کتاب سیا در ایران منتشر شد

ه گزارش روابط عمومی مؤسسه فرهنگی هنری و انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی،این مرکز در چهارمین روز از دهه مبارک فجر کتاب«سیا در ایران»ترجمه نعمت الله عاملی را منتشر نمود که حاوی اسناد کودتای 28 مرداد است که متن اصلی آن توسط دکتر دونالد ویلبر نگارش یافته و با ویرایش کریستوفر پتریک توسط انتشارات «امریکن فری پرس» منتشر شده است.

گزارش اصلی سیا شامل ده فصل، پنج ضمیمه و یک چکیده است که ویراستار سه ضمیمه‌ی کوتاه دیگر با عناوین «برادران رشیدیان، نزاع بر سرِ نفت ایران و مداخله‌ی بریتانیا در ایران» را برای ارائه‌ی اطلاعات بیشتر به مخاطبان به متن افزوده است. مطالعه‌ی اسناد این کتاب جزئیات تکان‌دهنده‌ای را از جنایات سازمان‌های جاسوسی انگلستان و آمریکا در طراحی و اجرای کودتای ننگین 28 مرداد برملا می‌سازد.

در قسمت هایی از مقدمه این کتاب چنین می خوانیم:
دوره‌ی ملی‌شدن صنعت نفت و متعاقب آن کودتای آمریکایی ـ انگلیسی 28 مرداد، یکی از مهم‌ترین و تأثیرگذارترین دوران تاریخ معاصر ایران به شمار می‌آید. این کودتا نه تنها ثمره‌ی سال‌ها تلاش و مجاهدت ملت ایران برای کسب آزادی و استقلال را از بین برد، بلکه چشم‌انداز آینده‌ی ایران را نیز تا چند دهه تیره و تار ساخت.

دولت بریتانیا که تا نیمه‌ی قرن بیستم حاکمیت تقریباً مطلقی بر منابع نفتی ایران داشت ناگهان با بیداری و فریاد اعتراض ملت ایران مواجه شد که ثمره‌ی این بیداری و مجاهدت در تصویب قانون ملی‌شدن صنعت نفت تجلی یافت. این قانون که پایانی بر انحصار نفتی انگلیس در ایران به شمار می‌رفت شوک سنگینی به دولت بریتانیا وارد کرد. آنها حاضر به پذیرش شرایط جدید نبودند و با تأکید بر تداوم اجرای قرارداد 1933، تلاش‌های دیپلماتیک خود را آغاز کردند که البته این تلاش‌ها نیز راه به جایی نبرد. با شکست تلاش‌های دیپلماتیک آنها به این نتیجه رسیدند که برای دستیابی مجدد به منابع نفتی ایران راهی جز براندازی دولت مصدق نیست. از سوی دیگر، آمریکا نیز که از انحصار نفتی انگلیس در ایران ناخرسند بود به بهانه‌ی خطرِ به قدرت رسیدن کمونیست‌ها و سقوط ایران در پرده‌ی آهنین، اما اساساً به طمعِ به دست آوردن سهمی از نفت ایران با دولت بریتانیا همراه شد و هر دو به این نتیجه رسیدند که بقاء دولت وقت ایران به مصلحت نیست و باید برای این منظور دست به اقدامی مشترک و قاطع بزنند.

نتیجه‌ی مذاکرات نمایندگان سرویس‌های جاسوسی آمریکا و انگلیس، طراحی عملیاتی به نام عملیات آژاکس بود که طی آن سیا و سرویس اطلاعات مخفی انگلیس با همکاری عواملِ داخلیِ خود در ایران توانستند دولت قانونی مصدق را ساقط نموده و سرلشگر زاهدی را که عامل بیگانه بود به قدرت برسانند.