رادیو که قدمتی طولانیتر از دو رقیب خود دارد، تصویر ندارد و همین مساله باعث دوری هنرمندان سینما و تلویزیون از آن بوده، اما اهل فن دلیل دیگری را هم برای حضور نیافتن چهرههای سرشناس سینما و تلویزیون در برنامهها و نمایشهای رادیویی ارائه میکنند. آنها میگویند هر یک از رسانههای هنری دارای هنرمندان و چهرههای خاص خود هستند و تلاش میشود که این هنرمندان در کارهای یکدیگر دخالت نکنند.
این گروه از اهل فن، حضور برخی از چهرههای سینمایی در کارهای تلویزیونی را هم با ذکر دلایلی قابل قبول توجیه میکنند. به گفته آنها، هنرمندان سینما معمولا در دوران کهنسالی یا زمانی که سکهشان در سینما از رونق میافتد، راهی نمایش و مجموعههای تلویزیونی میشوند.
برای مثال، آنها از مجموعه پربیننده «24» یاد میکنند و میگویند کیفر ساترلند بازیگر اصلی آن، هیچوقت در دنیای سینما یک ستاره درجه یک یا سوپراستار نبوده است. با این حال، حتی کسی مثل کیفر ساترلند هم خودش را نامزد حضور در یک برنامه یا نمایش رادیویی نمیکند. از اینروست که هنرمندان و صداپیشههای رادیویی در آمریکا و اروپا، خاص و منحصر بهفرد هستند و به همین دلیل، در کشورهای خود از اعتبار و اهمیت خاصی برخوردارند.
اما چرا هنرمندان سینما که کار تئاتر را با کمال میل انجام میدهند، در نمایشهای رادیویی حضور ندارند. منتقدان رادیویی علت اصلی امر را در سخت بودن کار هنرمندان این رسانه میدانند. آنها میگویند در رادیو چهره (و حرکات) بازیگر دیده نمیشود و هنرمند باید تمام بار عاطفی بازیاش را به کمک کلمات ارائه کند. در اینجا، تحرکات بازیگر دیگر هیچ نقشی در پیشبرد کار ندارد و وظیفه مربوط به آن، به گردن صدا و حالات مختلف آن منتقل میشود. منتقدان رادیویی انجام چنین کاری (ارائه بازی و حالات روحی و روانی کاراکتر به وسیله صدا) را بسیار مشکل میدانند.
بر همین اساس، تفکر عمومی این است که بازیگران سینما و تلویزیون توانایی انجام این کار را ندارند و گود را به همکاران مستعد رادیویی خود واگذار میکنند. این اتفاق در حالی در کشورهای صنعتی جهان رخ میدهد که در ایران، گروهی از هنرمندان مطرح امروزی سینما از راه رادیو وارد کار هنری شدند. برای مثال، اصغر فرهادی که دو سال قبل برای «جدایی نادر از سیمین» اسکار بهترین فیلم خارجی سال را دریافت کرد، فعالیت هنریاش را با نوشتن داستانهای نمایشی برای رادیو آغاز کرد.
هنرمندان رادیویی در آمریکا و اروپا هویت خاص خود را دارند و برای همین از دلبستگی خاص به رسانه خود صحبت میکنند. آنها در گفتوگوهای مختلف خود به این نکته اشاره میکنند که گرمای حضور در رادیو را به رسانههای دیگر نمیفروشند. البته در اینجا هم مثل هر رشته دیگری استثنائاتی وجود دارد که کلیت ماجرا را زیرسوال نمیبرد.
کیکاوس زیاری
جام جم
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد