لیست سیاه‌ بازی‌های رایانه‌ای کجاست؟

به گزارش جام‌جم، هفت سال پیش بنیاد بازی‌های رایانه‌ای پس از انجام پژوهش‌های فراوان به این نتیجه رسید که رده‌بندی سنی بازی‌ها را در قالب طرح «اسرا» ارائه کند. با وجود این چرا در این مدت هفت ساله خانواده‌های ایرانی همچنان از چنین موضوعی بی‌خبرند؟

مدیرعامل بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای که بتازگی از رده‌بندی سنی ۳۲۰۰ بازی رایانه‌ای به مهر خبر داده، در پاسخ به این پرسش عنوان می‌کند: کاری که در طرح «اسرا» صورت گرفته در هیچ بخش فرهنگی کشور نشده است. قطعا خطاهایی هم داریم چون نحوه رده‌بندی‌مان غلط است و کپی‌رایت نداریم.

کرمی‌قدوسی با بیان این‌که ضعفی که در ارتباط با «اسرا» وجود دارد، بحث تبلیغ است، می‌گوید: ما باید نظام رده‌بندی اسرا را به عنوان یک مساله فرهنگی عمومی کشور به سازمان‌های مختلف ابلاغ کنیم. باید بتوانیم یک بودجه تبلیغی بگیریم تا همان‌گونه که می‌گوییم «آب هست اما کم است» به خانواده‌ها بگوییم چقدر رده‌بندی سنی اهمیت دارد.

به گفته حسن کریمی‌قدوسی فرهنگ خانواده‌های ما این است که فرزندانمان به کوچه نروند و با غریبه بازی نکنند. در صورتی که بازی‌های رایانه‌ای اگر هماهنگ با سن و سال بچه‌ها نباشد، آسیب بیشتری می‌زند. او در ادامه خاطره‌ای نقل می‌کند: «یکی از دوستان من با پسر ۱۲ ساله‌اش از انگلیس به ایران آمده بود. درباره بازی‌های رایانه‌ای از او پرسیدم. پسر دوستم، اسم بازی‌هایی را گفت که مربوط به ۱۸ ساله‌ها بود. پرسیدم: چطور اینها را بازی می‌کنی؟ گفت: ما در انگلیس، وقتی می‌خواهیم خرید کنیم فروشنده به قیافه‌مان نگاه می‌کند؛ اگر زیر ۱۸ سال باشیم، می‌گوید: برو پدر یا مادرت را با شناسنامه بیاور.»

بازی‌های رایانه‌ای سبک زندگی را تهدید می‌کند

محمدحسین فرجو، دبیر شورای نظارت بر اسباب‌بازی، با بیان این‌که امروزه نمی‌توان از بازی‌های رایانه‌ای و موبایلی اجتناب کرد، به جام‌جم می‌گوید: این بازی‌ها در وهله نخست سبب کم‌تحرکی و فعالیت کم بدنی کودکان می‌شود که خود این موضوع آسیب‌های فراوان جنسی‌ برای کودکان در پی دارد.

به گفته او، افزون بر کم‌تحرکی که در اثر نشستن طولانی برای انجام یک بازی پدید می‌آید، این بازی‌ها می‌تواند کودکان را دچار آسیب‌های روحی و روانی کند که در برخی موارد بسیار جدی است.

فرجو به تاسیس بیمارستانی برای درمان کودکان معتاد به بازی‌های رایانه‌ای در چین اشاره می‌کند و می‌گوید: برخلاف بازی‌ها و سرگرمی‌های گذشته که کنترل بر آنها توسط والدین به سهولت صورت می‌گرفت، خانواده‌ها اگر از رایانه و بازی‌های آن اطلاعی نداشته باشند، بسختی می‌توانند کنترلی بر محتوای این بازی‌ها داشته باشند، اما از آثار مخرب بی‌حد و حصر این بازی‌ها اطلاع ندارد.

به باور دبیر شورای نظارت بر بازی‌ها، محتوای بازی‌های رایانه‌ای از منظرهای مختلفی چون اخلاقی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و ... قابل بررسی‌اند.

او عقیده دارد که این بازی‌ها به زندگی خصوصی کودکان و نوجوانان رسوخ کرده و بر رفتار آنها اثر می‌گذارد: چه بسا کودک نتواند رفتار خود را کنترل کند و براساس آنچه که در بازی رایانه‌ای یاد گرفته است، رفتار کند و این امر می‌تواند خطرناک باشد. در نظر بگیرید یک بازی که با کشتار و خشونت سروکار دارد، چه بلایی سر کودک می‌آورد، در حالی که خانواده‌ها برای فرزندانشان احساس امنیت می‌کنند. برای مصرف یک پاکت سیگار بارها روی آن هشدار داده شده است، اما روی بسیاری از انیمیشن‌ها و بازی‌ها چنین چیزی دیده نمی‌شود. به گفته فرجو، این بازی‌ها در سبک زندگی فرزندان ما اثر دارند، بویژه زمانی که بدانیم امروزه بازی‌های رایانه‌ای از طریق اینترنت و آنلاین به صورت جمعی و گروهی انجام می‌شود.

او به صحبت‌های مقام معظم رهبری درخصوص تهاجم فرهنگی اشاره می‌کند که این ناتوی فرهنگی موجی است که برای فرزندان ما خطرات متعددی دارد. فرجو در این زمینه می‌گوید: بر این اساس خانواده‌ها باید توجه ویژه‌ای به نظارت بر بازی‌های رایانه‌ای و موبایلی داشته باشند.

با همه اینها، دبیر شورای نظارت بر اسباب‌بازی، با تائید نرم‌افزارها و بازی‌هایی که برای افزایش توانایی‌های شناختی کودکان همچون تقویت خلاقیت و تصمیم‌گیری موثرند، هشدار می‌دهد که میزان بازی‌های هدفدار و مخرب آن‌قدر زیاد است که خانواده‌ها باید آگاه باشند. به گمان فرجو، افزون بر رده‌بندی سنی که توسط بنیاد بازی‌های رایانه‌ای صورت می‌گیرد، باید دید این رده‌بندی تا چه اندازه توسط فروشنده‌ها و خانواده‌ها رعایت می‌شود.

ضرورت انتشار لیست سیاه بازی‌ها

فرجو معتقد است که علاوه بر رده‌بندی سنی باید فهرست بازی‌های مخرب و هدفدار منتشر شود تا خانواده‌ها از این بازی‌ها مطلع باشند و راحت‌تر بتوانند بر محتوای آنچه که در دسترس فرزندانشان است، نظارت کنند. او با طرح این پرسش که چرا تاکنون این لیست سیاه منتشر نشده، عنوان می‌کند: به نظرم این لیست حتی از رده‌بندی بازی‌ها واجب‌تر است.

او همچنین درخصوص فاصله بین‌نسلی میان والدین و خانواده‌ها نیز هشدار می‌دهد و می‌گوید: خانواده‌ها چندان از اصطلاحات مربوط به رایانه اطلاع ندارند. خانواده‌ها باید با این اصطلاحات آشنا شوند تا نظارت مؤثرتری بر رفتار کودکان خود و آموزش آنها داشته باشند.

او پیشنهاد می‌کند که خانواده‌ها در این زمینه با مشاوران و روان‌شناسان مشورت کنند تا بهترین راه را برای آموزش و پرورش کودک خود انتخاب کنند.

اسرا چیست؟

ESRA مخفف Entertainment Software Rating Association است. این سازمان فعالیت خود را از سال 1387 زیر نظر بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای در راستای ایجاد یک نظام ملی رده‌بندی سنی مبتنی بر ارزش‌های اسلامی - ایرانی برای بازی‌های رایانه‌ای آغاز کرد.

کریمی قدوسی ابراز امیدواری می‌کند که «اسرا» به مرجعی برای رده‌بندی بازی در کشورهای مسلمان تبدیل شود.به گفته او، جز آمریکا، اروپا، استرالیا و چین، در هیچ‌کدام از کشورهای اسلامی، رده‌بندی سنی وجود ندارد.

کمیل انتظاری - فرهنگ و هنر