میراث فرهنگی و 3 رئیس

البته تغییر مکرر مدیران در سازمان میراث فرهنگی پدیده جدیدی نیست و در حدود یک دهه گذشته طول عمر رئیسان این سازمان بسیار کوتاه بوده است، اما با روی کارآمدن محمدعلی نجفی پیش‌بینی می‌شد این رویه تغییر کند. زمانی که نجفی ریاست سازمان میراث فرهنگی را در مرداد امسال به عهده گرفت همه خوشحال بودند در چهار سالی که بر این سازمان ریاست خواهد کرد، بتواند سامانی به آن دهد و قطار خارج شده از ریل میراث فرهنگی کشور را به جای اول خود بازگرداند و ترکیب دو نگاه فرهنگی و اقتصادی او شاید می‌توانست برای دو بخش میراث فرهنگی و همچنین گردشگری شانس بزرگی باشد.

نجفی بعد از انتصابش به ریاست سازمان میراث فرهنگی اعلام کرد باید در این سازمان فعالیت‌های اورژانسی انجام شود چرا که این سازمان به دلایل مختلف در وضع خوبی به سر نمی‌برد و نیاز بود از افراد شایسته در سطح ستاد سازمان و استان‌ها استفاده شود. وی رویکرد خودرا در ارتباط با میراث فرهنگی رویکرد فرهنگی دانست که باید عقبه اجتماعی میراث را تشکیل دهد.

نجفی در رابطه با حوزه گردشگری نیز بر این باور بود توجه جامعه باید به این سمت معطوف شود که گردشگری یک موضوع فرهنگی است. او سازمان میراث فرهنگی را یک سازمان علمی و فرهنگی می‌دانست که باید در جهات مختلف برنامه‌ریزی کرد و جایگاه واقعی سازمان را بتدریج دوباره به آن برگرداند. نجفی با انتصاب افرادی چون مهدی حجت که از بنیانگذاران سازمان میراث فرهنگی بود تلاش کرد بخش میراث فرهنگی را تقویت کند. رایزنی با نهاد‌های مختلف از جمله شورای شهر، اوقاف برای همکاری در توقف برخی تخریب‌ها و حفاظت از آثار، بازگرداندن اسناد منتقل شده میراث فرهنگی از شیراز به تهران، برقراری ارتباط با سایر سازمان‌ها و مجامع بین‌المللی و سفرهای برون مرزی به کشورهای مختلف برای ایجاد ارتباط فرهنگی و گردشگری از جمله حرکت‌های مثبت دوره نجفی در سازمان میراث فرهنگی و گردشگری بود، اما حدود پنج ماهی از تصدی وی نگذشته بود که زمزمه‌های استعفایش به دلیل ناراحتی قلبی مطرح شد و در نهایت در میان تائید و تکذیب این موضوع، خبر استعفایش قدرت گرفت.

بهمن ماه بود که حسن روحانی ضمن موافقت با استعفای محمدعلی نجفی از ریاست سازمان میراث فرهنگی و گردشگری وی را به سمت مشاور رئیس‌جمهور و دبیر ستاد هماهنگی اقتصادی منصوب کرد و جانشین او در سازمان میراث اولین وزیر پیشنهادی ورزش و امور جوانان دولت یازدهم و عضو شورای شهر تهران مسعود سلطانی‌فر شد. با استعفای محمدعلی نجفی، مهدی حجت که قائم مقام سازمان میراث فرهنگی نیز محسوب می‌شد سازمان میراث فرهنگی را به علامت نارضایتی ترک کرد، چراکه حجت همواره اعتقاد داشت حوزه میراث فرهنگی باید در اولویت توجه قرار گیرد و او از این که در سال‌های گذشته توجه همه مدیران به حوزه گردشگری معطوف شده و بخش میراث فرهنگی مورد غفلت قرار گرفته ناراضی بود و به نظر می‌رسید رفتن وی از سازمان به این دلیل بود که احساس می‌کرد با سیاست‌های سلطانی فر هماهنگ نیست.

با رفتن مهدی حجت جمعی از اعضای دانش‌آموختگان مرکز آموزش عالی میراث فرهنگی در واکنش به ترک سازمان از سوی او در نامه‌ای اعلام کردند انتظار تمام دلسوزان و کارشناسان این سازمان این است که او به عنوان بنیانگذار سازمان میراث فرهنگی، سازمان و جامعه میراث فرهنگی را به حال خود رها نکند چراکه این روزها که وضع سازمان میراث فرهنگی به یک بیمار بد حال تصادفی می‌ماند ترک بیمار از سوی پزشک حاذقی چون او معنایی جز انتظار برای مرگ تدریجی آن نخواهد داشت.

حجت نیز در پاسخ به این تقاضا‌ها در گفت‌وگویی اعلام کرد از نظر اداری وظیفه داشته از مدیریت سازمان جدا شود تا رئیس جدید سازمان میراث فرهنگی دستش باز باشد کسی را که با ایشان هماهنگ است برای انجام فعالیت‌ها انتخاب کند. به اعتقاد او سازمان حالت یک بدن به هم ریخته بیمار و ناتوانی را دارد که زمان مدت زیادی باید صرف توانا و استوار کردن آن شود و از این که در این شرایط از چنین جسم بیماری بخواهیم بلافاصله شغل ایجاد کند، یا دلار تولید کند و امکانات فراهم کند جهت‌گیری درستی نیست.

در مدت حدود شش ماهی که نجفی ریاست سازمان میراث فرهنگی را به عهده داشت طبیعی بود که نمی‌شد انتظار داشت با توجه به مشکلات ساختاری موجود در سازمان و کوتاهی مدیران قبلی معجزه‌ای رخ دهد، اما در همین مدت زمان کوتاه نیز او تلاش کرد به رفع مشکلات ساختاری بپردازد و هم اینک نیز که سلطانی فر سکان هدایت سازمان میراث فرهنگی را به عهده گرفته است به گفته خودش مبنای کار را بر تقویت جایگاه سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در فرآیند توسعه گذاشته است.

سلطانی‌فر با اشاره به این موضوع که تغییرات زیربنایی و بسترسازی لازم در دوران نجفی آغاز شده اعلام کرد به دنبال آن است تا این راه را ادامه دهد، اما او به این حوزه با توجه به ظرفیت اشتغالی که در این حوزه وجود دارد نیز می‌نگرد و به دنبال آن است تا با توسعه صنعت گردشگری و صنایع دستی با توجه به ارزش‌های میراث فرهنگی اشتغالزایی را در این بخش بالا ببرد. با توجه به این که حدود یک ماه و نیم از زمان منصوب‌شدن سلطانی‌فر به سمت ریاست سازمان می‌گذرد، طبیعی است نمی‌توان به این زودی قضاوت درستی از عملکرد رئیس جدید سازمان داشت، بنابراین باید منتظر ماند تا مشخص شود نتایج تصمیمات او چه تحولی در این بخش ایجاد خواهد کرد.

سیمارادمنش / جام‌جم