سردار غلامرضا جلالی رئیس سازمان پدافند غیرعامل صبح امروز شنبه با حضور در یک نشست خبری، در سخنانی با بیان اینکه ویروس استاکس نت یک ویروس تخریبی بود که ما توانستیم آن را شناسایی کنیم، گفت: وقتی که ویروس استاکس نت را شناسایی و اعلام کردیم، 3 الی 4 روز بعد چند مرکز سایبری در دنیا گزارش 70 صفحهای درباره این ویروس منتشر کردند که این نشان میدهد یک تعامل چندجانبه علیه ما در این حوزه ایجاد شده است زیرا تهیه گزارش 70 صفحهای زمانی حدود 3 الی 4 ماه نیاز دارد.
وی با بیان اینکه سرمایهها میتواند از نظر امنیت، سرمایههای حیاتی و مهم محسوب شوند، افزود: وقتی سرمایهها حیاتی میشود، یعنی فرض کنید کشوری جنسا و ماهیتا سایبری نمیشود، ایراداتی وجود دارد که میتواند سرمایه آن کشور را به عنوان امنیت تحت تاثیر قرار دهد.
رئیس سازمان پدافند غیرعامل ادامه داد: به دلیل اینکه به خطر افتادن ارزش اطلاعات پولی و بازار به هر نحو، امنیت ملی کشور را به خطر میاندازد بنابراین بحث پولی و مالی، امنیتی میشود و امنیت پول با امنیت کشور یکی میشود لذا این موضوع کاملا حیاتی و جدی است.
سردار جلالی با تاکید بر اینکه این تحول در همه جای دنیا در حال وقوع است، به نحوی که تهدیدات علیه سرمایهها ایجاد میشود، گفت: اینها به مفاهیمی در حوزه جنگ سایبری تبدیل شده است.
وی اضافه کرد: امروز 23 کشور در دنیا هستند که سازوکارهای آفندی و پدافندی در فضای سایبری تشکیل دادهاند و در واقع به نوعی برای حفاظت از سرمایهشان موضوع حمله و دفاع را در این زمینه شکل دادهاند.
رئیس سازمان پدافند غیرعامل ادامه داد: خواسته یا ناخواسته فناوری به عنوان عاملی که میبایست علیالقاعده فرصتآفرین باشد و به ما خدمت کند، به موضوع جنگ و در واقع تهدید علیه سرمایههای ملی هر کشور تبدیل شده است که تهدید این سرمایهها میتواند موجب تهدید علیه امنیت ملی آن کشور محسوب شود که شکلهای مختلفی از جنگ را تشکیل میدهد.
سردار جلالی در ادامه اظهار داشت: ما همواره باید توجه داشته باشیم که در فضای سایبری این امکان وجود دارد که به زیرساختهای حیاتی کشور مانند پالایشگاهها، تاسیسات هستهای، مراکز مالی، نظامی و پولی و اطلاعات در فضای سایبری حمله شود و دشمنان میتوانند آن را کاملا در اختیار بگیرند و وقتی این اطلاعات در اختیار قرار گرفت، احتمال همه چیز از قبیل تخریب و انفجار وجود دارد.
وی با تاکید بر اینکه جنگ سایبری در فضای سایبری مفهومی معمولی دارد، گفت: وقتی هواپیمایی بدون سرنشین با برنامهریزی از هزار کیلومتر آن طرفتر در فضای کشورها میچرخد و کار شناسایی انجام میدهد، این به معنای این است که جنگ به فضای سایبری ورود کرده است.
رئیس سازمان پدافند غیرعامل در ادامه، آمریکا را آسیبپذیرترین کشور در حوزه فضای سایبری دانست و تصریح کرد: مشخصا آسیبپذیرترین کشوری که در دنیا در فضای سایبری وجود دارد، آمریکاست و دلیل آن هم این است که بیشترین استفاده را از ظرفیت فضای سایبری دارد.
سردار جلالی در همین زمینه افزود: آمریکاییها امروز تلاش میکنند از قدرت نظامی و اخیرا نیز از قدرت تحریم اقتصادی برای ایجاد بازدارندگی در فضای سایبری استفاده کنند.
وی در ادامه اظهار داشت: در یک ماه گذشته آقای اوباما بخشنامه و استراتژی جدیدی را به وزارت خزانهداری آمریکا ابلاغ کرده است؛ به طوری که هر کشوری که به شبکههای زیرساخت آمریکا نفوذ کند، آن کشور از سوی آمریکا مورد تحریم اقتصادی قرار میگیرد.
رئیس سازمان پدافند غیرعامل ادامه داد: این مجوز اوباما منظورش این است که در دنیا و در فضای سایبری، هنوز هیچ کشوری قادر نیست یک حمله سایبری را دقیق ردیابی کند و بگوید که این حمله از کجاست، اما میتواند حدس بزند، به طوری که نمیتوان دقیق اعلام کرد، البته این حدس نیز حدس سیاسی است و فقط از روی حدس و گمان میتوان حدس زد که این حمله از سوی دشمن صورت گرفته است.
سردار جلالی با تاکید بر اینکه هنوز در فضای سایبری قوانینی که تهاجم سایبری و نفوذ سایبری را به مفهوم جرم بینالمللی شناسایی کند، وجود ندارد، افزود: یکی دیگر از اشکالاتی که در این حوزه وجود دارد، این است که مرجع قانونی و دادگاه بینالمللی و پذیرفتهشده برای جرائم سایبری وجود ندارد که به تهاجمات سایبری رسیدگی کرده و اثبات کند که چه کشوری مهاجم و چه کشوری مدافع این حملات سایبری بوده است، بنابراین به نظر میرسد که این استراتژی آمریکاییها در فضای سایبری کارکردی نداشته باشد.
وی، استراتژی جدید سایبری آمریکا را بهانهای برای اعمال تحریمها پس از توافق احتمالی هستهای با ایران دانست و گفت: این دستورالعمل اوباما به وزارت خزانهداری آمریکا بیشتر ایجاد بهانه برای تداوم تحریمها پس از توافقات احتمالی برای کشور ما ارزیابی میشود، یعنی اینکه میخواهند بهانهای پیدا کنند که تحریم را ادامه دهند که این بهانه را در فضای سایبری آوردهاند و علتش نیز این است که مرجعی در دنیا وجود ندارد که منشأ تجاوزات سایبری را اثبات کند.
رئیس سازمان پدافند غیرعامل اضافه کرد: البته ظرفیتهایی در محدوده کشورها وجود دارد و میتوان تهدیدات سایبری را در فضای داخل کشورها شناسایی کرد اما در فضای بینالمللی این امکان وجود ندارد و اثبات و تشخیص آن بسیار مشکل خواهد بود، لذا استراتژی آمریکاییها یک استراتژی اقتصادی و سیاسی است.
سردار جلالی در همین زمینه خطاب به دستگاه دیپلماسی کشور تاکید کرد: به نظر میرسد که باید این استراتژی جدید سایبری آمریکاییها توسط مقامات رسمی کشور، در وزارت خارجه هشدار داده و عنوان شود که یک بهانه برای تحریم است و ما به هیچ وجه آن را قبول نداریم، ما قبول نداریم که کسی به هر بهانهای و اتهامی بخواهد موضوع تحریم را مطرح کند.
وی با بیان اینکه سازمان پدافند غیرعامل توانسته است، طیف وسیعی از اقدامات را در حوزه پدافند سایبری انجام دهد، گفت: یکی از این اقدامات تولید سامانههای بومی سایبری در کشور است. ما مجموعهای از سامانههای سایبری را دستهبندی کردهایم که سامانههای پایه و یا سامانههای معمولی نام دارند. سامانههای پایه سامانههایی هستند که بدون آنها در فضای سایبری برقراری امنیت و دفاع ممکن نیست.
رئیس سازمان پدافند غیرعامل در ادامه اظهار داشت: ما حدود 80 سامانه را شناسایی کردیم و با همکاری وزارت دفاع، مرکز فضای مجازی و سازمان پدافند غیرعامل و نیز شرکت دانشبنیان در این زمینه تمرکز دادهایم. ما در برنامهای 3 ساله توانستهایم بخش زیادی از این محصولات را به صورت بومی به تولید برسانیم و مسیر تولید نیز حمایت، هدایت و کمک به شرکتهای دانشبنیان و حل مسائل امنیتی آنها بوده است.
سردار جلالی در ادامه با بیان اینکه ما برای اولین بار توانستهایم سامانه اسکادای بومی را در کشور تولید کنیم، گفت: این سامانه مرز امنیت ملی در فضای سایبر است و تمام زیرساختهای حیاتی و حساسی از قبیل برق، گاز، هستهای، حوزههای نفت و بخشهای فرایندهای خطرناک صنعتی از این سامانه استفاده میکنند.
وی همچنین به محصول بعدی این سازمان در حوزه پدافندی اشاره کرد و گفت: محصول بعدی ما در این حوزه تولید بدافزار پادویش است که توانستهایم با استفاده از ظرفیتهای شرکتهای دانشبنیان آن را به نتیجه برسانیم. این بدافزار به عنوان یک بدافزار بومی در کشور شناخته شده و در رنکینگ جهانی نسبت به سایر بدافزارها در جایگاه بهتری قرار دارد.
رئیس سازمان پدافند غیرعامل با بیان اینکه سند راهبردی و هماهنگکننده همه دستگاههای اجرایی در حوزه سایبری تنظیم شده است، گفت: این سند به تصویب مراجع مختلف رسیده و بسیاری از دستگاهها آن را اجرایی کردهاند.
سردار جلالی ادامه داد: امروزه در همه دستگاهها مراکز پدافند سایبری که تهدیدات سایبری آن دستگاه را پایش، امنسازی و مصونسازی کند، وجود دارد و این اقدامات در حال اجرا است.
وی اضافه کرد: ما مرکزی را به نام مرکز عمل کلی در حوزه فضای سایبری تنظیم کردهایم که این مرکز آزمایشگاههای مرجع ملی برای ارزیابی محصولات نرمافزاری و سختافزاری کشور است به طوری که اگر قرار باشد محصولی در کشور به کارگیری شود، این محصول از نظر میزان امنیت و آسیبپذیری مورد آزمایش قرار میگیرد.
رئیس سازمان پدافند غیرعامل با بیان اینکه مرکز کنترل فضای سایبری کشور برای اولینبار طراحی و اجرا شده است، افزود: این مرکز اکنون آماده شده و فکر میکنم تا حدود یک الی 1.5 ماه آینده به بهرهبرداری میرسد به طوری که این مرکز میتواند اشراف کاملی در فضای ایمنی کشور در حوزه سایبری ایجاد کند.
سردار جلالی در ادامه به موضوع جاسوسی در مذاکرات هستهای که اخیرا عنوان شده است، اشاره کرد و گفت: اینکه ما مهمان کشوری بودیم و برای انجام مذاکرات در آن کشور حضور داشتیم و اینکه هتل و محل مذاکرات را در اختیار دشمن قرار دادهاند تا آنها سیستمهای جاسوسی نصب کنند، اقدامی کاملا خلاف مقررات دیپلماتیک است و جاسوسیها به شدت محکوم است و به نظر میرسد که تیم دیپلماسی کشور نسبت به این اقدامات حساسیت و واکنش داشته باشند.
وی در همین زمینه افزود: به دلیل اینکه این فضاها معمولا در اختیار ما نیست و ما مهمان هستیم میبایست براساس قوانین و مقررات دیپلماتیک عمل شود و میزبان از امنیت محل مذاکرات به ما ضمانت دهد.
رئیس سازمان پدافند غیرعامل با اظهار تاسف از اینکه ما هنوز نتوانستهایم در حوزه تولید گوشیهای هوشمند تلفن همراه به صورت بومی اقدام کنیم، گفت: بایستی استفاده از گوشیهای هوشمند، هوشمندانه باشد. آن دسته از اطلاعاتی که میتواند بر روی گوشی قرار گیرد، قرار نگیرد. شبکههای اجتماعی یا مجازی این تهدید را در اختیار مسئولین و مردم قرار میدهند که بخشهایی از اطلاعات آنها در اختیار کشورهای سازنده این نوع گوشیها قرار گیرد. رویکرد ما بهرهگیری از فرصتها و مقابله با تهدیدات است که باید به آنها پرداخته شود.
سردار جلالی در ادامه اظهار داشت: ما دستورالعملی تهیه کردهایم برای اینکه مسئولینی که به اطلاعات طبقهبندی شده دسترسی دارند، علیالقاعده مجاز نباشند از گوشیهای هوشمند که هیچ نوع حفاظتی در این اطلاعات وجود ندارد، استفاده کنند و یا حتیالامکان بایستی از گوشیهای غیرهوشمند برای کاربرد اداری استفاده کنند.
وی با بیان اینکه ما توانستهایم در حوزه ویروسهای تخریبی، مراکز حیاتی و حساس را در بخش پدافند سایبری حفاظت کنیم، گفت: تا حد زیادی در این مراکز امنیت برقرار شده و امکان حمله و آسیبپذیری را نسبت به آنها بسیار کم کردهایم.
رئیس سازمان پدافند غیرعامل همچنین در پاسخ به این سوال که چه سازوکارهایی برای همکاری سایبری بین ایران، چین و روسیه در نظر گرفته شده است، گفت: هنوز کسی در این زمینه اقدام رسمی انجام نداده است ولی احساس ضرورت آن را چندین کشور انجام دادهاند.
سردار جلالی اضافه کرد: در مذاکره بین وزرای دفاع ایران و روسیه همکاری دیپلماسی پدافندی سایبری مطرح شده و طرفین به توافقاتی رسیدهاند که بتوانند در این حوزه تعاملاتی داشته باشد.
وی ادامه داد: معمولا کشورهایی که منافعشان نسبت به آمریکاییها در فضای سایبری تهدید میشود، تلاش میکنند در محور تبادل اطلاعات با تعامل و دفاع مشترک بتوانند برنامههایی داشته باشند. این طرح را در قرارگاه پدافند سایبری کشور تهیه کردهایم ولی هنوز کشورهای خارجی با ما اعلام همکاری و هماهنگی نکردهاند.
رئیس سازمان پدافند غیرعامل خاطرنشان کرد: به نظر میرسد بین چین، ایران، هند و روسیه دیپلماسی پدافند سایبری شکل بگیرد زیرا در این حوزه بین این کشورها تهدیدات و دشمن مشترک وجود دارد و این دیپلماسی پدافند سایبری در قالب تبادل اطلاعات و تعامل دربرابر تهدیدات و نیز دفاع مشترک خواهد بود.
سردار جلالی با اشاره به دیدار اخیرش با فرمانده نیروی زمینی ارتش گفت: این دیدار در راستای تعامالات بین سازمان پدافند غیرعامل و نیروهای مسلح انجام و قرار شده تمام نیروهای مسلح مراکز پدافندی سایبر داشته باشند تا از این طریق با تهدیدات حوزه فضای سایبری مقابله کرده و به انها پاسخ قاطع دهند.
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد