هرچند بخشی از این اتفاق را باید به پای درگیر بودن خانوادهها در بحث آموزش فرزندانشان دانست، اما نباید فراموش کرد بیش از 70 درصد از گردشگران داخلی کشور را افرادی تشکیل میدهند که به دلیل بالا بودن هزینههای سفر ترجیح میدهند سفرهای تابستانه داشته باشند و در چادرهای مسافرتی ساکن شوند؛ بنابراین با کاهش دغدغههای این افراد میتوان به حل مشکلات گردشگری داخلی امیدوار بود.
توزیع مکانی، زمانی و همگانی کردن سفر دغدغه مسئولان گردشگری کشور نیست و این غفلت آسیبهای زیادی به جامعه تحمیل کرده و میکند؛ از مرگ سالانه بیش از20 هزار نفر در حوادث رانندگی بگیرید تا مغفول ماندن پتانسیلهایی که میتواند نقش موثری در اشتغالزایی و کسب درآمد جوامع محلی داشته باشد.
با توجه به افزایش جمعیت شهرنشین کشور باید مقدمات سفر برای شهروندان بیش از پیش آماده شود، زیرا سفر با توسعه شهرنشینی رونق بیشتری پیدا کرده است. در واقع فضای شهری با فطرت انسانی خیلی سازگار نیست، به همین علت انسان به حضور در محیط آزاد و طبیعی نیاز دارد تا آرامش بیشتری به دست بیاورد و هر طور شده برای مدتی محیط سنگ، آهن، سیمان و دود را ترک کند. بنابراین چنانچه سیاستها و برنامه ریزیهای کلان توجهی به این نیاز شهروندان نداشته باشد کیفیت زندگی آنها کاهش مییابد و بر اثر آن شهروندان دیگر کارایی لازم را برای ساخت جامعهای که در آن زندگی میکنند، نخواهند داشت.
سفر و بهبود سبک زندگی
نمیتوان نقش سفر را در آموزش و توانمندی اشخاص نادیده گرفت، به عنوان مثال ضربالمثل«بسیار سفر باید تا پخته شود خامی» به این نکته اشاره میکند.
علاوه بر این سفر نقش مهمی در آموزش آیندهسازان کشور نیز ایفا میکند، مثلا اگر کودکان فقط در کتابهای درسی درباره دماوند، کارون و خلیج فارس بخوانند شناخت واقعی نسبت به آنها پیدا نمیکنند؛ اما اگر شرایط گردشگری در کشور تسهیل شود به طور حتم درک شهروندان از داراییهای ملی و محیط زیستشان بالا میرود و برای حفظ و حراست از آنها تلاش بیشتری خواهند کرد.
رضایی: غیرمنطقی بودن هزینه خدمات سبب شده توزیع مکانی و زمانی گردشگری داخلی در کشور با مشکل روبهرو شود |
باید تاکید کرد اگر خانوادهها این روزها سفر را سخت میگیرند به این دلیل است که درآمدشان با هزینه سفر همخوانی ندارد. راهکار رفع این مساله نیز ارائه تسهیلات متناسب با درآمد افراد مختلف جامعه است. در واقع با این راهکار میتوان ترس خانوادهها از سفر را از بین برد.
دکتر ناصر رضایی، عضو هیات علمی پژوهشکده گردشگری درگفتوگو با جامجم تصریح میکند: قیمتهای خدمات گردشگری در کشورمان معقول و منطقی نیست و امکانات مناسبی نیز ارائه نمیشود. برای تشویق آنها به سفر باید خدمات مناسبی ارائه کرد که با درآمد آنها همخوانی داشته باشد.
برنامهریزی برای سفر
شهروندان برای این که سفر بهتری را تجربه کنند، باید برای آن برنامهریزی مناسبی داشته باشند. به منظور رسیدن به این هدف، سرپرست خانواده همراه دیگر اعضای باید برنامه کوتاهمدت و بلندمدت سفر تهیه کند.
در این میان یکی از مسائلی که جلوی برنامهریزی سفر را میگیرد سیستم آموزشی کشور است، زیرا به گونهای طراحی شده که خانوادهها نمیتوانند برای سفر در طول سال تحصیلی برنامهریزی کنند.
اما در این میان تعدادی از شهروندان وجود دارند که درگیر مدرسه رفتن فرزندان یا مشغولیتهای کاری نیستند، مانند بازنشستگان؛ بنابراین باید برای این افراد برنامهریزی کرد تا در فصل پاییز و زمستان سفر کنند.
جای خالی آموزش
برای توزیع مکانی و زمانی سفر میتوان از آموزش به شکل رسمی از طریق آموزش و پرورش و وزارت علوم استفاده کرد یا به شکل غیررسمی یعنی به کمک رسانهها به آن پرداخت. علاوه براین، بحث تبلیغات نیز مطرح است، زیرا شهروندان از جاذبههای گردشگری کشور به خوبی مطلع نیستند.
رضایی یادآور میشود: در کنار توزیع زمانی باید به توزیع مکانی سفر نیز پرداخت، زیرا به این شکل از قطبی بودن گردشگری نیز فاصله میگیریم. به عبارت دیگر بهجز مشهد، اصفهان، شیراز و شمال کشور شهروندان به دیگر شهرها نیز سفر خواهند کرد.
تشویق گردشگران
یکی از راهکارهایی که میتوان با استفاده از آن شهروندان را به سفر تشویق کرد در نظر گرفتن تسهیلات ویژه برای آنهاست، زیرا در بیشتر کشورها وقتی تعداد گردشگران در فصلهایی خاص به حداقل میرسد مسئولان برای آنها مشوقهایی در نظر میگیرند؛ مثلا در تابستان گردشگران تمایل ندارند به کیش بروند، اما مسئولان گردشگری جزیره برای تشویق آنها به سفر جشنواره خرید راه میاندازند. به این شکل هتلهای جزیره پر از مسافر میشود و مسئولان هتلها نیز در مقابل به عنوان حامی مالی منابع لازم را برای برپایی جشنواره تامین میکنند.
نورآقایی: در نظر گرفتن تخفیفهای خاص درخصوص اقامت و حمل و نقل میتواند سبب توزیع مکانی و زمانی گردشگری شود |
آرش نورآقایی، رئیس هیات مدیره کانون انجمنهای صنفی کارگری راهنمایان گردشگری کشور نیز در گفتوگو با جامجم تاکید میکند: در کنار در نظر گرفتن تخفیفهای خاص باید مسائل فصل کم مسافر و پر مسافر رادرک کرد تا بتوان توزیع زمانی و مکانی گردشگری را به درستی مدیریت کرد. در کشورمان نیز برای خانوادههایی که قادر به سفر در فصل پاییز و زمستان هستند باید مشوقهایی در نظر گرفته شود. در واقع مسئولان گردشگری هر استان باید با توجه به شرایطی که دارند راهکار ارائه کنند.
تبلیغات جدی گرفته نمیشود
عامل دیگری که در کاهش سفرهای داخلی در فصلهای پاییز و زمستان نقش دارد نبود تبلیغات مناسب در حوزه گردشگری داخلی است؛ زیرا شهروندان به درستی از جاذبههای گردشگری جنوب کشورمان آگاه نیستند. به همین علت برای محلهای مشخصی مانند یزد، اصفهان، مشهد و شمال کشور برنامهریزی میکنند.
نورآقایی عنوان میکند: برای معرفی جاذبههای گردشگری تمامی استانهای کشور تبلیغات مناسبی انجام نمیشود، به همین دلیل شهروندان با جاذبههای گردشگری کشور آشنا نیستند. علاوه بر این این روزها دیگر سفر از حالت لوکس بودن خارج شده، زیرا در دنیا یک نفر از هر هفت نفر سفر میکند.
بنابراین مسئولان گردشگری کشور باید بستههای خاص گردشگری داخلی را به شکل جذابی تهیه کنند و آنها را در اختیار شهروندان بگذارند تا گردشگری داخلی در تمامی فصول رونق داشته باشد.
مقصدی به نام مسیر
توزیع مکانی سفر از لازمه های گردشگری کشورمان است که می تواند تا حد قابل توجهی از مشکلات این حوزه مانند،ترافیک و حوادث بکاهد و نکات مثبتی مانند ایجاد شغل و تمرکز زدایی از کلانشهرها را به دنبال داشته باشد برای رسیدن به این مهم علاوه بر تبلیغات جاذبه های گردشگری سراسر کشور این باور را نیز در گردشگران ایجاد که که مسیری که آنها تا مقصد اصلی خود پشت سر می گذارند، جزئی از مقصد سفر است که با برنامه ریزی می تواند سبب تجربه سفرهای خاطره انگیز تری شود.
مهدی آیینی
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگوی «جامجم» با نماینده ولیفقیه در بنیاد شهید و امور ایثارگران عنوان شد