وضعیت ذخیره آب مرکز کشور قرمز شد

علیرضا دائمی با اشاره به پیشینه چندهزار ساله ساخت تونل در کشور و پتانسیل موجود ایران برای توسعه مباحث مدیریت منابع آب گفت: اگر در صنعت سدسازی مقایسه‌ای با وضعیت جهانی داشته باشیم، ایران جزو 3 کشور نخست دارای تاسیسات آبی است؛ اما صنعت سد و تونل در کشور ما با تاخیر چندساله نسبت به جهان آغاز شده است.

معاون وزیر نیرو در امور برنامه ریزی و اقتصادی با تاکید بر لزوم بازنگری طرح‌های توسعه منابع آب با توجه به تغییر اقلیم، افزود: آنچه امروز شاهد هستیم اینکه توسعه ظرفیت اتفاق افتاده، اما میزان تقاضا بیشتر از پتانسیل منابع موجود است به‌ طوری که هم‌ اکنون از 360 سد کشور حدود 60 سد توان آبگیری کامل دارند.

وی گفت: با توجه به تغییرهای جهانی آب و هوا و بحث تغییر اقلیم، باید در طرح‌ های توسعه منابع آب کشور بازنگری داشته باشیم.

دائمی با اشاره به آثار اجتماعی و محیط زیستی ساخت سدها در کشور، افزود: سدسازی علم نیست بلکه مجموعه‌ای از علوم است و در این صنعت باید مطالعه‌ های زمین‌ شناسی، هیدرولیک و جنبه‌ های اقتصادی و معماری سد در نظر قرار گیرد، اما مهم‌ترین بُعد سدسازی مطالعه آثار اجتماعی و محیط زیستی آن است.

این مقام مسئول در وزارت نیرو گفت: رویکرد وزارت نیرو احداث سد برای سد نیست بلکه باید مولفه‌ های مختلف آن همچون بحث آمایش سرزمین در نظر گرفته شود و نباید با سدسازی بی‌رویه و بدون مطالعه، جمعیت کشور در محدوده‌ های مشخص متمرکز شود؛ همانند تجربه مصر که 95 درصد جمعیت مصر در کنار رود نیل ساکن هستند و سایر بخش‌ های این کشور خالی از سکنه است.

دائمی با اشاره به بحران آب در سال‌ های اخیر، افزود: بر اثر کمبود آب در ایران، برخی از نقاط در حال تخلیه جمعیتی هستند چرا که ما نتوانسته‌ ایم زیرساخت‌های لازم از جمله تاسیسات آبرسانی را در این مناطق ایجاد کنیم.

وی با بیان اینکه هم‌ اکنون در مناطق مرکزی کشور با وضعیت قرمز منابع آب مواجه هستیم، افزود: بحث تغییر اقلیم و تغییرهای جهانی آب و هوا یک امر مهم و اجتناب‌ناپذیر است ضمن آنکه در کمتر از یک قرن، جمعیت زمین چهار برابر شده و بر اثر توسعه صنعت، بحث افزایش دما و تغییر اقلیم با سرعت بیشتری در حال گسترش است.

معاون وزیر نیرو گفت: تا سال 2050 دمای متوسط کره زمین 4 درجه گرمتر خواهد شد در حالی که ما در سال‌ های گذشته شاهد تبخیر یک میلیارد مترمکعب آب حوضه آبریز دریاچه ارومیه در اثر افزایش دو درجه‌ای دما هستیم که این یک هشدار جدی است.

وی افزود: نگاه شتاب‌ زده به سد و سدسازی باید تعدیل شود به‌ طوری که ما تاکنون به سد نگاه مهندسی داشته‌ ایم در حالی که باید مباحث محیط زیستی و اجتماعی در اولویت باشد.

دائمی با بیان اینکه در آینده نزدیک امکان تاسیس سد و شبکه‌ های آبیاری و زهکشی در بخش‌ های وسیعی از کشور به‌ دلیل کم‌آبی وجود نخواهد داشت، افزود: تجربه ما در شبکه‌ های آبیاری و زهکشی حوضه آبریز اصفهان نشان داد که 220 هزار هکتار شبکه آبیاری و زهکشی بدون مطالعه لازم احداث شده که فقط 50 هزار هکتار از آن به‌ دلیل کمبود آب قابل استفاده است.

این مقام مسئول در وزارت نیرو گفت: باید در بحث سدسازی نگاه به آینده داشته باشیم زیرا حوضه‌ هایی مانند اصفهان، کرخه، فلات مرکزی و سفیدرود براثر خشکسالی ظرفیت لازم را برای احداث سد از دست داده‌اند و در سال 1400 به‌ جز ناحیه غربی کشور و کرانه دریای خزر، ظرفیت منابع آب در سایر نقاط کشور بسیار محدود خواهد بود.

دائمی افزود: باید مدیریت توامان عرضه و تقاضا به جای مدیریت عرضه آب به‌ وجود آید و طرح‌ های انتقال آب حوزه به حوزه باید منوط به تامین آب شرب باشد و وضعیت کنونی منابع آب کشور این امر را برای ما ضروری ساخته است.(مهر)