کیف انگلیسی و رسوایی بلژیکی!

حلقه سمندر محصول 2012 بلژیک است. تولید سریال هم در نوع خود مسیر جالبی را طی کرده است. بیش از 150 کانال مهم تلویزیونی دنیا، این سریال را طی دو سال اخیر پخش کرده‌اند. سری اول این سریال در سایت نت‌فلیکس (Netflix) با اقبال میلیونی مخاطبان این سایت معروف تولید فیلم و سریال مواجه شد. با این که نسخه اصلی سریال به انگلیسی دوبله شده و مخاطبان انگلیسی زبان توانسته‌اند در این سایت سریال تماشا کنند، اما پل هگیس (Paul Haggis) کارگردان برنده اسکار، داوطلبانه به این شبکه اینترنتی پیشنهاد کرده حاضر است نسخه سریال این مجموعه را در آمریکای شمالی بازسازی کند.

سریال حلقه سمندر ازحیث گونه دراماتیک، روایتی پلیسی است، اما قصه سریال به عطفی منجر می‌شود که بدنه اصلی درام، اسرار پشت پرده سیاستمداران را افشا می‌کند. مخاطبانی که بر این باورند سریال‌های تلویزیونی خارجی مانند پفک‌نمکی و پف‌فیل می‌مانند و تماشای سریال فرنگی وقت تلف کردن است، کافی است با جزئیات دقیق‌تری سریال حلقه سمندر را دنبال کنند.

چرا بلژیک؟

موضوع مهم درخصوص روند تولید این سریال این است که چرا هزینه گزافی در کشور بلژیک صرف تولید این سریال شده است؟ در قسمت پنجم سریال بر مخاطب آشکار می‌شود که لحن سریال فوق‌العاده گزنده است. موضوع فساد خاندان سلطنتی انگلستان و نقد اعضای خاندان که در عطف قسمت‌های پنجم، ششم و هفتم مطرح می‌شود، موجب شده ساخت روایت انگلیسی این سریال غیرممکن باشد و عوامل سازنده مجبور شده‌اند با توجه به مطرح شدن مورد فساد اخلاقی نخست وزیر و خاندان سلطنتی انگلستان آن را در کشور دیگری تولید کنند تا انتقادی متوجه خاندان سلطنتی انگلیس نباشد. یکی از نکاتی که موجب افزایش جذابیت‌های نمایشی سریال شده است لحن تلخ، گزنده و انتقادی سریال است که سیاستمداری انگلیسی را در نمایشی بلژیکی زیر سوال می‌برد.

قهرمان پردازی در سریال

روایت سریال از جایی آغاز می‌شود که در بروکسل، گروهی از دزدان به جای سرقت پول و جواهرات، اسرار و اسناد سیاه قدرتمندان و سیاستمداران بلژیکی را سرقت می‌کنند. روایتی که به سری نهایی شرلوک هولمز جدید بسیارشباهت دارد. در مورد سریال حلقه سمندر با دیدن بخش‌های نخستین نباید در مورد کلیت قصه قضاوت کرد. بخش‌های ابتدایی سریال مخاطب را به این نتیجه می‌رساند که با کلیشه‌ای عجیب و غریب درباره داستان دزد و پلیس و سرانجام روایتی شبیه فیلم سینمایی یازده یار اوشن مواجه است، اما وقتی گره روایت دزدی بانک باز می‌شود مخاطب وسط باتلاق سیاست بازی سیاستمداران بلژیکی پرتاب می‌شود. سریال با همه جزئیاتی که در روایت مطرح می‌کند، دارای قهرمان است. قهرمانی که حتی قدرت عملگرایی‌اش در اجرای قانون از مسئولانش پیشی می‌گیرد. بانکی که هدف سرقت قرار می‌گیرد یونکره نام دارد و متعلق به ریموند یونکره (مایک وردرن) است.

یونکره و کارمندش با همان سیاستمداران خبیثی که در بانک او حساب دارند تماس می‌گیرند و اعلام می‌کنند صندوق‌های آنان خالی شده است. اسرار سیاه 66 نفر از ذی‌نفوذترین سیاستمداران بلژیکی در بانک یونکره به سرقت رفته است بی‌آن که اوراق بهادر و سهامی سرقت شده باشد. یونکره اصرار دارد تحت هیچ شرایطی نباید پلیس ازماجرا بویی ببرد. یکی از افسران عالیرتبه ارتش که در این بانک حساب دارد، به محض اطلاع از سرقت اقدام به خودکشی می‌کند. سرکرده تیم سرقت بانک پس از این ماجرا به همکارانش اعلام می‌کند باید در شهرهای بزرگ اروپا پراکنده شوند، اما قبل از رفتن، اربیس راجر که کدهای امنیتی بانک را در اختیار گروه سرقت قرار داده، باید به قتل برسد. اربیس اختیاری بر رفتار خود ندارد و ممکن است راز سارقان را افشا کند. اربیس راجر نابغه‌ای است که 33 سال، در یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های خدماتی سیستم‌های امنیتی مشغول به فعالیت بوده و سیستم‌های امنیتی بسیاری از بانک‌های خصوصی را فعال کرده است. وی توسط همان شرکتی که در آن مشغول به فعالیت بوده اخراج می‌شود و پس از مدتی به الکل روی می‌آورد، اما در دوران انفصال از حرفه‌اش با گروه سارق مدارک بانک یونکره مواجه می‌شود.

شاید مقدمه مفصلی که به نگارش درآمد، ضرباهنگ غیرمتعارفی را در اختیار مخاطب سریال قرار دهد و طی20 دقیقه ابتدایی هر قسمت، مخاطب را بمباران اطلاعاتی می‌کند با وقوع روایت‌های بعدی و شخصیت‌هایی که به بطن روایت الحاق می‌شوند.

تعدد و تنوع شخصیت‌ها

یکی از شاخصه‌های خاص سریال، مجموعه حلقه سمندر این است که داده‌‌های روایی و شخصیت‌های جدیدی را با ویژگی‌های بسیار خاص در هر قسمت معرفی می‌کند. نکته مهم درباره این سریال این است که ضدقهرمانش یعنی (پل جراردی) را خیلی سریع وارد قصه می‌کند. روایتگری در این سریال به این صورت است که قهرمانش را از ابعاد مختلف روایی به صورتی تیره و خاکستری معرفی می‌کند و جراردی سمبل قانون و قهرمانی نیست، حتی ضعف‌هایی هم دارد. جراردی همچون هری کالاهان در نیمه ابتدایی روایت طالب اجرای بی‌کم و کاست قانون است.

اما سیستم فاسد 66 نفره، چنان چنبره بر قانون انداخته که پل برای مدتی قید اجرای قانون را می‌زند. نمایش سمندر، در بستر درامی تعلیقی، با فاصله گرفتن از کلیشه پلیس‌هایی که در سریال‌های انگلیسی و آمریکایی می‌بینیم، نام پل جراردی را در کلوپ و کوی پلیس‌های سرکش ثبت می‌کند. پل جراردی با همین روحیه سرکش پس از دریافت خبر سرقت بانک یونکره از طریق خبرچین خود، آندره استروبر، سرخوشانه و خودسرانه وارد ماجراهای سیاه پیچیده سرقت می‌شود، اما جراردی افسر وظیفه‌شناسی است که مثل دیگر همتایانش اخلاق حرفه‌ای را به نفع جامعه حفظ می‌کند.

توطئه مرموز جامعه مخفی حلقه سمندر پارانویای سیاسی نیست. جلسات محرمانه بین 66 نفر از سران قدرت نهان دولت ملی، جامعه بلژیکی را در آستانه فروپاشی قرار می‌دهد. با سرقت اسناد جامعه مخفی متشکل از اعضای دولت بلژیک سامانه و نظم قدیمی قدرت بهم می‌ریزد.

در مرحله نخست روایت، جراردی به این موضوع پی می‌برد که نباید این پرونده پیگیری شود و در مرحله بعد، روایت تعقیب و جنگ با پلیس مخفی بلژیک، آغاز می‌شود. کسانی که بلژیک را از نزدیک دیده‌اند می‌پندارند، کشوری آرام و لبریز از طبقه متوسطی است که مردمانش زندگی همسانی دارند، اما در این سریال با اشراف سیاستمدار مخوفی آشنا می‌شویم که همه مرسدس سوارند، در ساختمان‌های عظیمی زندگی می‌کنند که با سنگ مرمرهای لوکس تزئین شده‌اند و قیمت لباس‌های فاخر آنان میلیون‌ها یورو قیمت دارد. سریال از منظر بصری و با کارگردانی جسورانه کارگردان بلژیکی فرانک ون میشل، در هر بخش از داستان، فساد جاری در زندگی یکی از اشراف‌زادگان سیاسی بلژیک را افشا می‌کند.

علیرضا پورصباغ‌‌

‌‌ رادیو و تلویزیون