قلیان‌های خوش خط‌ و خال با طعم اعتیاد

راه‌حل این وفاداری را هم در آغشته کردن توتون به انواع و اقسام مواد مخدر پیدا کرده‌اند. خبرهای رسمی هم این خبر تلخ را تائید می‌کند. چندی قبل، خسرو صادق‌نیت، رئیس مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت، هشدار داد: گزارش‌های متعددی داشتیم که حتی آن‌قدر دوز مواد مخدر، شیشه و ترکیبات آمفتامین در توتون قلیان‌ها را بالا برده‌اند که مسمومیت حاد ایجاد کرده است. البته قطعا تعداد مواردی که با دوز کمتر مصرف شده و مسمومیت حاد ایجاد نکرده، بسیار بیشتر است.

این قلیان‌ها در مراکز تفریحی، قلیان‌سراها، قهوه‌خانه‌ها، رستوران‌های بین راهی و خلاصه هر جایی که فکرش را بکنید، می‌تواند به دست مشتری اهلش برسد. مصرف‌کننده این توتون‌های آغشته به مواد مخدر را هم می‌توان در دو گروه مختلف جای داد. عده‌ای از مصرف‌کننده‌ها از توتون‌های آغشته به مواد مخدر آگاهی ندارند و بعدها به واسطه همین قلیان‌های مساله دار در دام مواد مخدر گرفتار می‌شوند، اما گروهی از مشتریان قلیان‌سراها هم با آگاهی از ترکیبات توتون‌ها از این قلیان‌ها کام می‌گیرند.

چندی قبل، سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت، استفاده از مواد مخدر در قلیان‌های رستوران‌های سنتی را تائید کرد.

حسین رستگار، مدیر کل آزمایشگاه‌ مرجع این سازمان به رسانه‌ها هشدار داد: نمونه‌های بررسی شده از توتون و تنباکوهایی که در قهوه‌خانه‌ها و سفره‌خانه‌های سنتی عرضه می‌شود، نشان می‌دهد که در این قلیان‌ها ماده«THC» وجود دارد. این ماده به‌عنوان مواد مخدر صنعتی استفاده می‌شود که مصرف آن آسیب‌های جبران‌ناپذیری در پی خواهد داشت. همچنین نتایج آزمایش‌ها نشان می‌دهد، در این تنباکوها مقدار بسیار زیادی بنزن وجود دارد که این ماده نیز بشدت در اختلال سیستم عصبی، تاثیرگذار و خطرآفرین است.

تنباکوهایی که رستگار از آنها صحبت کرده، به صورت بسته‌بندی وارد کشور می‌شوند و مصرف‌کننده را به اعتیاد شدیدی گرفتار می‌کنند.

چند هفته قبل هم علی‌اکبر سیاری، معاون وزیر بهداشت با صراحت اعلام کرد: سوداگران مرگ به تنباکوی قلیان‌ها، حشیش و شاهدانه (گراس) اضافه می‌کنند و در آب آن نیز الکل اضافه می‌کنند؛ بنابراین جریانی در کشور وجود دارد که جوانان کشور را به سمت اعتیاد به مواد صنعتی و شیمیایی هدایت می‌کند.

سرنخ جرم: زمان عرضه قلیان

توتون‌های حاوی مواد مخدر، به دلیل لذت بالاتری که به نسبت قلیان‌های معمولی ایجاد می‌کند، پاگیری و وابستگی بیشتری دارد.

دکتر حسن آذری‌پور، عضو کمیته کشوری کنترل مصرف دخانیات وزارت بهداشت در گفت‌وگو با جام‌جم توضیح می‌دهد، اضافه کردن مواد مخدر به توتون‌ها در مرحله عرضه قلیان‌ها به مشتری اتفاق می‌افتد، طوری که مواد مخدر را به توتون معمولی اضافه می‌کنند و قلیان‌های آلوده را به دست مراجعه‌کننده می‌دهند.

همکاری و تعامل بیشتر بین وزارت بهداشت، قوه قضاییه، نیروی انتظامی و سایر نهادهای مرتبط، راهکاری است که به اعتقاد این مقام مسئول می‌تواند از شیوع این پدیده خطرناک در جامعه جلوگیری کند.

از نگاه آذری‌پور، بحران فقط به توتون‌های آغشته به مواد مخدر محدود نمی‌شود، بلکه حتی مصرف قلیان‌های معمولی هم می‌تواند سلامت عمومی جامعه را بشدت تهدید کند. این که عده‌ای گمان می‌کنند با عبور دود توتون از آب قلیان، خطرات این ماده سمی کمتر می‌شود، این تصور کاملا غلط و غیرعلمی است.

نمونه‌برداری از قهوه‌خانه‌های متخلف

در شرایطی که مسئولان وزارت بهداشت نسبت به عرضه قلیان‌های اعتیاد‌آور، هشدار می‌دهند، رئیس پلیس مبارزه با موادمخدر تاکید دارد که ما موردی از تنباکوهای آغشته به مخدر مشاهده نکرده‌ایم.

البته مسعود زاهدیان به فارس توضیح داده، این موضوع به آن معنی نیست که بگوییم صد درصد تنباکوها پاک هستند، بلکه آنچه ما نمونه برداری کردیم، نشان می‌دهد که موادمخدر در تنباکوهای بسته‌بندی وجود ندارد، طوری که در برخی موارد گزارش‌هایی از تخلفات قهوه‌خانه‌ها داشتیم که مخدر را با تنباکو مخلوط می‌کردند که با آنها برخورد شده است.

این حرف‌ها به این معنی است که اگرچه شاید توتون و تنباکوی آغشته به مواد مخدر، به شکل بسته بندی وجود نداشته باشد، اما برخی سودجویان و متخلفان، مواد مخدر را به توتون قلیان‌ها اضافه و توتون مخدر تولید می‌کنند.

حتی یک مورد هم زیاد است

این که چه تعداد از قلیان‌سراها و رستوران‌ها، این قلیان‌های اعتیادآور را بین مردم توزیع می‌کنند، مساله‌ای است که هنوز تحقیق جامعی درباره آن انجام نشده، اما دکتر غلامرضا حیدری، رئیس مرکز تحقیقات کنترل دخانیات دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در گفت‌وگو با جام‌جم تصریح می‌کند: حتی یک مورد دستکاری توتون قلیان‌ها و آغشته کردن آنها به مواد مخدر زیاد است و باید بشدت با این موارد برخورد شود.

به اعتقاد حیدری، در کشور ما راهکاری برای بررسی دقیق مراکز عرضه‌کننده قلیان نداریم که این مساله بسیار خطرناک است.

مواد روانگردان، عمده مواد مخدری است که به گفته حیدری به توتون قلیان‌ها اضافه می‌شود: براساس اطلاعات برخی گزارش‌های اعلام شده، برخی ارائه‌دهندگان قلیان از مواد روانگردان برای تحریک‌پذیری بیشتر توتون‌ها استفاده می‌کنند. این اضافه کردن مواد مخدر و دستکاری توتون‌ها هم شرایط پیچیده و ویژه‌ای نمی‌خواهد، بلکه ابتدا این مواد مخدر که عمدتا از آمفتامین تشکیل شده، کوبیده و سپس به توتون قلیان‌ها اضافه می‌شود.

جوانان؛ قربانیان اصلی قلیان‌ها

قلیان مخدر، سن و سال نمی‌شناسد و می‌تواند هر فردی را در هر سنی به دام خود گرفتار کند. علی عطا طاهری، مدیر اجرایی جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات در گفت‌وگو با جام‌جم بر این باور است که در گذشته، قلیان‌ها به‌عنوان تفریحی شناخته می‌شد که افراد سالمند به آن تمایل بیشتری داشتند، اما حالا به شکلی شده که جوانان، مشتری پروپاقرص قلیان‌ها هستند.

به همین دلیل است که طاهری هشدار می‌دهد: چون جوانان به سمت مصرف قلیان، تمایل بیشتری پیدا کرده‌اند و اغلب قلیان‌سراها را جوانان تشکیل می‌دهند، توتون‌های آغشته به مواد مخدر هم جوانان را بیشتر از سایر گروه‌های سنی تهدید می‌کند.

در شرایطی که بازرسی‌های دوره‌ای از سوی مسئولان انجام می‌شود، اما طاهری تاکید دارد، باید تعداد این بازرسی‌ها از مراکز عرضه‌کننده قلیان افزایش پیدا کند و با مراکزی هم که بدون مجوز، دخانیات را عرضه می‌کنند، برخورد جدی و قانونی شود.

همچنین به دلیل مصرف راحت، بی‌دردسر و نشئه‌آور این توتون‌ها، قلیان‌های آغشته به مواد مخدر می‌تواند شیوه جدیدی از مصرف مواد روانگردان را در جامعه اشاعه دهد، چون کمتر کسی به مخدر بودن قلیان‌ها مشکوک می‌شود و به همین دلیل هم مصرف آن برای معتادان، ترس و قبح کمتری به همراه دارد.

امین جلالوند