احتکار «دامیـن»؛ کسب‌وکاری پرسود

بسته به نوع کلمه‌ای که انتخاب کرده‌اید احتمال دارد دچار بهت و حیرت شوید؛ «چطور ممکن است این کلمه قبلا به فکر کس دیگری رسیده باشد؟» یا مثلا «این‌که نام شرکت تجاری من است، چرا یکی دیگر قبلا آن را ثبت کرده است؟» معمولا در چنین شرایطی، اغلب افرادی که در ثبت دامنه ناکام مانده‌اند، سریع در نوار آدرس کلمه مورد نظر را تایپ می‌کنند تا ببینند، کسی که قبلا دامنه را ثبت کرده چه جور سایتی را روی آن آدرس راه انداخته است. نتیجه ولی شگفت‌‌آور است، از سایت خبری نیست. فقط یک صفحه اطلاع‌رسان که به شما می‌گوید: این آدرس اینترنتی به فروش می‌رسد. این یعنی این‌که یک نفر، قبل از شما زرنگی کرده و یک آدرس اینترنتی، همنام شرکت شما، کسب‌وکار شما، برند شما، رسانه شما و... ثبت کرده و حالا اگر دوست دارید سایت‌‌تان را روی آن آدرس راه بیندازید، ناچارید با فرد مورد نظر وارد مذاکره شوید و آدرس را از او بخرید. به این کار می‌گویند احتکار دامنه. پیش از این‌که جدی‌تر در این زمینه بحث کنیم بیایید برای بهتر جلو رفتن بحث چند مفهوم پایه‌ای را باهم مرور کنیم.

سایت و دامنه

سایت چیست؟ سایت یک یا مجموعه‌ای از صفحات وب است که در شبکه اینترنت یا شبکه اینترانت در دسترس دیگر کاربران قرار می‌گیرد. هر سایت در دنیای اینترنت یک آدرس عددی مخصوص به خود دارد. به‌عنوان مثال آدرس عددی سایت جام‌جم آنلاین عبارتست از: 4، 89، 75، 188 (شما با وارد کردن این مقدار در نوار آدرس مرورگر و فشردن کلید اینتر به سایت جام‌جم آنلاین دسترسی خواهید داشت)

دامنه چیست؟ همان‌طور که می‌بینید حفظ کردن آدرس عددی سایت‌ها کاری بسیار دشوار است. به همین دلیل سازمانی بین‌المللی مسئولیت تبدیل آدرس‌های عددی به حروف را به عهده دارد. به‌ این ترتیب شما برای دسترسی به سایت جام‌جم آنلاین از آدرس jamejamonline.ir کمک می‌گیرید. این آدرس که متشکل از حروف، اعداد یا ترکیبی از هر دو است را دامنه یا Domain می‌نامند.

بحث گزارش ما هم همانطوری که در روی دامنه‌های اینترنتی و کسب و کاری پر سود مرتبط با این دامنه‌ها است! نمی‌دانیم بالاخره این کسب و کار را سالم و قانونی در نظر بگیریم یا نوعی منفعت طلبی و باج‌گیری. اما هرچه هست سود بسیاری را برای صاحبان خود به همراه دارد.

ثبت دامنه اختصاصی

اگر از سرویس‌های وبلاگی استفاده کرده باشید توجه کرده‌اید که آدرس وبلاگ شما، زیرمجموعه‌ای از آدرس اصلی سرویس ارائه دهنده وبلاگ است. به آدرس‌های زیر مجموعه یک دامنه، زیردامنه یا ساب دامین می‌گویند. به ‌عنوان مثال click.jamejamonline.ir یک زیردامنه از دامنه jamejamonline.ir به ‌شمار می‌رود. در صورتی که قصد داشته باشید وبلاگ یا سایت شما دارای آدرس منحصر به‌فرد و اختصاصی باشد باید یک دامنه برای خودتان تهیه کنید.

دامنه‌ای شبیه به نام، نوع فعالیت، کسب و کار، خدماتی که ارائه می‌کنید یا هر عبارت دیگری که به آن تمایل دارید. همچنین دامنه شما می‌تواند با پسوندهای مختلفی همراه شود. برخی از رایج‌ترین پسوندهای بین‌المللی دامنه عبارتند از com.net،org،info. در این بین پسوندهایی نیز به کشورها و حتی فعالیت‌های بخصوص اختصاص دارند. به‌عنوان مثال پسوند ir مربوط به کشور ایران است و پسوند ru متعلق به روسیه. همچنین پسوند tv برای فعالیت‌های مرتبط با شبکه‌های تلویزیونی طراحی شده و پسوندهای جدیدی همچون tips، link، email نیز برای مصارف خاص تعریف شده‌اند.

روال ثبت و خریداری یک دامنه به این شکل است که شما به یکی از سایت‌های ثبت دامنه مراجعه می‌کنید، عبارت موردنظرتان را به همراه پسوند انتخاب کرده و روی کلید جستجو فشار می‌دهید. در صورتی که دامنه قبلا توسط فرد دیگری ثبت نشده باشد و در حالت دقیق‌تر، در مالکیت فردی نباشد، شما می‌توانید با پرداخت هزینه ثبت (در اغلب موارد هزینه ثبت یک‌ساله بین هشت تا 30 دلار است) آن دامنه را برای مدت زمان مشخصی به ‌نام خودتان ثبت کنید.

احتکار دامنه

با توجه به گسترش روزانه کسب و‌کارها در فضای مجازی، تمایل افراد به داشتن سایت‌های اختصاصی و افزایش دانش کاربران سراسر دنیا در حوزه فناوری اطلاعات و شبکه، روزبه‌روز دامنه‌های مختلفی توسط کاربران به ثبت می‌رسد و دامنه‌های آزاد برای ثبت بسیار محدود شده و حتی نام‌های دارای معنی یا تعداد حروف کم‌تر جزو گزینه‌های نایاب به ‌شمار می‌روند. گاهی اوقات برخی کلمات بسیار عمومی هستند و آزاد نبودن آنها برای ثبت امری کاملا بدیهی است. به‌عنوان مثال نمی‌توان انتظار داشت دامنه News.com یا حتی News.ir آزاد باشد و بتوانید آن را به ثبت برسانید. اما مثلا در مورد دامنه‌هایی که معنای خاصی ندارند مثل برخی حروف اختصاری خاص، قاعدتا پیش از ثبت 90درصد احتمال می‌دهید که براحتی برای شما قابل ثبت باشد. اما گاهی، در کمال ناباوری با جستجوی این نام‌ها نیز مشاهده می‌کنید مالکیت آنها در اختیار فرد دیگری است. اما آیا این افراد مثل شما باتوجه به نیازشان دامنه مربوط را به ثبت رسانده‌اند؟ در بسیاری از موارد پاسخ منفی است، چرا که بسیاری از دامنه‌ها بخصوص دامنه‌های ملی متعلق به کشور ایران دارای پسوند (ir) سایت فعالی ندارند اما امکان ثبت آنها نیز وجود ندارد. این محدودیت در ثبت نیز دلیلی ندارد جز فعالیت افرادی سودجو که با ثبت دامنه و احتکار آن، قصد دارند آن را به قیمتی بسیار بالاتر از قیمت اولیه به فروش برسانند.

آقا دوماد چیکاره است؟ دامین خرید و فروش می‌کنه!

ماجرای احتکار دامنه فراتر از سرگرمی و سودجویی موردی افراد خاص است. این کار این روزها به نوعی کسب‌وکار تبدیل شده است. یعنی افرادی به شکل کاملا سیستماتیک، روی یک سری آدرس اینترنتی چنبره می‌زنند و صبر می‌کنند تا روز مبادا. روز مبادا زمانی است که مشتری خاص آدرس مورد نظر پیدا می‌شود و گاهی رقم‌های فراتر از حد تصوری برای آدرس خاصی می‌پردازد. با یک جستجوی سرانگشتی در اینترنت احتمالا با تعداد زیادی از این دارندگان دامنه انبوه مواجه می‌شوید. رقم تعداد دامنه‌های در اختیار هر یک از این افراد ممکن از ارقام پایین مثل 20 و 30 آغاز شود و تا چند صد دامنه پیش برود. بعضی از این افراد سایت‌هایی را برای فروش دامنه‌های در اختیار خود راه‌ انداخته‌اند و همچون یک ویترین، برای دامنه‌های خود بسته کیفیت و تعداد حروف و نوع کلمات ارقامی را تعیین می‌کنند. به عنوان مثال پس از کمی جستجو در چنته برخی از دارندگان دامین، ما با این آدرس‌ها و این قیمت‌ها مواجه شدیم؛

قیمت برخی از این دامنه‌ها عبارت است از:

ehtyaj.ir 10 میلیون تومان

Majles.ir 20میلیون تومان

mimt.ir 100میلیون تومان

faravani.ir 125میلیون تومان

البته تعیین این قیمت‌ها به معنای فروش قطعی دامنه‌های مورد نظر به قیمت‌های ادعایی نیست، در بسیاری از اوقات پس از کمی چانه‌زنی ماجرای قیمت‌ها به کلی متفاوت می‌شود. هر چند که بازهم گاهی برای دامنه ارقام عجیب غریبی پرداخت می‌شود. با هر یک از این محتکران دامنه همصحبت شوید، تجاربی از فروش دامنه به قیمت‌های گزافی همچون 30 میلیون و 40 میلیون را برای شما بازگو می‌کنند. این قیمت‌ها در حالی هستند که هزینه ثبت یک دامنه با پسوند آی‌آر برای مدت یک‌سال حدود 4000 تومان و برای ثبت پنج ساله بین 13000 تا 30000 تومان است!

ساز و کار احتکار

دامین‌بازها ساز و کارهای خاصی برای خود دارند. آنها در این کار خبره شده‌اند. گاهی مثل یک تحلیلگر متبحر، یک پیش بینی سرنوشت‌ساز می‌کنند و با همان یک پیش‌بینی بار خودشان را می‌بندند. به عنوان مثال چند سال پیش فردی، پس از شنیدن نام یک هتل بزرگ در حال ساخت در یک منطقه ویژه توریستی کشور، همه دامنه‌های مرتبط با نام هتل با پسوندهای مختلف را ثبت کرده بود و پس از تکمیل ساخت هتل، به قیمت گزاف آن را به صاحب هتل بخت‌برگشته فروخته بود. گاهی ناآگاهی دارندگان سایت‌ها ابزار سودجویی واقع می‌شود. به عنوان مثال شما یک سایت خبری یا یک خبرگزاری مهم راه می‌اندازید. اگر آدرس‌تان را مثلا فقط با پسوند آی‌آر ثبت کرده باشید، افرادی هستند که از این قصور شما نهایت استفاده را بکنند. آنها سریع پسوندهای دیگر را ثبت می‌کنند و پس از مهم شدن رسانه شما، در کارتان اخلال ایجاد می‌کنند. تا جایی که شما مجبور می‌شوید رقمی که می‌خواهند را بپردازید و از شرشان خلاص شوید. گاهی هم ممکن است کوتاهی شما در تمدید پیش از موعد دامنه کار دست‌تان بدهد. دامنه‌تان منقضی شود و یکی از همین سودجوها با توجه به اعتبار برند شما، سریع آدرس اینترنتی شما را تصاحب کند. بعد همان را به قیمت نجومی به خودتان بفروشد.

تجارت پرسود

تجارت دامنه به حداقل سرمایه‌گذاری نیاز دارد و شما می‌توانید تا پنج سال با خیال راحت کالایتان را احتکار کنید! برای فروش کالا نیز علاوه بر آنکه برخی مشتریان به صورت گذرا در سایت‌های خرید و فروش دامنه، با دامنه شما برخورد می‌کنند و جنستان را در ویترین آنها مشاهده می‌کنند، برخی نیز کاملا هدفمند به سمت شما می‌آیند چرا که نام دامنه احتکار شده توسط شما بخشی از فعالیت، عنوان شرکت، نام سازمان یا هر چیز دیگر مرتبط با ایشان است و برای آنها از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. حتی گاهی نام‌های احتکار شده جزیی از نام‌های رسمی و دولتی به‌شمار می‌روند. (دامنه‌هایی همچون majles.ir را فرض کنید) افرادی که به این کار مشغولند گاهی اوقات تا هزاران دامنه را نیز به ثبت می‌رسانند، چرا که سرمایه‌گذاری در این کار نیازمند هزینه اندک است، اما سود بسیار زیادی را همراه دارد. به‌عنوان مثال فرض کنید فردی هزار دامنه را برای مدت یک‌سال به ثبت برساند. سرمایه مورد نیاز چیزی حدود چهار میلیون تومان خواهد بود اما در صورتی ‌که یکی از همین دامنه‌ها به قیمت ده‌میلیون به فروش برود، نه تنها 999 دامنه دیگر سودی خالص را برای این سرمایه‌گذاری به ارمغان می‌آورند، بلکه مبلغ سرمایه‌گذاری اولیه نیز بسادگی بازگشته است؛ تجارتی پر سود، کم‌خطر، با بازگشت سرمایه سریع و بدون هزینه‌های جانبی همچون پول آب و برق و مالیات و... چه کسی از این نوع تجارت بدش می‌آید؟

امیر عصاری / چمدان (ضمیمه آخر هفته روزنامه جام جم)