آیا میزان درآمد بر رفتارهای بزهکارانه اثر دارد؟

جام جم سرا: روزگاری ارسطو گفته بود که «فقر، مادر همه جرایم است». این گفته تا چه حد درست است؟
همه ما می‌دانیم فقر و بزه با یکدیگر ارتباط دارند، اما اینکه کم بودن درآمد موجب سوق دهی فرد به انجام اعمال خلاف قانون می‌شود، نکته‌ای قابل تامل است. پژوهشی جدید که توسط دانشمندان به انجام رسیده، به بررسی رابطه سطح درآمد و جرایمی نظیر اعتیاد و خشونت پرداخته است.

یک تیم پژوهشی با استفاده از اطلاعات دولت سوئد در مورد شهروندان، به بررسی وضعیت معیشت بیش از نیم میلیون کودک متولد در سوند که بین سالهای ۱۹۸۹ تا ۱۹۹۳ در این کشور به دنیا آمدند پرداختند. این اطلاعات شامل وضعیت تحصیلی، درآمد سالیانه خانواده و سابقه کیفری این افراد بود. همچنین در این مطالعه، خواهران و برادران هر یک از افراد نیز مورد بررسی قرار گرفتند.

در سوئد، افراد از سن ۱۵ سالگی در برابر اعمال خود در جامعه مسئول هستند و در صورت قانون شکنی، مورد تعقیب قرار می‌گیرند. به همین دلیل این پژوهشگران به بررسی نوجوانان از پانزده سالگی تا سه سال و نیم بعد پرداختند. همان طور که انتظار می‌رفت، احتمال ارتکاب جرایم خشونت بار در میان نوجوانانی که در خانواده‌های با سطح درآمد کمتر زندگی می‌کردند و در یک پنجم پایینی جامعه قرار داشتند، هفت برابر خانواده‌های یک پنجم پردرآمد جامعه بود. همچنین احتمال اعتیاد به مواد مخدر نیز در میان این خانواده‌های تنگدست، دو برابر خانواده‌های ثروتمند بود.

نکته شگفت انگیز در این مطالعه آن بود که وقتی خانواده‌هایی که در ابتدا فقیر بودند و پس از مدتی وضعیت مالی آن‌ها بهتر شده بود، صاحب فرزند می‌شدند، احتمال بزهکاری این فرزندان درست به اندازه فرزندان بزرگ‌تر این خانواده‌ها بود. در واقع احتمال جرایم خشونت بار و اعتیاد در این نوجوانان، با احتمال خلافکاری برادر و خواهرهای بزرگترشان که در فقر بزرگ شده بودند یکی بود.

این پژوهشگران برای توضیح این نتیجه، دو ریشه اصلی را پیشنهاد می‌کنند. نخست اینکه فرهنگ خانواده‌ها چیزی نیست که خیلی زود اصلاح شود و به همین خاطر، فضای فرهنگی موجود در خانواده‌های فقیر، حتی پس از ثروتمند شدن همچنان تا مدت‌ها پابرجا می‌ماند. همچنین این نوجوانان ممکن است از برادر و خواهرهای بزرگ‌تر خود الگوبرداری کنند و همین موجب تکرار ویژگی‌های برجا مانده از دوران کودکی در وضعیت تنگدستی می‌شود.

احتمال دوم این است که ریشه این رفتارهای خلافکارانه را باید در ژن‌های انسان جست. پیش از این پژوهش‌های دیگری به انجام رسیده بود و نشان می‌داد که برخی از ژن‌ها عامل فزونی رفتارهای بزهکارانه در افراد طبقه پایین نسبت به شهروندان متمول می‌شود. همچنین شاید این ژن‌ها سبب کاهش توانایی کنترل تکانش در افراد پایین دست جامعه و در نتیجه عدم موفقیت آن‌ها در محیط‌های شغلی و در نتیجه کم بودن درآمد آن‌ها شود.

نتایج این مطالعه شاید خبر چندان خوشایندی برای مسئولان و سیاستگذاران کشورهای مختلف جهان نباشد، زیرا بر اساس احتمال اول، فرهنگ بزهکاری حتی با وجود بهبود وضعیت مالی خانواده همچنان پابرجا می‌ماند و بر اساس فرض دوم نیز، بزهکاری امری ژنتیکی است و نمی‌توان آن را برطرف کرد.

با این حال، این پژوهش تنها به بررسی بخش محدودی از رابطه فقر و سطح درآمد خانوار‌ها پرداخته است. شاید پژوهش‌های آینده بتواند جنبه‌های دیگری از این قضیه را روشن سازد. (سیناپرس)

*انتشار مطالب خبری و تحلیلی رسانه‌های داخلی و خارجی در «جام جم سرا» لزوماً به معنای تایید یا رد محتوای آن نیست و صرفاً به قصد اطلاع کاربران بازنشر می‌شود.