آنها طناب دار را دور زدند

اسمش هرچه می‌خواهد باشد: خشم آنی، از خودبی‌خود شدن، ناتوانی در کنترل عصبانیت، یک لحظه غفلت یا هر اسم دیگری.

پشیمان باشد یا نه، خواب و خوراک داشته باشد یا نه، عذاب وجدان داشته باشد یا نه، به بخشیده شدن فکر کند یا مجازات را حق خود بداند و... دیگر چه فرقی می‌کند وقتی با گرفتن جان انسانی نه فقط او را از حق زندگی محروم کرده بلکه شانس زندگی را از خودش هم گرفته است.

خانواده‌ای که داغدار از دست دادن عزیزی است، حق خود می‌داند که رضایت ندهند و قاتل را بالای دار ببینند تا این زخم تسکین یابد یا از خون عزیزش بگذرد و قاتل را ببخشد. شاید هیچ کدام از طرفین این ماجرا حال دیگری را نفهمد.

کم نیستند از این قبیل پرونده‌ها که قاتل در آنها تا پای چوبه دار رفته، طناب دار به گردنش آویخته شده و حتی برای لحظاتی زمختی طناب را دور گردنش حس کرده، عرق سرد بر همه وجودش نشسته، اشهد خود را هم خوانده، اما همه چیز در یک لحظه طور دیگری رقم خورده است.

اولیای دم از خون عزیزشان گذشت کردند و با این فداکاری و از خودگذشتگی به قاتل فهماندند که لذتی که در عفو هست، در انتقام نیست. آنها بخشیدن را به انتقام گرفتن ترجیح دادند تا خانواده دیگری مثل آنها داغ عزیز را تجربه نکنند.

بخششی با بازتاب جهانی

«بلال» روز سه‌شنبه بیست و ششم فروردین تا بالای چوبه دار رفته اما سرنوشت ماجرای دیگری برایش رقم زده بود. او حتی برای لحظاتی زمختی و سردی طناب دار را با تمام وجو دور گردنش حس کرد اما دوباره به زندگی برگشت.

هفت سال پیش وقتی نوزده ساله بود، درگیری او و چند جوان دیگر در چهارشنبه‌بازار نور به کشته شدن عبدالله حسین‌زاده، فرزند یکی از پیشکسوتان فوتبال شهرستان منجر و بلال به قصاص محکوم شد.

روز اجرای حکم روبه‌روی دادسرای شهرستان نوشهر، چند قدم دورتر از دریا، داربست فلزی زدند. مردم از 5 صبح دور این داربست ایستادند و با فریادهای یاحسین از خانواده حسین‌زاده که از هفت سال پیش داغدار پسرشان (عبدالله) بودند طلب بخشش کردند.

مادر مقتول به مردم گفت خالی شدن خانه چقدر سخت است. او در آخرین لحظات به صورت بلال سیلی زد و بعد پدر و مادر مقتول هردو با هم طناب را از گردن قاتل فرزندشان برداشتند. بلال که حالا زندگی دوباره خود را مدیون فداکاری خانواده‌ای باگذشت است، حالا طور دیگری به این دنیا و آدم‌هایش نگاه می‌کند.

بلال می‌گوید فاصله بین قصاص و بخشش او همین سیلی بوده که مادر مقتول در آخرین لحظات به صورتش زده است.گذشت این مادر فداکار از خون فرزندش نه فقط در داخل کشور بلکه در رسانه‌های خارجی دنیا نیز بازتاب گسترده‌ای داشت.

سامره علی‌نژاد توسط شهرداری «مال‌تپه» استانبول به عنوان مادر سال انتخاب شد و از سوی حزب جمهوریخواه خلق ترکیه جایزه مادر فرهنگی سال را دریافت کرد.

علاوه بر این رسانه‌های معتبر جهان از جمله روزنامه گاردین، روزنامه دیلی‌میل، شبکه اسکای ایتالیا، یاهو، روزنامه تایمز و سی‌ان‌ان، روزنامه آدوارولرومانی و سایر رسانه‌های جهان و خبرگزاری‌های معتبر تیتر نخست و اخبار اصلی خودشان را به این ماجرا و بخشیدن جوانی پای چوبه دار توسط مادر مقتول اختصاص دادند.

روزنامه گاردین در گزارشی مفصل در خبر اصلی خود صحبت‌های خاواده مقتول در گفت‌و‌گو با ایسنا و جزئیات مراسم را به طور کامل پوشش داده است.

«دیلی‌میل» روزنامه انگلیسی نیز تیتر اول یکی از روزهای انتشار خود را به فداکاری این مادر اختصاص داده بود و باتوجه به بخشش این جوان در آخرین لحظه آمده است: در حالی که طناب دار به گردن جوان محکوم به اعدام آویخته شده بود، مادر مقتول به سوی قاتل رفت و به گوش او سیلی نواخت اما ناگهان طناب دار را از گردن او درآورد و او را بخشید.

دیلی‌میل یادآور شده دلیل بخشش قاتل، خوابی بوده که مادر مقتول از فرزندش دیده بوده؛ به گونه‌ای که قلب او را متحول ساخته است.

همچنین علاوه بر بازتاب گسترده‌ای که این خبر در رسانه‌های ورزشی جهان داشته است، در بخش نظرات روزنامه‌ها و خبرگزاری‌های معتبر جهان بسیاری از کاربران از اقدام این خانواده فوتبالی در بخشیدن جوانی و بازگرداندن او به زندگی تمجید و اقدام آنها را شایسته و بزرگ توصیف کردند.

بخشش 2 اعدامی در همدان

20 روز تلاش و پیگیری مدیر زندان، بخش مددکاری و شورای حل اختلاف زندان مرکزی همدان برای گرفتن رضایت از اولیای دم دو مددجویی که مرتکب قتل با سلاح سرد شده بودند.

باورش شاید کمی سخت باشد، اما واقعیت دارد. مسئولان زندان همدان با بررسی رفتار و عملکرد این دو زندانی و پی بردن به این‌که آنها اصلاح شده و احتمال ارتکاب مجدد تخلف از سوی آنها بسیار کم است، گرفتن رضایت از اولیای دم را در دستور کار خود قرار دادند تا بالاخره پانزدهم اردیبهشت امسال خانواده شاکیان هر دو جوان محکوم به اعدام رضایت دادند.

این دو جوان به نام‌های ح ـ م و ج ـ ه به جرم قتل نفس به ترتیب به مدت بیش از 5/3 و 5/4 سال در زندان مرکزی همدان دوران محکومیت خود را می‌گذراندند و محکوم به قصاص نفس شده بودند. ‌ مددجوی اول با نام ح ـ م در یک درگیری فیزیکی در منطقه حاشیه‌ای شهر همدان با سلاح سرد اقدام به قتل کرده بود و متهم دوم ج ـ ه نیز در یک درگیری در شهر کبودرآهنگ طرف مقابل را با چاقو به قتل رسانده بود.

البته این دو جوان تنها اعدامی‌های بخشیده شده شهرشان نبودند، چون این‌طور که مسئولان زندان همدان می‌گویند بهمن و اسفند سال گذشته نیز در این شهر سه قاتل هنگام اجرای حکم اعدام و یک قاتل پیش از اجرای حکم از طناب دار رهایی یافته بودند.

رضایت بدون دریافت دیه

سعید ساکن روستای خرو نیشابور پنج سال پیش در یک درگیری مرتکب قتل پسر هفده ساله‌ای شد و از آن زمان تا امسال دوران محکومیت خود را در زندان سپری می‌کرد و در این مدت هر چند خانواده‌اش امید داشتند شاید بتوانند از اولیای دم رضایت بگیرند، اما خودش حتی یک لحظه هم صحنه آویخته شدن از طناب دار از مقابل چشمانش کنار نمی‌رفت.

سحرگاه روز 10 اردیبهشت امسال وقتی سعید با پایی لرزان پای چوبه دار می‌رفت، یک لحظه هم فکرش را نمی‌کرد که شاید فردا صبح باز هم بتواند طلوع خورشید را ببیند. حتی وقتی طناب دار به گردنش انداخته شد دیگر مطمئن بود که هیچ راه نجاتی نیست، اما سرنوشت طور دیگری برایش رقم خورده بود. سعید صبح همان روز هنگام اجرای حکم مورد بخشش اولیای دم قرار گرفت و از سوی پدر مقتول از چوبه دار پایین آورده شد. نکته قابل تامل این‌که خانواده متوفی حتی بدون دریافت دیه فرزندشان، رضایت خود را اعلام کردند.

هدیه اولیای دم به معلم قاتل

11 سال پیش در شهرستان جلفا از توابع آذربایجان‌شرقی در پی یک اختلاف خانوادگی، جوانی به سمت همسرش سنگ پرتاب می‌کند که منجر به قتل وی می‌شود.

هرچند غیرعمدی بودن کار او ثابت شد، اما این موضوع باعث نشد تا این جوان که شغلش معلمی بود از مجازات قصاص نفس خلاص شود. این معلم 11 سال حبس را در حالی تحمل کرد که در میان زندانیان به حسن‌اخلاق و رفتار مشهور شده بود. 17 اردیبهشت امسال معلم محکوم به قصاص نفس پای چوبه دار از سوی اولیای دم مورد بخشش قرار گرفت. ‌او پس از رهایی از چوبه دار سجده شکر به‌جا آورده و بر دستان پدرزن و مادر زن سالخورده خود بوسه زد. این کار باعث ایجاد شادی میان آشنایان و دوستان این محکوم به قصاص شد.

وساطت 2 طایفه قاتل را نجات داد

یک قتل هر چند به مرگ انسانی منجر شد، اما باعث شد که دو طایفه در بخش دشتیاری سیستان و بلوچستان پس از گذشت سال‌ها با هم سازش کنند. ماجرا از این قرار بود که قاتل «نواب. د» به اتهام قتل عمد «برکت.د» به قصاص نفس محکوم شد و تا زمان اجرای حکم در بازداشت به سر می‌برد تا این‌که با پیگیری‌های اعضای شورای حل اختلاف و تلاش معتمدان و ریش سفیدان منطقه، شانزدهم اردیبهشت امسال اولیای دم از قصاص نفس قاتل گذشت کردند.

پوران محمدی ‌/‌‌ گروه جامعه