شاهزاده در سینما

با هادی محمدیان، نویسنده و کارگردان و حامد جعفری، تهیه‌کننده شاهزاده روم درباره موفقیت این انیمیشن به گفت‌وگو نشستیم. به گفته جعفری، شاهزاده روم آخرین محصول گروه هنر پویا، کنسرسیوم مشترک مؤسسات فرهنگی - هنری هفت‌سنگ و سلوک افلاکیان است که هر دو سابقه تولید انیمیشن دارند و تاکنون بیش از 140 انیمیشن توسط آنها تولید شده است. او با بیان این که 105 نفر از متخصصان سینما و انیمیشن کشور در تولید شاهزاده روم نقش داشتند، می‌افزاید: بدون هیچ حمایتی از سوی نهادهای دولتی، نزدیک به دو میلیارد تومان هزینه ساخت و تولید آن شده است.

اما ظاهر امر نشان می‌دهد ‌ استقبال مردم از این انیمیشن قابل قبول است. محمدیان که از استقبال مخاطبان به اثرش راضی است با لبخند به تهیه‌کننده فیلم اشاره می‌کند و می‌گوید: بحث مالی را خود آقای جعفری باید توضیح دهند، اما من خوشحالم پس از سال‌ها که سینمای کودک رو به فراموشی بود، دوباره بچه‌ها با سینما‌ آشتی کردند و برای دیدن این انیمیشن از سوی مدارس یا با خانواده خود به سینما می‌آیند و شور و نشاط خاصی به سالن‌ها می‌دهند.

او در پاسخ به این پرسش که دلیل این استقبال جذابیت داستان انیمیشن است یا جذابیت بصری آن، عنوان می‌کند: «فکر می‌کنم هر دوی این عوامل در جذب مخاطب دخیلند. اما بچه‌ها قبل از این که به محتوای فیلم بپردازند یا مجذوب گرافیک فیلم شوند، همین که در سینما با تصویری بزرگ و صدایی خوب روبه‌‌رو می‌شوند آن هم در فضایی تاریک در کنار پدر و مادر یا دوستانشان تجربه‌ای متفاوت دارند. چند شب پیش یکی از همین بچه‌ها را دیدم که از سالن سینما بیرون نمی‌آمد و می‌گفت دوباره می‌خواهد فیلم را ببیند.»

جعفری با اشاره به این که دکتر ‌ سرافراز، رئیس سازمان صدا و سیما این اثر را در جشنواره فجر دید و از آن استقبال کرد، بیان می‌کند: ایشان از این فیلم حمایت کردند به صورتی‌که تلویزیون در پخش تیزرها به ما کمک شایانی کرده است. اکنون هم به کمک این حمایت‌ها و استقبال مردم، خدا را شکر هم ما و هم شرکت پخش از فروش آن راضی هستیم.

یک اشتباه تاریخی در سینما

انیمیشن‌ها در سینمای هالیوود حضور پررنگی دارند؛ آثاری که هم برای کودکان جذابیت دارند و هم برای بزرگسالان. شاهزاده روم از معدود تولیدات داخلی است که توانسته هم مخاطب کودک و هم بزرگسال را راضی کند. محمدیان با اشاره به این که تیم سازنده شاهزاده روم نزدیک به ده سال است در حوزه انیمیشن فعالیت دارد و پیش از این چند فیلم کوتاه، سریال کارتونی و مجموعه تلویزیونی ساخته، می‌افزاید: با خودمان قرار گذاشته بودیم هنگامی کار سینمایی تولید کنیم که حداقل استانداردها را داشته باشیم. سطح توقعمان از خود بالا بود و سعی کردیم حداقل استانداردها را رعایت کنیم.

به گمان او، این اشتباه سینمای ایران است که فکر می‌کند مخاطب کودک و نوجوان اهمیت ندارد، در حالی که اکران جهانی بر پاشنه سینمای کودک و انیمیشن می‌چرخد: «وقتی فیلم کودک یا انیمیشن اکران می‌شود تمام فیلم‌های دیگر را در گیشه تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. برای همین برخی از شرکت‌های بزرگ پخش صبر می‌کنند تا اکران آن فیلم تمام شود سپس فیلمشان را روی پرده ببرند.»

به گفته او، برخلاف تصور رایج در سینمای ما، شاهزاده روم با این که سرگروه نبود و تعداد هشت سینمای ثابت بیشتر نداشت، در هفته نخست رتبه دوم را در صدر جدول فروش داشت و این نشان‌دهنده استقبال مخاطب کودک و نوجوان از انیمیشن و فیلم کودک است.

البته کارگردان و تهیه‌کننده شاهزاده روم از مسئولان نهادهای فرهنگی به دلیل حمایت نکردن از تولیدات حوزه کودک گله دارند. محمدیان در این باره به جشنواره فیلم فجر اشاره می‌کند و می‌گوید: باوجود استقبالی که در جشنواره فجر از کار شد، به بهانه کیفیت بالای شاهزاده روم، آن را در بخش بین‌الملل قرار دادند که سبب شد توجه‌ای به آن نشود. به باور این نویسنده و کارگردان جوان، متأسفانه هنوز مسئولان فرهنگی و ‌ اهالی سینما به توانایی جوانان ایرانی اعتماد ندارند. تولید این پروژه در بخش خصوصی بدون هیچ حمایتی از سوی بخش دولتی صورت گرفت.انتظار داشتیم پس از آن از این انیمیشن سینمایی حمایت شود، اما حمایت‌ها وسیع نبود.

جعفری نیز معتقد است آنچه برای شاهزاده روم رخ نداده توجه جدی مسئولان فرهنگی کشور به آن است: «بنیاد فارابی پس از ساخت این اثر برای مشارکت در هزینه‌های ساخت آن ابراز تمایل کرد. از سوی دیگر، ما یک بیلبورد در سطح شهر تهران درباره این انیمیشن نمی‌بینیم، چون هنوز انیمیشن در کشور جدی گرفته نمی‌شود. در حالی که به ازای هر مخاطب اصلی انیمیشن چند نفر به سینما می‌روند. برای مثال خانواده‌ها فرزندانشان را در دیدن فیلم همراهی می‌کنند.»

مقایسه انیمیشن ایران و جهان

امروزه انیمیشن‌های سه‌بعدی به دلیل جذابیتشان گیشه‌ها را یکی پس ازدیگری فتح می‌کنند. آیا ما توانایی ساخت و نمایش چنین انیمیشن‌هایی را در داخل کشور داریم؟ محمدیان معتقد است ما به لحاظ دانش فنی چیزی از انیمیشن‌سازان جهان کم نداریم و در صورت حمایت از بخش خصوصی و اختصاص بودجه و زمان کافی به انیمیشن‌سازان ایرانی، می‌توانیم کاری تولید کنیم که قابلیت اکران جهانی داشته باشد.

او در این باره می‌گوید: می‌خواستیم رزولوشن شاهزاده روم بالاتر از این باشد اما به دلیل نبود سخت‌افزارهای لازم چنین چیزی محقق نشد. ما حتی می‌توانستیم آن را به صورت سه‌بعدی رِندر کنیم ولی به لحاظ سخت‌افزاری دچار مشکل هستیم و نیاز به حمایت جدی از سوی نهادهای فرهنگی داریم.

کمیل انتظاری‌