خنده از نگاه علم

8 راز درباره خنده

به جرات می‌توان خندیدن را لذت‌بخش‌ترین حالت روحی انسان به شمار آورد. حتی برخی آن را یکی از مهم‌ترین ورزش‌ها عنوان کرده‌اند.

کد خبر: ۷۵۳۴۶۹

به طوری که ثابت شده هیچ ورزشی نمی‌تواند مانند خنده بیشتر عضلات بدن را به جنبش وادارد. در ظاهر خندیدن را باید یکی از واکنش‌های طبیعی بدن به شمار آورد که به طور خودکار و کاملا پیش پا افتاده تخلیه هیجانات بدن را موجب شده و در عین حال به رهاسازی انرژی محبوس شده کمک می‌کند. اما شاید دانستن این نکته خالی از لطف نباشد که هنوز بسیاری از نکات را درباره خندیدن نمی‌دانیم، نکاتی که حتی برخی از آنها تا مرز تبدیل شدن به راز هم پیش رفته‌ است.

۱. موش‌ها قلقلکی هستند

اگر می‌خواهید خندیدن موش را ببینید کار چندان سختی نخواهید داشت، کمی آن را قلقلک دهید! شامپانزه‌ها هم می‌خندند و البته سگ‌ها. با این حال خنده موش‌ها متمایز از سایر حیوانات است. آنها زمانی که در حال بازی کردن هستند می‌خندند، دقیقا همانند انسان‌ها. در حقیقت برای موش‌ها خنده راهی است تا نشان دهند که شاد هستند و محبت را با یکدیگر به اشتراک می‌گذارند. مطالعات نشان می‌دهد موش‌هایی که بیشتر بازی می‌کنند، بیشتر هم می‌خندند و جالب‌تر این‌که موش‌هایی که بیشتر می‌خندند بیشتر ترجیح می‌دهند که اطراف موش‌های در حال خندیدن باشند. دانشمندان ضمن اشاره به مطالعات صورت گرفته در زمینه خنده به این واقعیت هم تاکید می‌کنند که خنده در انسان فرم تکامل یافته‌ای از تلفظ صوتی است، فرآیندی که در بسیاری از پستانداران دیگر مشاهده شده است. در انسان خنده به شیوه مهمی از بیان احساسات تبدیل شده است و جالب این‌که از آن در بسیاری از کانال‌های ارتباطاتی استفاده می‌شود. کافی است به رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی توجه کنیم؛ جایی که همه روزه از انبوهی از نمادهای خنده و فرم‌های مرتبط با آن استفاده می‌شود.

۲. خندیدن به دلیل شنیدن لطیفه نیست

اگر از بسیاری از افراد بخصوص بزرگسالان بپرسید که چه چیزی موجب خنده آنها می‌شود، بیشتر آنها در پاسخ می‌گویند شنیدن لطیفه و سرگرمی ناشی از آن علت اصلی است. با این حال این نظر نمی‌تواند چندان درست باشد. رابرت پراوین، روان‌شناس دانشگاه مریلند دریافته که انسان‌ها بیشتر زمانی می‌خندند که درباره دوستانشان صحبت می‌کنند. به بیان دیگر ۳۰ درصد احتمال بیشتری وجود دارد که وقتی ‌ما با دوستانمان هستیم به چیزی بخندیم. اگر دقت کرده باشید به طرز حیرت‌انگیزی متوجه می‌شوید که در خلال گفت‌وگو با دوستان و افراد حاضر در اطراف به دلیل شنیدن لطیفه و حرف‌های خنده‌دار نمی‌خندید، بلکه به اظهارنظرها و جملاتی که به زبان می‌آورند می‌خندید، عباراتی که لزوما در چهره آنها اثری از خنده در هنگام گفتن‌شان دیده نمی‌شود. به عقیده روان‌شناسان خندیدن را می‌توان شکلی از برقراری ارتباط دانست و نه نوعی واکنش. علم خنده به ما می‌گوید که ارتباط چندانی با شنیدن لطیفه ندارد. بلکه رفتاری اجتماعی است که از آن برای نشان دادن علاقه‌مان به افراد و درک آنها استفاده می‌کنیم.

۳. مغز توانایی تشخیص خنده ناخواسته و عمدی را دارد

مطالعاتی که در پیشرفته‌ترین آزمایشگاه‌ها صورت گرفته از اهمیت خندیدن در فعالیت‌های مغزی حکایت دارد. این واقعیت توسط تصویربرداری‌های دقیق پزشکی به اثبات رسیده است. این مطالعات نشان می‌دهد، مغز نه‌تنها به طور خودکار تفاوت نوع خندیدن را تشخیص می‌دهد، بلکه کیفیت آن را نیز بخوبی تعیین می‌کند. نکته قابل تامل این است که مغز به عنوان مرکز فرماندهی بدن این توانایی را دارد که به طور کاملا خودکار خنده عمدی را متوجه شود. محققان این توانایی را یکی از شگفت‌انگیزترین قابلیت‌های مغز به شمار می‌آورند.

4. خندیدن واگیردار است

تصویربرداری‌های صورت گرفته از مغز نشان می‌دهد خندیدن فرآیندی مسری است! تصویربرداری‌های دقیق از مغز فردی که نمی‌خندد نشان می‌دهد فعل و انفعالاتی در مرکز فرماندهی بدن در حال انجام است که نوعی آماده‌سازی برای پاسخ دادن به خنده (اطرافیان) است. این فرآیند به وسیله آماده شدن ماهیچه‌های صورت جهت خندیدن به خوبی قابل درک است. از آن گذشته هرچه فرد واکنش واگیردار بیشتری به خنده نشان دهد، مغز توانایی بهتری در تعیین واقعی یا ساختگی بودن خنده خواهد داشت. از این‌رو می‌توان نتیجه گرفت ملحق شدن به افرادی که در حال خندیدن به چیزی هستند چیزی فراتر از یک فرآیند واگیردار است. چنین برداشتی می‌تواند در درک این موضوع کمک کند که خنده‌ای که می‌بینیم واقعا به چه دلیل است.

5. افراد، خنده را بیشتر می‌کنند

بدون شک یکی از مهم‌ترین واقعیت‌های اجتماعی تاثیر خنده بر خنده‌آفرینی است. جمله معروف «خنده، خنده می‌آورد» دقیقا بر اساس همین اصل به ظاهر ساده اما تاثیرگذار است که در بسیاری از مراکز ورزش و خنده درمانی مربیان تلاش می‌کنند با خنداندن افراد تبادل انرژی میان خود را در بالاترین سطح نگاه دارند. اما عوامل دیگری نیز در افزایش خنده در انسان وجود دارد: آشنا بودن و انتظارات دو عامل مهمی است که نباید از آنها چشم‌پوشی کرد. برای درک بهتر این موضوع کافی است زمانی را به یاد آوریم که با شنیدن لطیفه یا عبارتی خنده‌دار از زبان یک طنزپیشه شناخته شده به مراتب بیشتر از زمانی که آن را از دیگر افراد می‌شنویم به خنده می‌افتیم. در حقیقت افراد باور دارند که یک لطیفه معمولی زمانی که توسط یک کمدین گفته می‌شود جذابیت به مراتب بیشتری دارد. یک مثال ساده: دو آدم برفی در کنار هم قرار داشتند، یکی به دیگری می‌گوید: خنده‌دار است بوی هویج را احساس می‌کنم. قطعا اگر این گفت‌وگوی ساده از زبان کمدینی همچون جیم کری بیان شود به مراتب خنده‌دار تر از زمانی است که توسط یک هنرپیشه جدی به زبان آورده شود.

6. خنده موجب سوخت و ساز بیشتر در بدن می‌شود

امروز ثابت شده است که با خندیدن کالری‌های بیشتری در بدن سوزانده می‌شود. حتی گفته می‌شود خنده بیشتر از دویدن موجب سوخته شدن کالری در بدن می‌شود. در عین حال ثابت شده که خندیدن مصرف انرژی و ضربان قلب را بین ۱۰ تا ۲۰ درصد افزایش می‌دهد. همچنین ثابت شده که به ازای ۱۰ تا ۱۵ دقیقه خندیدن بین ۱۰ تا ۴۰ کالری سوزانده می‌شود. با توجه به این اعداد توجه داشته باشید که برای سوزاندن کالری ناشی از یک بسته چیپس سیب‌زمینی نمک‌دار باید سه ساعت بخندید.

7. خنده روابط را پایدارتر می‌کند

تحقیقات پروفسور باب لونسون از دانشگاه برکلی نشان می‌دهد افرادی که می‌خندند در برقراری ارتباط با اطرافیان و بادوام نگاه داشتن آن موفق‌ترند. وی دریافته است زوج‌هایی که معمولا می‌خندند و چهره‌ای همراه با لبخند دارند نه تنها حس خوشایندتری را تجربه می‌کنند بلکه روابط پایدارتری را نیز در زندگی زناشویی تجربه می‌کنند. نتایج تحقیقاتی از این دست نشان می‌دهد خندیدن ابزار احساسی است که می‌توان از آن برای برقراری تعامل بهتر و پایدارتر با تمامی کسانی که دوستشان داریم استفاده کنیم. از آن گذشته خندیدن می‌تواند به‌عنوان ابزاری قدرتمند در تغییر اثر محیط ناخوشایند بر حال و روز افراد به کار گرفته شود. روان‌شناسان به تجربه موفقیت‌آمیز استفاده از عبارات خنده‌دار برای تسکین بازماندگان افراد فوت شده اشاره کرده و آن را اقدامی موثر در کاستن از فشارهای روانی بر‌می‌شمارند.

8. خندیدن زمان خاص خود را دارد

براساس یک ساز و کار ساده اما عجیب خندیدن معمولا در موعد خاصی صورت می‌گیرد. افراد پس از شنیدن لطیفه یا عبارتی دلنشین، در پایان جمله ناگهان شروع به خندیدن می‌کنند. حتی اگر کمدینی با حرکات دست و اشاره تلاش جدی برای خنداندن حاضرین به خرج دهد باز هم آنها (حاضرین) در زمان مشخصی با هم می‌خندند. این درحالی است که آنها می‌توانند در هر لحظه‌ای سکوت خود را شکسته و بخندند. این نکته خاص و جالب توجهی است که کمدین‌ها در خنداندن مردم در سالن‌های نمایش به آن توجه می‌کنند. پیکارد مک لین، کمدین شناخته شده‌ای به شمار می‌آید که توجه ویژه‌ای به این موضوع دارد. او می‌گوید: خنداندن مردم اعتماد به نفس زیادی نیاز دارد، بخصوص زمانی که آنها شروع به خندیدن می‌کنند و من باید سکوت کنم تا پس از پایان خنده آنها ادامه مطلب را بازگو کنم.