شیشه های اتوبوس مرگ، قاتل اصلی مسافران

جعفر تشکری هاشمی با حضور در جلسه علنی امروز شورا در گزارش خود درباره حادثه دیروز اتوبوس شرکت واحد گفت: این حادثه دلخراش و دردناکی بود که در تاریخ شرکت واحد و شهر تهران شاید اینگونه حوادث بسیار نادر بودند. از لحظه ای که در جریان حادثه قرار گرفتیم، مجموعه شهرداری برای رسیدگی فوری به حادثه بسیج شد.

وی ادامه داد: به محض اطلاع از حادثه با دستور قالیباف تیمی متشکل از معاون حمل و نقل، مدیر عامل شرکت واحد اتوبوسرانی،‌ شرکت شهر سالم با 11 آمبولانس، مدیر کل دفتر شهردار، مجموعه خدمات شهری و ... در محل حاضر شدند. آتش نشانی و اورژانس نیز با خودروهای سواری، اتوبوس، امداد هوایی، راهنمایی رانندگی و پلیس انتظامی به موقع در محل حضور یافتند.

تشکری هاشمی افزود: انتقال بیماران و مصدومین به بیمارستان ها به موقع انجام شد و خوشبختانه با تلاشی که در اورژانس بیمارستان ها رخ داد، به خصوص در بیمارستان فیاض بخش که خودم در آن حاضر بودم، تلاش خوبی شد و اتاق عمل برای نیازمندان به عمل آماده شد.

معاون حمل و نقل شهرداری اضافه کرد: در همان موقع شهردار ابلاغ کرد کسانی که نیاز به اقدامات تکمیلی درمانی دارند یا باید به بیمارستان های تخصصی اعزام شوند، بلافاصله انتقال یابند و کسانی که خودشان تمایل داشتند به بیمارستان مورد نظر خود بروند هم بلافاصله منتقل شدند. در مجموع 24 نفر از مسافران به بیمارستان ها منتقل شدند، 19 نفر بستری شدند و تا 9 صبح امروز 11 نفر هنوز در بیمارستان مدائن و چند بیمارستان دیگر همچنان بستری بودند.

وی گفت: از بین این افراد، یک نفر نیاز به جراحی صورت داشت و بقیه تحت کنترل های پزشکی بودند. برای ادامه درمان شرکت شهر سالم در بیمارستان ها حضور دارد و تمام مراحل درمانی تا رفع صدمات جسمی و روحی کار را دنبال می کند. امیدواریم پیگیری های صورت گرفته بتواند سلامت جسمانی این عزیزان را به آنها بازگرداند و در عین حال از خداوند آرزوی سلامتی عاجل آنان را داریم.

تشکری هاشمی ادامه داد : در مورد فوت شدگان به جز یک مورد هفت نفر دیگر شناسایی شده اند و با خانواده های آنان ارتباط برقرار شده و همکاران در بهشت زهرا و شهر سالم پیگیر کار هستند.

وی سپس در توضیح چگونگی وقوع حادثه گفت: همانطور که مستحضرید، ما یک خط اتوبوسرانی خصوصی داریم که از ایستگاه متروی چیتگر به سمت تقاطع بزرگراه همت و خیابان شریعتی سرویس دهی می کند. این اتوبوس در ساعت 8:46 از متروی چیتگر عزیزان را سوار می کند و با توجه به زیاد نبودن تعداد مسافر، به گواهی شاهدان تقریبا همه نشسته بوده اند.

معاون حمل و نقل شهرداری ادامه داد: اتوبوس های این خط از مسیر چیتگر، کوهک، بیگدلی، کاخ، امیرکبیر، هوانیروز، خیابان کیهان، امیرکبیر آزادگان، حکیم- شرق، آزادگان- شمال، همت- شرق تردد می کنند. اطلاعات GPS نشان می دهد اتوبوس در ساعت 9:1:57 آخرین ایستگاه، یعنی ایستگاه بانک مسکن را ترک می کند و با طی مسافت 1300- 1400 متر به خروجی بزرگراه آزادگان- شمال به سمت حکیم- شرق می رسد.

تشکری هاشمی افزود: برابر ادعای راننده که خودش هم مجروح است و دیشب در بازداشتگاه با وی صحبت کردم و اظهارات شاهدان، گفته شده که یک خودروی سواری پژو که در کندروی آزادگان شمال به جنوب حرکت می کرده و قصد ورود به حکیم- شرق را داشته، به طور ناگهانی ترمز می کند و تغییر مسیر ناگهانی می دهد. راننده اتوبوس نیز اقدام به مانور می کند تا بتواند از این خودرو رد شود. در این لحظه تعادل راننده بر اتوبوس کم می شود و با گاردریل رمپ خروجی برخورد می کند.

وی گفت: ما با استفاده از سیستم GPS نصب شده روی اتوبوس ها، باز و بسته شدن در اتوبوس، سرعت، توقف و زمان حرکت را به طور متناوب در سامانه هوشمند اتوبوس ها ثبت می کنیم. اطلاعات ما نشان می دهد که در زمان برخورد اتوبوس سرعت 50 کیلومتر بر ساعت داشته است که هرچند بر اساس آیین نامه راهنمایی و رانندگی و سرعت مجاز در بزرگراه، این سرعت در زمره سرعت های مجاز تعریف شده بوده، ‌اما برای ورود به رمپ سرعت باید کمتر می بود تا راننده کنترل لازم را داشته باشد. پلیس نیز در ارزیابی خود گفته راننده با سرعت نامطمئن وارد این خروجی شده که سرعت مطمئنه از سرعت مجاز کمتر است،‌ اما راننده سرعت مطمئنه نداشته است.

معاون حمل و نقل شهرداری در ادامه گفت: به محض برخورد اتوبوس با گاردریل، بخشی از گاردریل خمیده می شود و اتوبوس با لبه جدول برخورد می کند و روی شانه چپ خود سمت راننده می خوابد و چند متری از محل واژگونی روی فضای سبز پشت لوپ سر می خورد. بررسی ها نشان می دهد که شدت تصادف به حدی نبود که چنین فاجعه ای را به بار بیاورد و این مسئله ای بود که ذهن کارشناسان تصادفات را به خود مشغول کرد که ببینند چرا ابعاد مسئله اینقدر گسترده و زیانبار بوده است.

تشکری هاشمی در توضیح علل واقعه گفت: دو مسئله جدی در بروز حادثه، مسئله سرعت مطمئنه و ساختار اتوبوس است. اتوبوس اسکانیا بوده است. برابر آنچه ما در شرکت واحد برای آن تلاش کرده ایم و وظیفه خود می دانیم، راننده، شرکت و اتوبوس را مرتبا رصد می کنیم و پروفایل حرکت اتوبوس ها را آرشیو می کنیم و در پایان هر روز اتوبوسی که از آیتم های ما تخلف کرده باشد را متخلف اعلام می کنیم.

وی افزود: بنابراین ما به محض اطلاع از واقعه، شرکت مالک اتوبوس و راننده را احضار می کنیم و در کمیته انضباطی مسئله را بررسی می کنیم و به نسبت تخلف، جریمه و مجازات در نظر می گیریم. لذا با شرکت و راننده در هر حادثه منجر به صدمات جسمانی با حداکثر قاطعیت برخورد می شود و شرکت بلافاصله معلق و منحل می شود و راننده متخلف به مراجع قضایی معرفی می شود.

وی تاکید کرد: ما در این موارد گذشت نمی کنیم‌، چرا که گذشت یعنی تضییع حقوق مردم و گاهی حتی شدیدتر از پیش بینی قانونگذار برخورد می کنیم. در این حادثه هر چند راننده دارای گواهی سلامت جسمانی، فاقد سوء پیشینه و اعتیاد و سابقه تخلف بود، به هر حال ما با وی برخورد کردیم و شرکت هم تعلیق شد. گرچه باید بگویم کسانی که زمینه بروز حادثه را ایجاد می کنند، بسیاری از اوقات در صحنه حادثه حضور ندارند و صحنه را ترک می کنند.

معاون حمل و نقل شهرداری گفت: اما درباره وضعیت فنی اتوبوس های اسکانیا، این اتوبوس در سال 89 از طریق سهمیه دریافتی از وزارت کشور به ما داده شد. ما مجموعا 350 دستگاه از این نوع اتوبوس از وزارت کشور دریافت کردیم که در مجموعه شرکت های خصوصی ما در حال بهره برداری هستند. در مورد این اتوبوس، راننده مالک خودرو نبوده و به صورت روزمزد برای شرکت کار می کرده و شرکت مالک اتوبوس بوده است.

تشکری هاشمی در توضیح مشخصات فنی اتوبوس حادثه ساز گفت: این اتوبوس ها دارای موتور اسکانیا، شاسی ساخت شرکت اسکانیا، اکسل های اسکانیا و گیربکس ZF هستند. اتاق توسط شرکت عقاب افشان در سمنان تولید می شود و 48 صندلی و 28 جایگاه ایستاده دارد.

وی اظهار کرد: ما از کارشناسان دانشگاه و موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی و متخصصان دیگر دعوت کرده ایم که حادثه را بررسی کارشناسی کنند. اما در بررسی سوابق خود دیدیم که شیشه های جلوی این اتوبوس ها مکررا بدون تصادف ترک خورده یا از جا بیرون می آمدند. شیشه های دو طرف اتوبوس هم به کرات از جای خود در می روند و بدون داشتن نوار دور شیشه از بدنه اتوبوس جدا می شوند.

وی همچنین ابراز کرد : نکته دیگر که رانندگان بیشتر گزارش داده اند، جانمایی نامناسب استقرار باطری ها بوده که باطری ها و تابلوی برق در کنار همدیگر و زیر پای راننده هستند که یک پتانسیل بالای الکتریکی در کنار شبکه برق، زمینه ساز حادثه می شود. در این حادثه نیز قسمت برخورد کرده با گاردریل، تنها قسمت آسیب دیده خودرو است که باطری ها از آن قسمت به بیرون پرتاب شده اند که خوشبختانه این اتفاق مانع آتش سوزی شد.

تشکری هاشمی اضافه کرد: حتی چرخ و زه اتوبوس هم به مانعی برخورد نکرده که تصادف چنین شدید شده باشد. گاردریل باعث شکستن جعبه باطری شده است. اما هیچ شیشه سالمی در بدنه اتوبوس وجود ندارد، حتی شیشه های تهویه در سقف اتوبوس و ستون ها هم آسیب دیده اند. علت هم این است که شیشه به طور صحیح با بدنه و سقف مونتاژ نشده و اتصالات شیشه در مونتاژ ضعیف است. به همین دلیل بیرون زدگی شیشه های جلو و نداشتن نوار مناسب دور شیشه و اتصالات نامناسب شیشه های جانبی باعث شده که پس از برخورد، شیشه ها شکسته و مسافران به بیرون پرتاب شوند و پس از واژگونی اتوبوس در زیر اتوبوس قرار گیرند.

معاون حمل و نقل شهرداری اذعان داشت: علاوه بر این صندلی های فایبرگلاس اتوبوس در مقابل فشار انعطاف پذیری لازم را نداشته و بر اثر شکستگی دارای لبه های تیز شده اند که این لبه ها و کنده شدن صندلی ها بخشی از صدمات را به مسافران وارد آورده است. شیشه های اتوبوس سه جداره هستند که دوجداره آن نباید لبه تیز داشته باشند و لایه میانی باید از پخش شدن خرده شیشه جلوگیری کند. اما شیشه های این اتوبوس به صورت سکوریت و ذرات ریز و پودری عمل نکرده اند و بیشتر آسیب وارده به مسافران از این شیشه ها بوده است.

وی افزود: لازم به ذکر است که شیشه ای که در بیرون به صورت دودی قرار داشته، لایه ای نازک از چسب داشته که تا حدودی از شکستن و پخش شدن ذرات شیشه جلوگیری کرده، اما لایه داخلی شیشه فاقد این لایه چسب بوده که باعث پخش شدن ذرات شیشه به سمت مسافران شده است.

تشکری هاشمی گفت: نامه های متعددی از جمله در اردیبهشت 87 از طرف معاونت فنی شرکت واحد به مدیریت شرکت نوشته شده که ایرادات فنی اتوبوس ها در آن ذکر شده و مدیریت شرکت بلافاصله با شرکت سازنده تماس می گیرد. اما باید بدانیم که این اولین حادثه نیست و آخرین هم نخواهد بود. ما بارها نسبت به ایمنی اتوبوس ها ابراز نگرانی کرده ایم، اما نمی توانیم به مردم بگوییم به دلیل ایرادات فنی نمی توانیم در شهر سرویس رسانی کنیم.

وی تاکید کرد: ما حدود 3 هزار دستگاه اتوبوس گازسوز در تهران داریم که سیستم این اتوبوس ها بعد از 3 سال باید تست هیدرواستاتیک شود و مورد بازنگری کلی قرار گیرد و تا زمان انجام تست، اتوبوس اجازه سرویس رسانی ندارد. اگر هر یک از این مخزن های هفتگانه اتوبوس منفجر شود، مانند یک بمب عمل می کند و انفجار آن بسیار مهیب است. اما شرکتی برای انجام این نوع تست های تخصصی وجود ندارد. ما ابایی از پرداخت هزینه انجام این تست ها نداریم، اما تخصص لازم برای این کار وجود ندارد. همچنین ما بیش از 2000 اتوبوس فرسوده داریم که بیش از 10 سال کار کرده اند. همین اتوبوس بعد از سه سال کار کردن شکستگی جوش ها، زنگ زدگی و استفاده از پروفیل های ساختمانی را دارد.

معاون حمل و نقل شهرداری گفت: ایمنی مردم حرف اول را می زند و ما حق نداریم برای ارزان تر تمام کردن محصولات با جان مردم بازی کنیم. عزیزان برای ایمنی مردم همت کنید.

تشکری هاشمی سخنان خود را در حالی به پایان برد که به دلیل بغض قادر به ادامه صحبت نبود. ( فارس)