فصل چیدن یاقوت قرمز از زلف خار [مجموعه‌عکس]

جام جم سرا: چند روز است که از صبح زود می‌روند و سرکی لابلای درختان می‌کشند و با چوب و قیچی زرشک‌ها را می‌چینند؛ با احتیاط که مبادا زرشک رسیده و تازه، لِه و خراب شود. حالا دیگر تمام محصول چیده شده است و پهنش کرده‌اند مقابل آفتاب تا خشک شود.
آب چاه‌های زیرزمینی روستای آسین در منطقه زُهان، از توابع خراسان جنوبی، برخلاف بسیاری از روستاهای این استان که با بحران خشکسالی دست و پنجه نرم می‌کنند، محصول زرشک کشاورزان را به بار نشانده و حالا پیرمرد، چنگکش را در زرشک‌ها فرو می‌برد؛ با احتیاط آنها را در هوا پخش می‌کند تا باد از لابلایشان عبور کند و برگ و شاخه‌های جا مانده را با خود ببرد. کار جدا کردن برگ‌ها که به آخر می‌رسد، زمین سرخ می‌شود از زرشک‌های رسیده و خشک شده.

پاییز که می‌رسد سرشاخه‌های درختچه‌ها پُر می‌شود از دانه‌های قرمز با طعم ترش مایل به شیرین؛ و فضای باغ را بوی ترش و ملس پیچیده در هوا دربرمی‌گیرد. زرشک، به طور طبیعی و وحشی در مناطق مختلف ایران می‌روید اما تنها در استان خراسان است که به صورت کاشته شده و از نوع بی‌دانه آن کشت می‌شود و منبع درآمدی برای کشاورزان و باغداران است. عمر درخت زرشک نسبتاً زیاد است و گفته می‌شود در ناحیه بیرجند و قائن که محصول زرشکش معروف است درختانی وجود دارد که سن آنها به پنجاه یا شصت سال می‌رسد.
انتهای بهار و ابتدای تابستان، بوته زرشک شکوفه می‌دهد و غنچه‌های زرد رنگش در فصل پاییز، رنگ قرمز گیلاسی به خود می‌گیرند. در پاییز نیز زرشک قرمزرنگ می‌شود و کشاورزان محصول خود را برداشت می‌کنند. (متن: حمیده صفامنش/عکس: طاهره صلاحی مقدم/ایسنا)