر است؛ معضل پسماندهای هسته‌ای را ندارند و هنگام وقوع حوادث احتمالی، رآکتور همجوشی از کنترل خارج نمی‌شود.