بالای‌ خاک

این سطرها از شاعری است که مهم‌ترین واقعه تمام‌نشدنی زندگی‌اش جنگ است. گویی که او را از این فاجعه گریزی نیست و هم بر این راه، ناگزیر از جنگ می‌نویسد.

دنیا میخاییل، شاعر عراقی که در بغداد به دنیا آمده و تا آنجا که می‌توانسته در عراق زندگی کرده و بناچار مهاجرت کرده است، تجربه جنگ را به خواننده‌اش تلخکامانه منتقل می‌کند. وقتی بیشتر شاعران جنگ، مرد هستند، شعر جنگ خانم میخاییل شعری دیگر است که لحن یک مادر، یک همسر، یک دوست؛ لحن یک زن را به صدا می‌آورد. او حماسی نمی‌نویسد، از قهرمان‌پردازی می‌پرهیزد و فاجعه را با کمترین واژه‌ها به خواننده می‌نمایاند.

او متولد سال 1965 در بغداد است و از دانشگاه این شهر فارغ‌التحصیل شده. سال‌ها روزنامه‌نگار، مترجم و دبیر بخش ادبی «بغداد آبزرور» بوده است. سال 1996 پس از بارها تهدید شدن از سوی دولت صدام حسین، ابتدا به اردن و سپس به آمریکا مهاجرت کرد. ازدواج کرد و در رشته مطالعات خاور نزدیک از دانشگاه ایالتی وین مدرک گرفت. سال 2001 جایزه حقوق بشر سازمان ملل برای آزادی نوشتار به او اهدا شد.

او که به عربی، آسوری و انگلیسی می‌نویسد مهم‌ترین کتابش، «جنگ سخت مشغول است» که جایزه بنیاد ترجمه پن را برایش به ارمغان آورده (و نامزد جایزه شعر گریفین هم بوده)
سال 2005 از طرف کتابخانه عمومی نیویورک به عنوان یکی از بهترین کتاب‌های سال معرفی شد. از کتاب‌های دیگر او «روزنوشت‌های یک موج دور از دریا» (2001) و «نظریه غیاب» (2014) است. او اکنون در میشیگان زندگی می‌کند و استادیار زبان عربی دانشگاه این ایالت است. شعر «هواپیما» را خانم میخاییل به دو زبان عربی و انگلیسی منتشر کرده است.

هواپیما

هواپیمایی که از بغداد می‌آید

سربازان آمریکایی را می‌آورد

و بالا می‌رود

و بالا

بالای ماه

که عکسش افتاده روی دجله

بالای کوهه ابرهای درهم

مانند کوهه کشته‌ها

بالای چنگی باستانی

بالای سینه‌های لطمه‌دیده

بالای آدم‌های ربوده شده

بالای خرابه‌هایی که قد می‌کشند با بچه‌ها

بالای صف طولانی اداره گذرنامه

بالای صندوق گشوده پاندورا.

هواپیما

با مسافران ازنفس‌افتاده‌اش

فرود می‌آید

شش هزار مایل دورتر

از انگشتی

بریده شده در شن

سیداحمد نادمی

شاعر و مترجم