ورود کالاهای آمریکایی با کدام مجوز؟!

این در حالی است که همواره شاهد افزایش حضور هیات‌های تجاری خارجی از کشورهای مختلف در ایران برای دستیابی به سهم مناسبی از اقتصاد کشورمان پس از رفع تحریم‌ها هستیم. به صورتی که در برخی رسانه‌های خارجی از ایران به عنوان بازاری بکر با نزدیک به 80 میلیون نفر یاد شده و همه سیاستگذاران اقتصادی و فعالان اقتصادی کشورهای خارجی به دنبال سهم بیشتری از این بازار بکر هستند.

نگرانی‌های افزایش واردات کالاها و همچنین ایجاد زمینه نفوذ دوباره دشمنان انقلاب اسلامی به صورتی بوده که مقام معظم رهبری چند ماه پیش در نامه‌ اجرای برجام خطاب به رئیس‌جمهور واردات هرگونه مواد مصرفی از آمریکا را ممنوع اعلام کردند. این فرمایش مقام معظم رهبری در نهایت به بخشنامه‌ای از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت تبدیل و به تمام ارگان‌ها و نهادهای وابسته ابلاغ شد.

متعاقبا سازمان توسعه تجارت نیز لیستی از کالاهای ممنوعه وارداتی از آمریکا منتشر کرد که در آن اجناس لوکس و مصرفی سطح پایین دیده می‌شد. با این حال چند روز پیش، انتشار خبر صدور مجوز واردات یک خودروی آمریکایی از سوی دستگاه‌های دولتی و دفاع مسئولان از این مجوز با این استدلال که خودرو کالای مصرفی نیست، نشان داد که موضوع مدیریت واردات از آمریکا نیازمند عزمی جدی‌تر است. مطمئنا برندهای مشهور خودروسازی آمریکایی، در مساله نفوذ بسیار اثرگذارتر از اجناس مصرفی مثل آدامس، سیگار برگ، خمیر و نخ دندان و... است که در لیست سیاه دولت قرار گرفته‌اند.

اما اگر از تمام نام‌ها و کاربرد کالاهای ممنوعه بگذریم و صرفا برای بررسی موضوع با ذره‌بینی دقیق به تمام زوایای تاکیدات مقام معظم رهبری توجه داشته باشیم می‌بینیم در ابلاغ دستورالعمل یاد شده کمی تعجیل صورت گرفته و تقریبا انجام هرگونه کار کارشناسی در این زمینه از یادها رفته، چون در پاره‌ای از موارد باید طبق فرموده مقام معظم رهبری با هوشمندی عمل کرده و با در نظر گرفتن منافع ملی در این زمینه گام برداشته می‌شد.

رشد 89 درصدی صادرات آمریکا به ایران

درست زمانی که بسیاری از مسئولان و همچنین کارشناسان اقتصادی کشورمان به دنبال اظهارنظر درباره فهرست اعلام شده وزارت صنعت، معدن و تجارت کشورمان از کالاهای ممنوعه آمریکا برای واردات به ایران بودند وزارت بازرگانی آمریکا طی بیانیه‌ای اعلام کرد: صادرات این کشور به ایران در نوامبر ۲۰۱۵ برابر با آبان امسال رشد ۸۹ درصدی نسبت به ماه مشابه در سال 2014 داشته و به 4/31 میلیون دلار رسیده است. اما نکته جالب اینجاست که براساس این اطلاعیه صادرات آمریکا به ایران طی 11 ‌ماه ابتدایی سال گذشته میلادی رشدی معادل 45 درصد یعنی رقمی معادل 245 میلیون دلار را به خود دیده است. لازم به یاداوری است رشد واردات کالا از آمریکا توسط کشورمان باعث شده تا جایگاه ایران در میان مقاصد صادراتی آمریکا از رتبه 134 در سال 2014 به رتبه 117 در سال 2015 ارتقاء یابد.

مهم‌ترین نکته درباره تجارت با آمریکا نفوذ است

یحیی آل‌اسحاق وزیر اسبق وزارت بازرگانی درباره فهرست اعلام شده کالاهای ممنوعه آمریکایی از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت به خبرنگار جام‌جم گفت: آنچه مقام معظم رهبری درباره این موضوع فرمودند خلاصه‌ای از تدابیر مهم و قابل قبول در ارتباط تجاری با آمریکا بوده است چون از همان ابتدای انقلاب اسلامی تا همین امروز که بسیاری از کشورها ادعای برطرف شدن مشکلات گذشته را دارند آمریکا همواره به دنبال ایجاد مشکل برای اقتصاد کشور و تحریم‌های گوناگون بوده است.

آل‌اسحاق افزود: مهم‌ترین نکته که در فرمایشات مقام معظم رهبری باید به آن خوب دقت داشته باشیم مربوط به امر نفوذ است، چون وقتی به پیشینه ارتباط تجاری و سیاسی این کشور با ایران نگاه می‌کنیم باید از خود بپرسیم چطور شد که امروز آمریکا به یکباره برای ایجاد تجارت با ایران ابراز علاقه کرده است؟ برای یافتن پاسخ این پرسش باید خوب دقت کنیم و ببینیم آیا در پوشش ارتباط تجاری، آمریکا اهداف دیگری را دنبال می‌کند یا این‌که قرار است ارتباط سالم و مشخصی در زمینه تجاری براساس منافع ملی دو کشور شکل بگیرد؟

رئیس اسبق اتاق بازرگانی ایران با تاکید بر این‌که مسئولان امروز باید هوشمندانه در زمینه ایجاد ارتباط تجاری با آمریکا سیاستگذاری کنند تصریح کرد: نکته مهم این است که مسئولان با نگرشی دقیق و واقع‌بینانه به آنچه آمریکا به عنوان بزرگ‌ترین دشمن کشورمان دنبال آن است در زمینه واردات کالا سیاست‌هایی را مشخص کنند تا واردکنندگان و تجار بدانند چگونه در این زمینه اقدام و سرمایه‌گذاری کنند.

هر چند به هیچ عنوان نباید در کالاهای اساسی این ارتباط برقرار شود چون این ارتباط می‌تواند در آینده به محلی برای کارشکنی آمریکا و ایجاد مشکل برای صنایع ما مثل گذشته باشد به عنوان مثال این کشور در زمان تحریم حتی به افراد نیازمند خدمات پزشکی نیز توجه نکرد و برخی از قطعات دستگاه‌های مورد نیاز سازمان‌های پزشکی را برای ایران تحریم کرد.

باید فهرستی شفاف اعلام شود

بهروز نعمتی، نماینده مجلس شورای اسلامی و عضو کمیسیون صنایع نیز درباره فهرست کالاهای ممنوعه وارداتی از آمریکا به جام‌جم گفت: بطور کلی موضوع واردات کالا از آمریکا به صورت طرح یک فوریتی در مجلس مطرح شده و در کمیسیون حمایت از تولید ملی با حضور نمایندگان دولت و کارشناسان مرکز پژوهش‌ها و نمایندگان اتاق بازرگانی در این زمینه بحث و گفت‌وگو شده است تا ببینیم اصولا واردات کالا از آمریکا خوب است یا خیر؟

نعمتی در ادامه افزود: جلسه کمیسیون در نهایت با برخی گلایه مسئولان دولتی خاتمه یافت به صورتی که در بسیاری از موارد آنها معتقدند باید ارتباط با آمریکا برای تکمیل ظرفیت‌های تولید در بخش‌های مختلف برقرار شود و پس از انتقال فناوری برای آن سیاستگذاری کنیم. ولی آنچه مسلم است با توجه به سابقه گذشته، می‌بینیم بخش عمده‌ای از کالاهای وارد شده، جزو اجناس لوکس محسوب می‌شوند و خبری از کالاهای مهم و سرمایه‌گذاری نبوده است و هنوز با ادامه این مشکل مواجه هستیم. عضو کمیسیون صنایع مجلس تصریح کرد: مسئولان برای این‌که بتوانند دقیق سیاستگذاری کنند بهتر است کاملا واضح و بدون هرگونه حاشیه فهرست کامل و دقیقی از اقلام ممنوع یا مجاز اعلام کنند تا بتوانیم درباره آن خوب برنامه‌ریزی کنیم نه این‌که با یک دستورالعمل کلی هم بخش خصوصی را دچار سردرگمی کنیم و هم خود مسئولان اجرای این دستورالعمل را نادیده بگیرند.

این نماینده مجلس درباره موضوع ورود خودروهای آمریکا نیز گفت: مسئولان دولتی می‌گویند برای ارتقای کیفیت خودروهای داخلی باید به واردات توجه داشته باشیم درحالی که بد نیست توجه داشته باشیم تا زمانی که خودروسازی کشورمان دولتی اداره می‌شود هیچ امیدی به آینده خودروسازی نیست و اگر همه خودروسازان مشهور هم گردهم بیایند اتفاق خاصی نخواهد افتاد بلکه فقط باید اجازه دهند بخش خصوصی وارد عمل شده و در این زمینه سیاستگذاری کند.

نعمتی موضوع برندهای آمریکایی مثل مک‌دونالد یا کی اف سی را نمادهایی از صهیونیسم دانست و افزود: در مورد این‌گونه کالاها اصلا جای بحث نیست و همه می‌دانیم که این نمادها عاملی برای نفوذ در کشورها هستند به‌طوری که تاریخ ثابت کرده است بنابراین نه‌تنها این کالاها برای ورود به ایران ضرورتی ندارند بلکه باید مسئولان با جدیت کامل نسبت به هرگونه حضور این نمونه‌ها به‌شدت برخورد کنند و از هرگونه کوتاهی خودداری کنند چون خلأ‌های قانونی در این زمینه می‌تواند در نهایت به زیان انقلاب اسلامی و اقتصاد کشورمان ختم شود.

کالاهای صادر شده آمریکا به ایران طی سال 2014 (منبع: کوآرتز)

عماد عزتی - اقتصاد