نرخ باروری معقول ضامن توسعه کشور

این نرخ پایین باروری موجب شد رهبر انقلاب نیز برای اصلاح این شرایط به میدان بیایند.

با ابلاغ سیاست‌های جمعیتی از سوی رهبر انقلاب برای حل بحران جمعیت، اقداماتی از سوی دستگاه‌های متولی انجام شد و در نهایت، نرخ باروری تا پایان سال 94 به 1.9 رسید. با وجود افزایش نرخ باروری در سال‌های اخیر، هنوز تا رسیدن به نقطه آرمانی فاصله داریم. براساس سیاست‌های جمعیتی، باید نرخ باروری معقول و معتدل در کشور به بیش از حد جانشینی، یعنی به بیش از نرخ باروری 2.1 برسد.

اما اگر هشدارهای جمعیتی را جدی نگیریم و با همین نرخ باروری فعلی حرکت کنیم، آنگاه آمار تولدها و مرگ‌ها در سال‌های آینده به هم نزدیک می‌شود، طوری که در سال‌های منتهی به 1430 شمسی، تعداد مرگ و تولد برابر می‌شود سپس در سال‌های بعد از آن، آمار مرگ‌ها بیشتر از آمار تولد خواهد شد.

همچنین پیش‌بینی می‌شود که با نرخ باروری فعلی، جمعیت ایران تا سه دهه آینده در نهایت به 94 میلیون نفر برسد و پس از آن، جریان کاهش جمعیت آغاز شود. با توجه به این‌که پیش‌بینی می‌شود تا 30 سال آینده، حدود 20‌میلیون سالمند داشته باشیم، باید برای سالمندان آینده نیز تمهیدات ویژه‌ای اندیشیده شود.

اگر پیش‌بینی‌های جمعیتی که با توجه به نرخ باروری فعلی مطرح شده محقق شود، آنگاه روند توسعه کشور نیز با اختلال جدی مواجه خواهد شد. اگر با نرخ باروری معتدل و معقول حرکت نکنیم، جمعیت جوان کشور که بازوهای رشد و پیشرفت جامعه هستند، محدودتر خواهد شد و در نتیجه، طرح‌های توسعه کشور با فقر نیروی کار جوان و سرزنده مواجه می‌شود.

شکی نیست که نیروی انسانی، یکی از مهم‌ترین مولفه‌های توسعه هر کشوری به حساب می‌آید. با وجود نیروی انسانی توانمند و متعهد، دستیابی به افق‌های پیشرفت و بالندگی، دور‌از انتظار نیست. رسیدن به نرخ باروری معتدل می‌تواند موجب ارتقای بهره‌وری نیروهای انسانی در هر جامعه‌ای شود، زیرا با وجود نیروهای جوان و باانگیزه، دستیابی به اهداف و برنامه‌های توسعه، سریع‌تر و آسان‌تر خواهد شد.

داشتن جامعه‌ای جوان و پویا، ذخیره ارزشمندی است که باید برای حفظ آن تلاش و برنامه‌ریزی کرد. فرهنگ‌سازی در جامعه و گوشزد کردن خطرات پیری جمعیت، فرآیندی است که باید روی آن متمرکز شویم، همان‌طور که در چند سال اخیر هم برنامه‌های خوبی برای افزایش نرخ باروری در جامعه انجام شده است، باید این برنامه‌ها توسعه یابد تا بتوانیم جمعیتی با ساختاری مناسب داشته باشیم.

دکتر محمداسماعیل مطلق - مدیرکل سلامت خانواده، جمعیت و مدارس وزارت بهداشت