با وجود اینکه پژوهشهای صورت گرفته در این خصوص هر یک فقط بخشی از دلایل شکلگیری انقلاب اسلامی را پوشش میدهد، ولی همه این تحقیقات بر یک نکته کلیدی اتفاق نظر دارد و آن اینکه سرنگونی رژیم شاه اصلیترین مطالبه مردم و نخبگانی بوده است که در جریان انقلاب 57 به خیابانها آمده و برای تغییر نظام سیاسی در کشور تلاش کردند.
اگرچه در کنار هدف آنی تغییر رژیم، اهداف آتی متعددی خود را در قالب شعارهای انقلابی جلوهگر ساخته، ولی بدیهی است که تحقق این شعارها و تبدیل آن به راهبردی عملیاتی و به ثمر رسیدنشان همچون هدف سقوط سلسله پهلوی نیازمند تداوم مشارکت مردمی است.
از زمان پیروزی انقلاب تاکنون، دولتهای مختلف سرکار آمدهاند و انقلاب در این مدت با فراز و نشیبهایی، مسیر سیو شش ساله را پیموده است، اما یک نکته مهم را در این رابطه نباید فراموش کرد و آن اینکه انقلاب مفهومی پویا و جاری در بستر زمان است که هنوز پایان نپذیرفته و چنین نیست که در دورهای آغاز شده، در دورهای شدت گرفته و همزمان با روزهای خوش پیروزی که این روزها سالگشت آن را به بزم نشستهایم، به پایان رسیده باشد.
نباید براساس الگوهای غیربومی، انقلاب اسلامی را بهسان انقلابهای مخملی یا انقلابهای کارگری یک مفهوم منجمد شده در بستری خاص از تاریخ با هدف تغییر رژیم دید، بلکه انقلاب، جریان در حال شدن و ادامهداری است که هنوز باید برای تحقق برخی آرمانهای آن تلاش کرد.
هرچند میتوان با نگاهی آسیبشناسانه گفت که مسیر حرکت کشور در برخی موارد نتوانسته کاملا آرمانهای انقلاب را تحقق بخشد.
با وجود این اصل پویایی انقلاب، ضامن مسئولیتپذیری همه مردم در راه محقق کردن آرمانهایی است که انقلاب بر مبنای آن بنا شده است.
چنین است که قائلان به گرفتار شدن انقلاب اسلامی به دوره ترمیدور (دوره دست کشیدن از آرمانها) نباید فراموش کنند که انقلاب جریانی است که در هر زمان براساس الگوهای آرمانی خود نسبت به شرایط و مقتضیات زمانه عمل کرده و اصل مهم در این مسیر، توجه به نقش مردم در این پویایی است بنابراین اگر انقلاب به بخشی از آرمانهای خود دستیافته و اگر هنوز برای تحقق برخی دیگر از آرمانها نیاز به مجاهدت بیشتری هست، همه و همه متوجه نسلهای مختلف انقلابی است که تا چه اندازه نسبت به حفاظت از انقلابی که برای آن از جان مایه گذاشتهاند، کوشش کرده و میکنند.
بنابراین اگر در دهههای گذشته از پیروزی انقلاب، کشور در مسیر کسب استقلال سیاسی و اقتصادی، توسعه و پیشرفت، خودکفایی، مبارزه با کشورهای استعمارگر، کمک به جنبشهای آزادیبخش منطقه و... موفقیتهایی داشته، در دهه چهارم چنان که رهبر انقلاب هدفگذاری کردهاند، برای تحقق عدالت تلاش کرده و این مسیری است که همچنان با در نظر داشتن آرمانهای انقلاب بهگونهای توقفناپذیر طی خواهد شد.
محمود هرندی - جامجم
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد