کوه‌های باستانی صاحب‌الزمان(عج) کرمان را دریابید

در این مجموعه 260 هکتاری آثار باستانی بی‌نظیری چون سایه نگاره نیمرخ انسان، قلعه سر به فلک کشیده دختر 3000 ساله، قلعه اردشیر، گنبدگبری 3000 ساله، بند مدین (سدی باستانی)، آسیاب‌های سنگی، بند مملکت (سدی باستانی)، تخت دریای قلی‌بیک، باغ دوره صفویه بیرم‌آباد و... قرار دارد.

اما این مجموعه‌ ارزشمند‌‌ می‌رود که در اثر بی‌توجهی مورد تهدید جدی قرار گرفته و به بهانه احداث جاده و هتل به گونه‌ای تخریب شود که هم بخش بزرگی از آثار باستانی و جاذبه‌های طبیعی آن آسیب ببیند و هم امکان ثبت جهانی آن کمرنگ شود.

درواقع طی سال‌های اخیر به علت بی‌برنامگی و شتابزدگی در این منطقه اقداماتی انجام شده که اگر بخواهیم شروع به ثبت جهانی کوه‌های صاحب‌الزمان(عج) د‌‌ر فهرست آثار میراث جهانی تحت عنوان «منظر تاریخی ـ طبیعی ـ فرهنگی» بکنیم، با یکسری موانع جدی روبه‌رو خواهیم شد. از جمله این موانع می‌توان به تخریب و پر کردن سد باستانی بند مدین و احداث بزرگراهی که مانند یک تیر پیکان، دامنه باستانی شیوشگان را به دو نیم کرده است، توسعه‌ آرامستان با معماری و ارتفاعی نامناسب و ناهمگون با کل مجموعه د‌‌ر میان جنگل، ساخت زیرگذر در حریم گنبد گبری، ساخت پمپ‌بنزین، شهرک و برخی جاده‌ها و ساخت و سازها اشاره کرد.

اما با وجود همه اعتراض‌ها نه‌تنها ساخت‌وسازهای غیرکارشناسی قبلی متوقف نشده، بلکه هم‌اکنون یک پروژه‌ جاده‌ای نیز در حال اجراست که مانند تبری سهمگین، کوه مقدس صاحب‌زمان(عج) را با انفجارها و انواع ماشین‌آلات راهسازی بشدت می‌آزارد و می‌خراشد. با احداث این جاده، همه تاریخ و فرهنگ موجود در این منطقه در چنگال بی‌رحم بولدوزرها و لودرها و بیل‌های مکانیکی به یغما خواهد رفت. مجریان این طرح در مورد این کار غیراصولی اعلام کرده‌اند این جاده جهت دسترسی به تله‌کابین احداث می‌شود. حال آن که می‌شد این جاده را از سمت دیگر کوه احداث کرد و سبب آبادانی بخش کارگری سرآسیاب شد؛ افرادی که در بخشی کوچک پشت کوه صاحب‌الزمان(عج) سکونت دارند و اغلب کارگر هستند.

البته هدف اصلی و نهایی مجریان این جاده، احد‌‌اث هتلی بر فراز کوه صاحب‌الزمان(عج) است که در صورت بی‌توجهی، همراه جاده اشاره شده، هویت کل مجموعه را تهدید خواهد کرد. بگذریم که ساخت این هتل علاوه بر نابود کردن اثر باستانی تخت رستم از منظر امنیتی نیز مشکل دارد؛ زیرا مشرف به همه جای شهر است و دو پادگان مهم و استراتژیک کرمان از فراز کوه براحتی رصد می‌شوند.

سرانجام این‌که باید برای این کوه و مجموعه تاریخی طبیعی صاحب‌الزمان(عج) کاری کرد و در این راستا پیشنهاد‌‌ی کارساز که می‌تواند برای حفاظت از آن انجام گیرد و زمینه کلید خوردن ثبت جهانی آن نزد یونسکو را نیز فراهم کند، از این رو درخواست ایجاد یگانی در سازمان میراث فرهنگی کرمان که اعضای آن مستقیم از سازمان میراث فرهنگی کشور تعیین شده باشند، ضروری است. این یگان ‌باید همراه نیروهای مردمی و کارشناسان مستقل آخرین وضعیت کوه صاحب‌الزمان(عج) و پروژه‌های در حال احداث آن را بررسی کرده و برای توقف یا اصلاح آن نظر کارشناسی نهایی بدهند. قطعا کسی با توسعه کرمان و متحول و مدرن شدن صنعت گردشگری آن مخالف نیست، اما این توسعه نباید به قیمت آسیب خوردن اصل میراث فرهنگی و جاذبه‌های تاریخی و طبیعی غیرقابل جایگزین آن تمام شود؛ زیرا در این صورت نام سودجویی به خود می‌گیرد.

ناصر شجاعی - پژوهشگر میراث فرهنگی