گام ارگ شیراز در راه جهانی شدن

به گزارش جام‌جم، هفته گذشته روزنامه جام‌جم به غفلت مسئولان سازمان میراث فرهنگی در موضوع تعرض به حریم منظری پاسارگاد پرداخت. اما کمتر از یک هفته خبر آمد که با پیگیری‌های اداره کل میراث فرهنگی فارس و حکم قضایی یک طبقه هتل آسمان شیراز توسط شهرداری تخریب شد و همچنین قرار است به‌زودی یکی دیگر از طبقات اضافی این هتل نیز تخریب شود.

هتل آسمان که در نزدیکی ارگ کریم خانی در حال ساخت است با ارتفاع بیش از حد خود حریم بصری ارگ کریم خانی شیراز و محور زندیه این شهر را مخدوش کرده و مانعی برای ثبت محور زندیه شیراز در فهرست میراث جهانی است که در حال حاضر با حکم قضایی دو طبقه اضافی از این هتل باید تخریب شود.

این در حالی است که معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری از ضرورت تعامل مستمر با دستگاه‌های مختلف اجرایی در زمینه حفظ آثار و بناهای تاریخی سخن می‌گوید. محمد حسن طالبیان که سال 95 را سال تحول در میراث فرهنگی می‌داند با تاکید بر این‌که با ثبت هر اثر تاریخی فرهنگی به ظرفیت های کشور افزوده می شود از ادارات کل استانی درخواست می‌کند تا با توجه به نامگذاری سال جاری از سوی ایکوموس به‌عنوان میراث ورزش نسبت به ثبت میراث ملموس و ناملموس مرتبط با این حوزه اقدام کنند.

او از ارسال فهرست موقت شامل 75 اثر تاریخی فرهنگی کشور به یونسکو خبر می‌دهد و می‌گوید: تعدادی از این آثار پایگاه‌های ملی کشورند که باید خود را برای تبدیل به پایگاه‌های جهانی آماده کنند.

طالبیان همچنین به تصمیم گیری شورای سیاستگذاری سازمان میراث فرهنگی در تهیه پرونده‌های مشترک ثبت با نهادها و سازمان‌های دیگر اشاره و عنوان می‌کند: تهیه 10 پرونده ثبت میراث طبیعی، 10 اثر فرهنگی ـ تاریخی و 10 اثر میراث ناملموس از جمله این تصمیم‌گیری‌هاست که به‌طور موازی و همزمان پیش خواهد رفت.

این در حالی است که برخی آثار تاریخی که در این فهرست موقت قرار گرفته‌اند، از نظر حریم دچار مشکل هستند و برای ثبت جهانی این آثار حتما باید چاره‌ای اندیشید. برا این اساس موضوعاتی چون ارتفاعات مجاز در بافت‌های تاریخی، تعیین ضوابط برای نفایس تاریخی، تعیین حریم و مطالعات بافت‌ها و... در دستور کار کارگروه‌های میراث فرهنگی قرار گرفته است.

همکاری با مردم و دستگاه‌ها

از آثار ارزشمندی که در فهرست موقت ثبت جهانی قرار گرفته، ارگ زندی یا کریمخانی شیراز است که ساخت هتل آسمان، حریم آن را مخدوش کرده بود.

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان فارس درباره موضوع هتل آسمان به جام‌جم می‌گوید: روز جمعه با پیگیری‌های قضایی، یک طبقه از طبقات هتل آسمان که حریم بصری ارگ کریم‌خانی را مخدوش کرده بود با همکاری شهرداری شیراز تخریب شد. به گفته مصیب امیری، قرار بر این است که طبقه دیگری از این برج نیز تخریب شود و با مذاکراتی که با مالک و شهرداری صورت گرفته، امیدواریم هر چه زودتر این مسأله انجام شود. او با بیان این‌که سازمان میراث تمایل دارد این مسائل به صورت صلح‌آمیز و با گفت‌وگو پایان پذیرد، در پاسخ به این‌که آیا میراث فرهنگی در مورد کارخانه‌ای که در حریم بصری پاسارگاد ساخته شده، اقدامی خواهد کرد، می‌گوید: «موضوع این کارخانه به چند سال پیش برمی‌گردد که استعلام از یکی از نمایندگی‌های ما صورت گرفت و مجوزی در شهر دیگری برای ساخت این کارخانه صادر شد، اما با توجه به همان مجوز، بهره‌بردار با توجه به تقسیمات جدید منطقه‌ای که در آن زمان صورت گرفت، اقدام به ساخت کارخانه در حریم بصری پاسارگاد کرد.»

امیری با بیان این‌که اقداماتی از سوی سازمان میراث فرهنکی در این خصوص صورت گرفته است، می‌افزاید: «زمانی که بنایی در حریم آثار تاریخی توسط مالکان ساخته می‌شود، میراث فرهنگی نمی‌تواند بلافاصله برخورد و آن را تخریب کند، بلکه این کار نیازمند زمان است. در مورد موضوع پاسارگاد هم وضع به همین منوال است. در حال حاضر شکایت صورت گرفته و پرونده به دیوان عدالت اداری رفته است.»

او به تلاش سازمان میراث فرهنگی برای برخورد با متعارضان آثار ملی و جهانی اشاره می‌کند و می‌گوید: «میراث فرهنگی متعلق به همه مردم است و سازمان میراث فرهنگی به عنوان متولی آن تمام تلاشش را می ‌کند تا با همکاری و همدلی با مردم و سایر دستگاه‌ها از این آثار حراست و پاسداری کند.»

سازمان میراث فرهنگی مصمم است

مدیرکل دفتر ثبت آثار و حفظ و احیای میراث معنوی و طبیعی سازمان میراث فرهنگی نیز در پاسخ به این پرسش جام‌جم که آیا هیچ یک از آثار موجود در فهرست موقت ثبت جهانی مشکلی از نظر عرصه و حریم ندارند، عنوان می‌کند: «این آثار به‌دلیل ارزشمندی در فهرست موقت ثبت جهانی قرار گرفته‌اند که برخی از آنها از نظر حریم دچار مشکل هستند. مسلما زمانی که پرونده هر یک از این آثار برای ثبت آماده شود باید مشکلات حریم آنها نیز با مذاکره یا دعاوی حقوقی برطرف شود.»

فرهاد نظری در این زمینه به موضوع ارگ زندی در شیراز اشاره می‌کند و می‌گوید: این بنای تاریخی اهمیت شایانی دارد و سازمان میراث فرهنگی با جدیت این مسأله را پیگیری کرد و به کمک شهرداری این موضوع در حال برطرف شدن است. » او همچنین به طاق بستان اشاره می‌کند که ساخت منوریل در حریم آن می‌توانست ثبت جهانی این بنای ارزشمند تاریخی را به مخاطره اندازد. به گفته نظری، این موضوع با استانداری کرمانشاه در میان گذاشته شد و با همکاری این استانداری قرار شد منوریل به جای دیگری منتقل شود.

مدیر دفتر ثبت آثار سازمان میراث فرهنگی، هگمتانه و غار علیصدر را نیز از آثاری برمی‌شمرد که باید برای ثبت جهانی آنها اصلاحاتی صورت داد: «در برخی آثار ما مانند غار علیصدر مداخلاتی به صورت غیرعلمی اضافه شده که باید رفع شود. سازمان میراث فرهنگی مصمم است تا اقدامات اساسی در این زمینه انجام دهد.»

کمیل انتظاری