عربستان، همچنان تحت فشار افکار عمومی جهان

ادامه محکومیت‌ها

بان کی‌مون، دبیرکل سازمان ملل که پیشتر این اتفاق را محکوم کرده بود، در اظهارنظری تازه خواستار توقف اجرای احکام اعدام در عربستان شد. وی همچنین خواستار خویشتنداری مردم منطقه در واکنش به اعدام این روحانی بزرگ شده و از رهبران کشورهای منطقه خواست از این تنش‌ها بکاهند. جاش ارنست، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا نیز در این زمینه گفت: مقامات آمریکایی مستقیما مراتب نگرانی خود را درباره عواقب مخرب بالقوه این اعدام به مقامات سعودی منتقل کرده بودند.

اعدام شیخ نمر همراه 46 نفر دیگر در عربستان که روز شنبه صورت گرفت، بزرگ‌ترین عملیات اعدام دسته جمعی در این کشور از سال 1980 به این سو به شمار می‌رود. این مطلب را ساره لیاویستون، مدیر بخش خاورمیانه سازمان دیدبان حقوق بشر اعلام کرد. این مقام افزود: عربستان سال 2016 را با یک اقدام شرم آور آغاز کرد؛ آن هم پس از این که سال 2015 را با بالاترین میانگین اعدام در تاریخ مدرن پشت سر گذاشته بود.

وزارت امور خارجه سوئیس هم روز گذشته با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد، کاردار عربستان در این کشور احضار شده تا مخالفت اصولی سوئیس به استفاده از حکم اعدام به او ابلاغ شود. در این بیانیه آمده است: این اعدام‌های جمعی خطر تحریک مجدد تنش‌ها را افزایش می‌دهد. جولی بی‌شاپ، وزیر خارجه استرالیا نیز ضمن ابراز نگرانی عمیق از اعدام‌های اخیر در عربستان سعودی، از تمامی طرفین خواست خویشتنداری به خرج دهند.

در همین حال منابع دولتی انگلیس اعلام کردند دیوید کامرون، نخست‌وزیر این کشور سفر از پیش تعیین شده خود به عربستان را برای حداقل سه ماه به تعویق انداخت. قرار بود کامرون طی هفته‌های آینده به‌عنوان بخشی از سفرش به کشورهای حوزه خلیج‌فارس به عربستان برود اما اعلام شد این سفر حداقل تا ماه مارس انجام نخواهد شد. اگرچه مقامات دولتی انگلیس اعلام کردند لغو این سفر ربطی به اتفاقات اخیر در عربستان ندارد، اما روزنامه انگلیسی فایننشال‌تایمز گزارش داد که برانگیخته شدن اعتراضات به دنبال اعدام‌های اخیر، کامرون را مجبور به لغو این سفر کرد. از سوی دیگر به نظر می‌رسد دولت انگلیس برای قطع یا محدودکردن روابط خود با عربستان تحت فشار دیگر احزاب قرار دارد. در همین ارتباط تیم فارون، رهبر لیبرال دموکرات‌های انگلیس و همچنین تعدادی از اعضای حزب کارگر، روابط انگلیس با عربستان را روابطی آکنده از چاپلوسی توصیف کردند. تیم فارون با اشاره به اعطای کرسی به عربستان در شورای حقوق بشر سازمان ملل گفت: دولت عربستان به طور سیستماتیک حقوق بشر را نقض می‌کند، به این دلیل آنها نباید رئیس کمیته حقوق بشری سازمان ملل باشند. اندی اسلاتر، وزیر حقوق بشر دولت در سایه انگلیس این روابط را محکوم کرد و خطاب به مایکل گاو، وزیر دادگستری انگلیس نوشت که باید همکاری قضایی لندن با ریاض به سرعت متوقف شود.

از آلمان نیز خبرهای خوشایندی به گوش مقامات ریاض نمی‌رسد. در بیانیه‌ای که اخیرا وزارت اقتصاد آلمان منتشر کرده، آمده است: بعد از بزرگ‌ترین اعدام دسته‌جمعی به دستور پادشاه عربستان، برلین در صادرات اسلحه به این کشور ملاحظاتی را اعمال خواهد کرد. در پارلمان این کشور هم احزابی همچون حزب سبز و حزب چپ آلمان خواستار توقف هرچه ‌سریع‌تر این صادرات به سعودی‌ها شده‌اند. مقامات ترکیه نیز که این روزها روابط خوبی با ریاض دارند، نسبت به این اتفاقات واکنش نشان داده‌اند. در همین راستا، نومان کورتولموش، سخنگوی دولت ترکیه در کنفرانس خبری گفت: ما با تمامی مدل‌های مجازات مرگ مخالفیم به‌ویژه آن که با انگیزه سیاسی صورت گرفته باشد. ما نمی‌توانیم از صدور حکم مجازات مرگ و اعدام توسط هیچ کشوری حمایت کنیم.

اما در این میان یکی از عجیب‌ترین واکنش‌ها را شورای امنیت سازمان ملل داشت. 15 عضو این شورا در بیانیه‌ای بدون اشاره به اعدام رهبر شیعیان عربستان، بیانیه‌ای درباره حملات به سفارت عربستان سعودی و کنسولگری آن در ایران منتشر و این حملات را محکوم کرد.

تلاش کشورها برای میانجیگری

در این میان و با تیره‌تر شدن روابط تهران و ریاض، کشورهای مختلفی برای کاستن از این تنش‌ها پیشقدم شده‌اند. در همین زمینه یک مقام وزارت امور خارجه روسیه که خواست نامش فاش نشود در گفت‌وگو با خبرگزاری تاس، گفت: روسیه آمادگی دارد از مقام‌های جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی برای مذاکره در مسکو در باره وضعیت پیش آمده دعوت کند.

همچنین سرتاج عزیز، مشاور نخست‌وزیر پاکستان در امور خارجی که ریاست دستگاه دیپلماسی این کشور را به عهده دارد، با حضور در مجلس ملی این کشور آمادگی کشورش را برای کمک به رفع تنش موجود میان ایران و عربستان اعلام کرد. فرانک والتر اشتاین مایر، وزیر خارجه آلمان نیز روز گذشته در مصاحبه با روزنامه پرتیراژ بیلد خواستار کاهش تنش بین ایران و عربستان شد. ترکیه نیز با اعلام این که مسائل دیپلماتیک به وجود آمده بین عربستان سعودی و ایران تنها تنش‌های منطقه‌ای را وخیم‌تر می‌کند، از دو کشور خواست اوضاع را آرام کنند.‌

در این میان گزارش شده، استفان دی‌میتسورا، فرستاده سازمان ملل به سوریه در تلاش است تا این تنش را کاهش دهد. گفته می‌شود طی هفته‌های آتی وی برای حل این مشکل ابتدا به ریاض و از آنجا به تهران سفر خواهد کرد.

ژانویه، ماه خشم شیعیان بحرین

ائتلاف 14 فوریه بحرین که مهم‌ترین گروه مخالف در این کشور به حساب می‌آید، در اعتراض به اعدام شیخ نمر باقر النمر، روحانی شیعه عربستانی به دست آل‌سعود و اعلام خشم خود در قبال این جنایت، خواهان تحریم کالاهای عربستان شد.

این ائتلاف همچنین ماه ژانویه جاری را به‌عنوان ماه خشم در وفاداری به شیخ نمر و آمادگی برای بزرگداشت پنجمین سالروز انقلاب بحرین اعلام کرد. ائتلاف 14فوریه بحرین همچنین پلی را که بحرین و عربستان را به هم وصل می‌کند، به نام شیخ نمر نامگذاری کرد.