بیماری‌ای که روده را ملتهب می‌کند

جام جم سرا: آن‌طور که متخصصان می‌گویند بیماری کولیت اولسراتیو شایع‌تر از کرون است و افراد بیشتری را درگیر می‌کند، ولی کرون بیماری‌ای است که می‌تواند کل دستگاه گوارش را گرفتار کند و دهان، مری، معده، روده باریک و کولون را درگیر خودش می‌کند. در حالی که در بیماری کولیت اولسراتیو فقط روده بزرگ یا کولون درگیر بیماری می‌شود و نشانه‌های بیماری را نمایان می‌‌کند.

همان‌طور که گفته شد، کولیت اولسراتیو و کرون، بیماری‌های التهابی روده است که باعث التهاب و تورم روده می‌شوند. البته علت اصلی بروز این مشکل به طور دقیق مشخص نیست و آن‌طور که دکتر ستار جعفری، فوق‌تخصص بیماری‌های گوارش و کبد به جام‌جم می‌گوید: زمانی که چنین بیماری‌هایی اتفاق می‌افتد، با علتی نامعلوم روده ملتهب و بیماری آغاز می‌شود.

وی توضیح می‌دهد: زمانی که فردی دچار التهاب روده می‌شود، کارکرد روده‌اش دچار اختلال خواهد شد و از نظر ظاهری با نشانه‌هایی مانند تورم، قرمزی، خراش، زخم و تنگی روبه‌رو می‌شود. زمانی که التهاب و تورم پیشرفت می‌کند و درمانی هم صورت نمی‌گیرد، التهاب و ورم به تنگی در روده و حتی گاهی ممکن است به بروز انسداد روده منجر شود.

این فوق‌تخصص بیماری‌های گوارش و کبد با اشاره به این که علت اصلی ایجاد این بیماری هنوز به طور دقیق مشخص نشده، می‌گوید: با توجه به نامعلوم بودن علت اصلی بیماری، درمان این بیماری هم طولانی مدت است و بیمار باید سال‌ها به درمان ادامه دهد.

این بیماری چه نشانه‌هایی دارد؟

بیماری کرون بیماری‌ای است که موذیانه و مبهم خودش را نشان می‌دهد و به همین دلیل ممکن است افرادی که دچار این بیماری هستند، سال‌های سال و بدون این که خودشان نسبت به این موضوع آگاه باشند، با این بیماری زندگی کنند یا با فکر بیماری‌های دیگر، درمان شوند.

دکتر جعفری درباره علائم این بیماری چنین توضیح می‌دهد: دردهای مبهم شکمی، کاهش وزن و کاهش اشتها، تب‌هایی با علت نامشخص، سوءتغذیه، اسهالی که برای مدتی ادامه پیدا می‌کند، دفع خون روشن از مقعد، انسداد روده، دردهای شدید شکمی و نفخ‌هایی که به هر دارویی جواب نمی‌دهد یا علت مشخصی ندارد، می‌تواند از نشانه‌های این بیماری باشد.

این فوق‌تخصص بیماری‌های گوارش و کبد یادآور می‌شود: با توجه به این که کرون کل دستگاه گوارش را گرفتار می‌کند، ممکن است علائم در قسمت‌های مختلف بدن نمایان شود. به عنوان نمونه ممکن است بیماری خودش را با آفت‌های دهانی نشان دهد که با روش‌های معمول درمان نمی‌شود و درمانشان سخت است. همچنین ممکن است زخم‌هایی در معده ایجاد شود که ابتدا تصور می‌کنیم زخم معده ساده است، اما پس از درمان و نمونه‌گیری از زخم، مشخص خواهد شد این زخم ناشی از بیماری کرون است. روده باریک هم در این بیماری ممکن است درگیر شود. با توجه به این که روده باریک در مقایسه با دیگر بخش‌های دستگاه گوارش، فضای تنگ‌تری دارد، التهاب و ورم در این نواحی زودتر به تنگی و انسداد منجر خواهد شد. علائم بیماری هنگام درگیر شدن روده باریک هم بیشتر به صورت دردهای شکمی مزمن، کاهش وزن و ترس از غذا خوردن است چون بیمار با غذا خوردن دچار درد می‌شود و همین ترس از غذا خوردن باعث خواهد شد به مرور زمان دچار کاهش وزن شود و سوء تغذیه بگیرد یا اگر در سنین رشد است، به خوبی رشد نکند.

البته وی تاکید می‌کند تشخیص این بیماری گاهی سخت می‌شود و به همین دلیل ممکن است پزشک با تاخیر به‌تشخیص نهایی برسد.

چه سنی؟ چه افرادی؟

این بیماری هم مانند بسیاری دیگر از بیماری‌ها، در سن و سال خاصی بیشتر مشاهده می‌شود؛ به این معنی که در سنین مشخصی، احتمال روبه‌رو شدن با این بیماری بیشتر است. دکتر جعفری درباره سن شایع بروز بیماری کرون، می‌گوید: این بیماری معمولا در دهه دوم و سوم زندگی نمایان می‌شود و در سنین بیست تا سی سالگی و گاهی هم هفده ـ هجده سالگی شروع می‌شود.

علاوه بر این سنین، دوره دیگری هم در زندگی وجود دارد که احتمال روبه‌رو شدن با این بیماری در آن وجود دارد که به گفته این پزشک متخصص، اگر بیماری کرون در سنین بیست تا سی سالگی خودش را نشان ندهد، معمولا در دهه 60 و 70 زندگی و در سنین بالاتر نمایان خواهد شد.

وقتی کرون پیشرفت می‌کند...

گاهی بیماران پس از روبه‌رو شدن با علائم بیماری مانند دردهای شکمی مبهم با عارضه به پزشک مراجعه می‌کنند. دکتر جعفری با بیان این مطلب، توضیح می‌دهد: اگر کرون پیشرفته‌تر شده و از حالت التهاب خارج شود و بیمار را دچار تنگی یا انسداد کند، معمولا ممکن است با علائم انسدادی روده به پزشک مراجعه کنند.

حالا ممکن است این سوال مطرح شود که کرون می‌تواند به سمت بدخیمی پیش برود یا نه؟ این پزشک متخصص در پاسخ به این پرسش می‌گوید: بیماری‌های التهابی روده در صورتی که برای مدتی طولانی ادامه پیدا کند، می‌تواند فرد را مستعد ابتلا به سرطان کند و این موضوع بخصوص زمانی که بیماری درمان نمی‌شود و التهاب با دارو از بین نمی‌رود، بیشتر دردسرساز خواهد شد.

وی توضیح می‌دهد: طولانی‌شدن بیماری، بی‌توجهی به درمان و در پیش نگرفتن روش‌های درمانی باعث می‌شود فرد بیشتر در معرض خطر ابتلا به بدخیمی‌ها قرار بگیرد.

کرون درمان می‌شود یا نه؟

دکتر جعفری ضمن بیان این نکته که درمان بیماری کرون نسبت به کولیت اولسراتیو کمی مشکل‌تر است، توضیح می‌دهد: کرون تمام جداره و لایه‌های روده را درگیر می‌کند و به همین دلیل علائم آن بیشتر است و درمانش هم سخت‌تر خواهد بود.

وی می‌افزاید: آبسه‌های اطراف مقعد نیز از علائم شایع بیماری کرون است که بیماران باید به این نشانه‌ها هم توجه کنند. بنابراین فراموش نکنید فیستول‌ها یا آبسه‌های اطراف مقعد که با روش‌های معمول درمان نمی‌شود، ممکن است ناشی از این بیماری باشد.

به گفته این متخصص بیماری‌های گوارش و کبد، تشخیص کرون زمانی که فقط روده باریک را درگیر می‌کند و به روده بزرگ کاری ندارد، دشوارتر است چون دسترسی به ابزاری که برای روده باریک داریم، در مقایسه با روده بزرگ کمتر است و در نتیجه تشخیص دیرتر اتفاق می‌افتد.

وی ادامه می‌دهد: در صورت تشخیص بیماری کرون، باید درمان صورت گیرد که البته این درمان دارویی است و پزشک باید به کمک دارو، التهاب را برطرف کند. زمانی که التهاب مهار می‌شود، کارکرد روده به حالت نرمال برمی‌گردد و در نتیجه عوارض بیماری هم برطرف خواهد شد.

دکتر جعفری یادآور می‌شود: درمان این بیماری طولانی‌مدت است و گاهی بیمار ناچار می‌شود تا پایان عمر از داروهایی که پزشک تجویز کرده، استفاده کند. بنابراین نباید فراموش کنیم این بیماری به صبر و حوصله نیاز دارد و درمان باید مدت‌ها ادامه پیدا کند.

نیلوفر اسعدی‌بیگی / گروه سلامت