گورها و مسافران

هفته گذشته رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور خبر داد که «ظهیرالدوله» جاذبه گردشگری می‌شود. همین بهانه‌ای شد تا نگاهی کنیم به گورستان‌هایی که در ایران و جهان توانسته‌اند به عنوان مقصدی پرطرفدار نزد گردشگران شوند.

مردگان گران‌قیمت

شاید در باور بسیاری، مرگ تنها زمانی است که همه انسان‌ها به لحاظ دارایی‌های دنیوی یکسان می‌شوند. دانا و نادان، شاغل و بیکار، پیر و جوان و بالاخره فقیر و ثروتمند همه و همه در کنار یکدیگر آرمیده‌اند. اما گاهی بازماندگان همچنان بر نمایش این تفاوت‌ها پافشاری می‌کنند. همین است که گورستان‌هایی برای مردگان ایجاد می‌شود که محلی برای تفاخر زندگان است! همین گورستان‌ها حالا به محلی برای بازدید گردشگران تبدیل شده است. این که بدانند گران‌ترین قبرهای دنیا در کجا هستند.

در صدر فهرست گران‌ترین قبرها «کلسشال» قرار گرفته است؛ گورستانی مخصوص مردگان ماجراجو! چرا که این گورستان نه در روی زمین که در فضاست. هزینه ارسال اجساد به این گورستان 110 میلیارد تومان است. البته پیش از ارسال، جنازه باید سوزانده شود تا خون کاملا خشک شده و جسد سوخته بر حسب وزن آن به فضا پرتاب شود. گفته می‌شود هزینه پرتاب هر گرم از جسد یک مرده 40 میلیون تومان است.

اما همه گورستان‌های گران در فضا نیستند. پارک یادبود «وست‌وود» لس‌آنجلس یکی از گورستان‌های زمینی است که هزینه‌های فضایی دارد! قیمت خرید یک قبر در این پارک یادبود بیش از 13 میلیارد تومان است. البته در صورت خاک شدن در این گورستان‏ مرده‌ها در جوار چهره‌های مطرحی همچون «ناتالی وود»، «برت لنکستر» و «دین مارتین» آرمیده‌اند.

گورستان وودلاون یکی دیگر از گورستان‌های گران جهان است که دفن شدن در آنجا حدود پنج میلیارد تومان ناقابل آب می‌خورد. شهرت این گورستان که البته قدمتی طولانی دارد و سال 1863 ساخته شده است، به این است که محل دفن 192 مسافر کشتی تایتانیک است.

البته فقط شهرت آدم‌های دفن شده نیست که باعث گرانی گورها شده است، در آریزونای آمریکا قبرستانی وجود دارد که دلیل گرانی‌اش فناوری جالب آن است. در گورستان مدرن «کرایونیکس» با فناوری پیشرفته سرمازایی، جسد را برای نیازهای پزشکی بازماندگان سالم نگه می‌دارند. این روش نوعی مومیایی به روش تخلیه آب بدن و نگهداری در یک ترکیب شیمیایی خاص در دمای 200 درجه فارنهایت است. این گورستان با هزینه یک میلیارد تومانی، یک جسد را به مدت صد سال نگهداری می‌کند.

گورها و آدم‌ها

گورستان سفیدچاه در استان گلستان، تخت فولاد در اصفهان، شهر یری در اردبیل و گورستان شگفت‌انگیز خالد نبی در اطراف گچی سو در گلستان تنها نمونه‌هایی از گورستان‌ها در ایرانند که توانسته‌اند گردشگران را به سوی خود بکشانند. این نمونه‌ها در شهرهای شمالی و غربی ایران بسیارند. شیرهای سنگی ایلام و همدان یا قبرهای شیروانی در شمال ایران، همه و همه به دلیل شکل و شمایل متفاوت گورها دلیلی شده‌اند تا مسافران به جای بازدید از دیگر جاذبه‌ها راهی این گورستان‌ها شوند.

اما قابلیت دیگری که این قبرستان‌ها دارند، نه به شکل و شمایل بلکه مربوط به افرادی است که در آنجا دفن شده‌اند. ظهیرالدوله در شمال تهران یکی از همین نمونه‌هاست که مدفن بسیاری از چهره‌های سرشناس هنر ایران است.با این توصیف قطعه هنرمندان بهشت زهرا که محل دفن بسیاری از ستارگان فرهنگ و هنر ایران است و امامزاده طاهر کرج را هم می‌توانید به این فهرست اضافه کنید. نمونه‌های خارجی این نوع گورستان‌ها هم کم نیستند. شاید معروف‌ترین‌شان گورستان پرلاشز در فرانسه باشد که اتفاقا دو مهمان سرشناس ایرانی هم دارد؛ صادق هدایت و غلامحسین ساعدی.

گورستان‌های عجیب

گورستان‌های عجیب و غریب در سراسر دنیا کم نیستند، همان‌طور که شیوه‌های عجیب و غریب سبک زندگی هم در دنیا کم نیست. کارکرد این گورستان‌ها هم درست مثل نوع زندگی مردمان نقاط مختلف دنیا، برای گردشگران همین شگفت‌انگیزی‌شان است. نمونه‌اش قبرستانی است که حوالی فلوریدای آمریکا واقع شده است. «تپه دریایی یادبود الهه اقیانوس» که با نام تپه دریایی یادبود آتلانتیس نیز معروف است، در واقع یک مقبره بزرگ برای جنازه‌های سوزانده شده در زیر آب اقیانوس است. این مقبره، بزرگ‌ترین تپه دریایی ساخته شده به دست بشر است که بیش از ۵۶ هزار مترمربع وسعت دارد. این مقبره پس از مشکلات فراوان برای تهیه مجوز، سرانجام سال ۲۰۰۷ افتتاح شده و از خاکستر جنازه مجسمه‌های مختلفی ساخته می‌شود و سپس در این مقبره قرار می‌دهند.

گورستان شادی: این نام متناقض به این دلیل به این محل داده شده که قبرهای موجود در آن با رنگ‌های شاد و نقاشی‌های طنزآمیز تزیین شده‌اند. نگرش شاد به مرگ یک میراث داکیان‌ها بوده است که به جاودانگی روح باور داشتند و مرگ را همانند گذرگاه برای رسیدن به جایی بهتر و رسیدن به خدای خود می‌دانستند.

این قبرستان اواسط دهه ۱۹۳۰ توسط یک هنرمند محلی که نقاش ـ مجسمه‌ساز بوده ساخته شده است. او برای تمامی قبرها علاوه بر نحوه مرگ افراد، صحنه‌هایی از زندگی‌شان را نیز به تصویر کشیده است.

شهر مردگان: کلیساهای جالب، فضای سرسبز و مقبره‌های باستانی بسیار زیبا هر ساله گردشگران بسیاری را از سراسر روسیه به این محل جذب می‌کند. روستای Dargavs یا شهر مردگان (نامی که محلی‌ها به این شهر داده‌اند) دارای یک قبرستان با صد مقبره سنگی است که افراد روستا عزیزان خود را در آنها همراه تمام لباس‌ها و وسایلشان دفن کرده‌اند.

‌تابوت‌های آویزان: ‌این قبرستان که در جزیره «لوزون» در شمال مانیل در فیلیپین است، یکی از عجیب‌ترین قبرستان‌های جهان به شمار می‌رود. در واقع مردمان این منطقه به روش جالبی ابتدا تنه درختان را خالی می‌کنند. این تابوت‌ها توسط اشخاص پیر قبل از مرگشان ساخته می‌شوند و اگر فردی ناتوان باشد، فرزندان یا دیگر نزدیکانش این کار را انجام می‌دهند. برای قرار دادن جنازه در این تابوت‌ها فشار زیادی به جنازه وارد می‌شود، طوری که در بیشتر مواقع استخوان‌ها شکسته می‌شود. پس از این کار، تابوت‌ها به داخل غار برده می‌شوند. اهالی منطقه تمایل دارند تابوت‌هایشان روی صخره آویزان باشد تا این‌که روی زمین قرار بگیرد و تقریبا ۲۰۰۰ سال است که این کار را انجام می‌دهند.

قبرستان زنان مجرد: این قبرستان در لندن و قبل از قرون وسطی ساخته شده است. این قبرستان در ابتدا مخصوص زنان مجرد نادرستکار در نظر گرفته شده بود که بعدها و در سال ۱۷۶۹ به عنوان محلی برای دفن افرادی که از پرداخت هزینه قبر عاجز بودند، شناخته شد. گفته می‌شود بیش از ۱۵ هزار جسد در این محل دفن شده است. (ضمیمه چمدان)

پوریا علیزاده