پول کم و سفر زیاد

موضوع سفرهای ارزان‌قیمت، پیشینه طولانی دارد. با آغاز دولت نهم و آمدن مدیران جدید در سازمان میراث فرهنگی و گردشگری شعار همگانی، همه مکانی و همه زمانی کردن سفر به عنوان یکی از اولویت‌های اصلی سیاستگذاری و اجرا در دستور کار این سازمان قرار گرفت. همان زمان، اجرایی کردن این شعار نقل مجلس کارشناسان و فعالان گردشگری شد. برخی آن را قابل اجرا و طرحی نو می‌دانستند و برخی دیگر با تاکید بر این‌که زیرساخت‌های عملی کردن این شعار در کشور وجود ندارد، اجرای آن را غیرممکن می‌دانستند. عملی کردن این شعار وقتی کمی بوی اجرایی شدن گرفت که مبدع همین طرح به ریاست سازمان میراث فرهنگی و گردشگری رسید. با آمدن محمد شریف ملک‌زاده در دولت نهم به سازمان میراث فرهنگی بار دیگر این طرح بر سر زبان‌ها افتاد، اما این بار نامی دیگر داشت؛ «سفر مهر».

این طرح قرار بود خانواده‌های کم‌درآمد جامعه را به همراه خانواده‌هایشان و البته با پرداخت فقط20 تا 30 درصد هزینه هتل‌ها به هر کجای ایران که خواستند، بفرستد.

در مرحله نخست این طرح، رانندگان تاکسی، مینی‌بوس، اتوبوس و وانت بار و خانواده‌های آنان در مراسمی که البته قرار بود با حضور خبرنگاران اجرایی شود و در لحظه آخر، این حضور غیرضروری تلقی شد! راهی سفر شدند تا شاید طرح «سفر مهر» آغازی باشد برای ارزان‌سازی سفر، البته که این سفرها نیز با اصل آنها که قرار بود سفر را با قیمتی ارزان برای همه ممکن کند، فاصله دارد و فعلا افراد کم‌درآمد و البته رانندگان را شامل شده است.

مکانیزم طراحی شده برای «سفر مهر» نیز به این شکل بود که هتل‌ها، مهمانسراها و اقامتگاه‌های سراسر کشور، ظرفیت‌های خالی خود را در سامانه‌ای ثبت می‌کنند و از این سو، اتحادیه‌های مربوط به رانندگان، آن ظرفیت‌ها را رزرو کرده و سپس هر کدام از رانندگان که قصد سفر داشته باشند، با مراجعه به اتحادیه خود، معرفی‌نامه‌ای می‌گیرند و به سمت شهر و هتل مورد نظرشان حرکت می‌کنند.

وقتی صدای همه درآمد

حالا دولت یازدهم با توجه به تمام تغییر و تحولاتش در همین ده ماه گذشته در حوزه گردشگری و میراث فرهنگی قرار است سفر را ارزان کند.

هرچند نکته نهفته در ارزان‌سازی سفر این است که اگر سیاست‌های پیشین در ارزان‌سازی سفر اجرا شود، زیرساخت‌های گردشگری همچون هتل‌ها و اقامتگاه‌ها متضرر می‌شوند و اگر به همان منوال سابق باشد، کسی به دلیل گرانی رغبتی به سفر نخواهد داشت. گرانی سفرهای داخلی تا آنجا پیش رفت و این بحث مطرح شد که چرا باید سفر به کشوری مثل تایلند در تورهای داخلی ارزان‌تر از سفر به مشهد مقدس باشد؛ انتقادی که بجا و منطقی به نظر می‌رسید.

حالا بسیاری از ارگان‌ها و وزارتخانه‌ها سعی دارند با تخفیف (یا همان یارانه‌ای) که به کارکنان خود اختصاص می‌دهند، آنها را ترغیب کنند راهی جاده‌ها شوند.

وزارت آموزش و پرورش و معاونت گردشگری سازمان میراث فرهنگی و گردشگری پس از پایان تعطیلات نوروز، قراردادی دوطرفه با هدف استفاده از ظرفیت خالی هتل‌ها و مراکز اقامتی در دیگر روزهای سال برای فرهنگیان بازنشسته امضا می‌کنند.

به گفته علی‌اصغر فانی، وزیر آموزش و پرورش «هدف، قدرشناسی از فرهنگیان است، اما با توجه به این‌که آنها اصراری برای سفر در نوروز ندارند، می‌توانیم از ظرفیت خالی مراکز اقامتی برای آنها استفاده کنیم».

این البته مختص به وزارت آموزش و پرورش نیست و دیگر وزارتخانه‌ها همچون دادگستری و غیره هم تصمیم به عقد قرارداد با سازمان میراث فرهنگی و گردشگری دارند تا حداقل کارکنانشان را (که کم هم نیستند) ترغیب کنند با قیمتی ارزان‌تر به سفر بروند.

هتلی به نام چادر

با آن که از بیست و نهم اسفند 92 تا پایان روز چهاردهم فروردین 93 بیش از 55 ‌میلیون نفر ـ شب اقامت مسافران نوروزی به ثبت رسید از این تعداد تنها 4.3 درصد در هتل‌ها، هتل‌آپارتمان‌ها و مهمانپذیرها به‌‌عنوان بخشی از اجزای اصلی صنعت گردشگری کشور ساکن بودند. براساس تعریف مرکز آمار ایران نفر ـ شب اقامت در سفرهای با اقامت شبانه عبارت از مجموع شب اقامت فرد فرد اعضای سفررفته یک خانوار است.

آن‌گونه که مسعود سلطانی‌فر گفته است از مجموع 55 ‌میلیون ‌و 777‌ هزار و 99 نفر ـ شب اقامتی که در بازه زمانی بیست و نهم اسفند تا چهاردهم فروردین صورت گرفته است به ‌طور متوسط 29.5 درصد در چادرهای مسافرتی،18.7 درصد در مراکز اقامتی ادارات، خوابگاه‌های دانشجویی و سالن‌های ورزشی، 17‌ درصد در کمپ‌های موقت، 16.3 درصد در منازل استیجاری، 13.9درصد در کلاس‌های مدارس و 4.3 درصد در هتل‌ها، هتل‌آپارتمان‌ها و مهمانپذیرها اقامت داشته‌اند.

این آمار نشان می‌دهد با وجود همه فعالیت‌ها، تلاش‌ها و وعده‌های مسئولان و فعالان صنعت گردشگری کشور برای بهبود و ارتقای زیرساخت‌های این صنعت، چادر همچنان و با فاصله‌ای معنا‌دار برای گردشگران داخلی محبوب‌ترین محل اقامت در طول سفرهای نوروزی است.

از سوی دیگر همچنین هتل به ‌عنوان استانداردترین و شناخته‌شده‌ترین مشخصه مسافرت و گردشگری در پایین‌ترین رتبه محبوبیت میان مسافران نوروزی ایران قرار دارد.

در کنار این دسته 16.3 درصد از نفر ـ شب اقامت‌های مسافران نوروزی هم در منازل استیجاری یا آن‌گونه که بهتر شناخته می‌شوند ویلا و سوئیت اتفاق می‌افتد. این دو رقم حاکی است که تنها حدود 20 ‌درصد از اقامت‌های مسافران نوروزی شامل اقامتگاه‌های پولی و حدود 80‌ درصد مابقی شامل اقامتگاه‌های رایگان می‌شود. این نکته نشانگر آن است که هنوز گردشگری داخلی در ایران آن‌گونه که باید پولی برای گرداندن چرخ‌های این صنعت خرج نمی‌کند.

خودمان دست به کار شویم

تدارک سفر ارزان تنها وظیفه دولت‌ها و ارگان‌ها نیست و خود گردشگران هم می‌توانند با رعایت برخی اصول بسیاری از هزینه‌های سفر خود را کم کنند. شاید همه این نکته‌ها چندان به مذاق مسافران خوش نیاید، اما در مقابل می‌تواند تعداد سفرهای شما را افزایش دهد.

سفر یکروزه هم سفر است

اما اگر این نوع مسافرت را نمی‌پسندید و دوست دارید در مسافرت آب از آب تکان نخورد و ترجیح می‌دهید در هتل اقامت کنید، سفر یکروزه می‌تواند برای شما مناسب باشد.

می‌توان اتاقی را برای یک شب در یکی از شهرهای توریستی یا زیارتی رزرو کرد و برای صرفه‌جویی در هزینه‌ها با اتوبوس یا قطار مسافرت کرد.

یک یا دو مورد از دیدنی‌های شهر را انتخاب و از آن بازدید کنید. مدتی را به استراحت و گشت و گذار در فضای هتل اختصاص دهید. دور شدن از فضای روزمره زندگی حتی برای همین چند ساعت تاثیر زیادی بر روحیه و نشاط مسافران خواهد گذاشت.

سفر به شکل دسته‌جمعی

دسته‌جمعی سفر کردن به معنای قسمت کردن هزینه‌ها و مسئولیت‌های سفر هم هست و این چیزی است که در روزهای تعطیلاتی مثل نوروز احتمالا خیلی به کارتان خواهد آمد! برای این سفر گروهی می‌توانید موضوع را با چند نفر از بستگان نزدیک خود نیز در میان بگذارید و با آنها همسفر شوید.

این کار هم تا حد زیادی هزینه‌ها را کاهش خواهد داد و هم لذت سفر را دوچندان خواهد کرد، علاوه بر این تجربه بسیار مفیدی در زمینه تعاملات اجتماعی برای فرزندانتان خواهد بود.

با سفرهای کوتاه آغاز کنید

در بسیاری از مواقع می‌توان با طی مسافت بسیار کوتاه به یک منطقه طبیعی جالب مانند یک آبگرم و یا یک مرکز تاریخی مسافرت کرد. این ذات سفر است که می‌تواند در بهبود روحیه و کسب تجارب جذاب و جدید برای شما و خانواده‌تان موثر باشد، نه مقاصد دور و سفرهای پرهزینه!/ ضمیمه چمدان