عفونت‌های مکرر ادراری در زنان

اما نکته مهم اینجاست که این خانم‌ها نیازمند بررسی از نظر علل ایجاد درد، سوزش و تکرر ادراری هستند، چراکه این عوارض ممکن است ناشی از التهاب و عفونت‌های جدی‌تری در ناحیه مثانه یا سیستم ادراری باشد یا از عفونت‌های دستگاه تناسلی ناشی شود؛ عفونت‌هایی که با تشخیص درست براحتی درمان می‌شود.

دکتر آمنه لاهوتی، متخصص زنان و زایمان در گفت‌و‌گو با جام‌جم درباره عفونت‌های ادراری می‌گوید: عفونت محدود به مثانه دردناک و ناراحت‌کننده است، اما اگر این عفونت به کلیه‌ها برسد خطرناک و جدی می‌شود. عفونت دستگاه ادراری همیشه همراه با علامت و نشانه نیست، اما اگر علامتی داشته باشد این علائم شامل احساس نیاز شدید به ادرار کردن، احساس سوزش هنگام ادرار، ادرار پی در پی و کم‌حجم، ادرار کدر یا همراه خون، ادرار بدبو، بیدار شدن در شب به دلیل ادرارکردن، احساس درد در ناحیه لگن، پشت یا پهلو، احساس تب و لرز، تغییر در حجم ادرار و درد هنگام مقاربت می‌شود.

چه کسانی مستعد عفونت ادراری هستند؟

عفونت ادراری در برخی زنان شایع‌تر است؛ یعنی بیشتر از یک‌بار دچار این نوع عفونت می‌شوند.

دکتر لاهوتی بااشاره به این مساله اظهار می‌کند: در زنانی که از انواع خاص وسایل پیشگیری از بارداری مثل دیافراگم استفاده می‌کنند نیز خطر عفونت دستگاه ادراری بیشتر است. بعد از دوران یائسگی نیز عفونت ادراری به دلیل کمبود استروژن ممکن است شدیدتر شود.

همچنین اختلالات مادرزادی و غیرعادی بودن دستگاه ادراری نیز می‌تواند باعث ابتلا به عفونت ادراری شود. از سوی دیگر سنگ کلیه یا پروستات بزرگ شده نیز باعث حبس ادرار در مثانه و در نتیجه ابتلا به عفونت ادراری می‌شود.

این متخصص زنان می‌افزاید: دیابت و برخی بیماری‌های دیگر نیز از طریق اختلال در سیستم ایمنی بدن خطر عفونت‌های ادراری را افزایش می‌دهد. همین‌طور کسانی که نمی‌توانند ادرار کرده و از سوند استفاده می‌کنند در خطر بیشتری از نظر ابتلا به عفونت ادراری هستند.

سوزش همیشه نشانه عفونت ادراری نیست

با وجود آن‌که سوزش ادرار یکی از علائم مهم عفونت ادراری است، اما سوزش ادرار به خودی خود بیماری خاصی تلقی نمی‌شود و وجود سوزش هنگام ادرار همیشه دلیل بر وجود عفونت ادراری نیست بلکه می‌تواند علل خیلی زیادی داشته باشد که فقط یکی از آنها عفونت ادراری است.

دکتر لاهوتی با بیان این مطالب می‌افزاید: اگر سوزش ادرار همراه با احساس ناراحتی و درد در قسمت خارجی دستگاه تناسلی باشد معمولا نشان‌دهنده وجود التهاب در واژن است. همچنین یکی از علل سوزش ادرار و عفونت مثانه مقاربت است که در آن خانم‌ها طی روزهای بعد از مقاربت دچار سوزش ادرار می‌شوند و این اتفاق معمولا تکرار شونده است.

وی با تاکید بر این که وجود خون در ادرار از نشانه‌های عفونت ادراری است، توضیح می‌دهد: در عفونت حاد مثانه 15 تا 20 درصد خانم‌ها مبتلا به درد در زیر ناحیه ناف می‌شوند. خانم‌هایی که یائسه شده و تحت هورمون درمانی قرار ندارند نیز مستعد التهاب واژن و عفونت ادراری هستند. اگر سوزش ادرار همراه با ترشح از واژن باشد، نشان‌دهنده التهاب واژن است.

سوزش ادرار، خبر از بیماری‌های جدی‌تر می‌دهد

به گفته دکتر لاهوتی، اگر سوزش ادرار همراه با تب، بد حالی عمومی و درد عضلانی باشد، نشان‌دهنده ابتلای احتمالی به تبخال تناسلی است که با گذشت چند روز، تاول‌های تبخال ناشی از آن نیز ظاهر می‌شود.

این متخصص زنان و زایمان تاکید می‌کند: اگر سوزش ادرار همراه با تب و لرز و درد پهلوها باشد، نشان‌دهنده عفونت حاد کلیه‌هاست. اگر خانمی دچار سوزش ادرار، تکرر ادرار و احساس فوریت در ادرار شود و حتی پس از خاتمه درمان، ادرارش قطره قطره خارج شود و نیز هنگام مقاربت نیز درد داشته باشد، ممکن است مبتلا به نوعی زایده در مجرای ادرار باشد و نیازمند بررسی بیشتری خواهد بود. همچنین استفاده از دوش و اسپری‌های واژینال می‌تواند سبب سوزش ادرار شود.

وی هشدار می‌دهد: یکی از علل مهم عفونت دستگاه تناسلی و دستگاه ادراری در خانم‌ها، روابط زناشویی نامتعارف است که گاهی سبب عفونت‌های خطرناک می‌شود. این‌گونه عفونت‌ها اگر لگن خانم را گرفتار کند، ممکن است سبب نازایی شود. به همین دلیل تشخیص و درمان زودرس این نوع عفونت‌ها دارای اهمیت زیادی است.

عفونت ادراری درمان می‌شود

وقتی فردی با علائمی از عفونت ادراری به پزشک مراجعه می‌کند معمولا برایش آزمایش ادرار درخواست می‌شود. حتی بسته به شرایط ممکن است برای وی آنتی‌بیوتیک هم تجویز شود.

دکتر لاهوتی با تاکید بر این‌که معمولا عفونت ادراری با میکروب‌های مشخصی ایجاد می‌شود که درمان آنها نیز نیازمند استفاده از آنتی‌بیوتیک‌های خاصی است، می‌گوید: پس از دادن نمونه ادرار به آزمایشگاه و بسته به‌شدت علائم ادراری و نظر پزشک معالج، مصرف آنتی‌بیوتیک برای بیمار شروع می‌شود و پس از آماده شدن جواب نهایی کشت ادرار، آنتی‌بیوتیک مصرفی ادامه می‌یابد یا تغییر داده می‌شود.

وی می‌افزاید: امروزه برای عفونت‌های بدون عارضه، رژیم‌های درمانی یک روزه یا سه تا ده روزه ارائه می‌شود و برای عفونت‌های مزمن یا عفونت‌هایی که دوباره عود می‌کند از رژیم‌های درمانی طولانی مدت استفاده می‌شود.

راهکارهای ساده برای رفع درد و سوزش ادراری

عفونت دستگاه ادراری معمولا دردناک است، اما با رعایت مواردی می‌شود تا زمانی که آنتی‌بیوتیک عفونت را از بدن پاک می‌کند، درد عفونت ادراری را کاهش داد. دکتر لاهوتی در این‌باره توضیح می‌دهد: مصرف مقدار زیاد مایعات برای رقیق‌کردن ادرار و نیز افزایش حجم ادرار و بیرون ریختن باکتری‌ها مفید است. با اجتناب از مصرف نوشیدنی‌هایی که باعث التهاب مثانه می‌شود مانند قهوه، الکل و نوشیدنی‌های حاوی اسید و کافئین می‌توان شدت علائم را کاهش داد. همچنین بعضی از خانم‌ها پس از دوش گرفتن با آب گرم احساس راحتی بیشتر و نیز کاهش علائم ادراری را دارند. گذاشتن پدهای گرم روی شکم نیز ممکن است باعث کاهش فشار بر مثانه و کاهش علائم شود.

وی تاکید می‌کند: باتوجه به این‌که علائم عفونت ادراری ممکن است با درمان‌های خانگی برطرف شود ولی خود عفونت همچنان پابرجا باشد، توصیه می‌شود به محض شروع علائم حتما به پزشک مراجعه شود، زیرا باقی‌ماندن عفونت در مجاری ادراری ممکن است عواقب وخیمی داشته باشد. توجه داشته باشید اثبات برطرف شدن عفونت فقط پس ازانجام مجدد آزمایش ادرار پس از مصرف آنتی‌بیوتیک‌های کافی و با فاصله کافی از آزمایش اول ممکن است. در نتیجه درمان‌های خانگی فقط باید به‌عنوان راهی برای کاهش علائم تا زمان دسترسی به پزشک باشد و هرگز نباید جای مشاوره با پزشک را بگیرد.

راه‌هایی برای کاهش خطر عفونت ادراری

ـ مصرف مقدار زیاد مایعات، بخصوص آب باعث رقیق کردن ادرار و زیاد شدن حجم ادرار و در نتیجه کاهش خطر عفونت ادراری می‌شود.

ـ خانم‌ها بهتر است بعد از ادرار و مدفوع‌کردن، شستن خود از جلو را شروع کرده و رو به پشت حرکت کنند تا باکتری‌های مقعد وارد دستگاه ادراری نشود. همچنین پس از رابطه زناشویی لیوانی پر آب مصرف کرده و ادرار کنند تا باکتری‌ها از محدوده مجاری ادراری خارج شود.

ـ خانم‌ها تا حد امکان از مصرف ملتهب‌کننده‌هایی مثل دئودورانت‌ها و اسپری‌ها خودداری کنند.

پونه شیرازی‌/‌گروه سلامت