یادگاری؛ مرور آثار ماندگار تلویزیون

امروزه به هزار و یک دلیل زندگی شتاب بیشتری گرفته است. مردم دیگر تحمل و صبر گذشته را ندارند و بیشتر دوست دارند کارشان خیلی زود نتیجه بدهد، برای همین هم است که اصطلاحا کارها سر هم بندی می‌شود.

در عرصه فرهنگ و هنر شتاب باعث می‌شود نه تولیدکننده و صاحب یک اندیشه برای کارش وقت بگذارد و نه مشتری و مخاطب حوصله دارد اثری را که دم‌‌دستی ساخته شده ببیند و درباره ماجراهای آن فکر کند. شاید به همین دلیل است همه آنهایی که دستی بر آتش دارند و از قدیم‌الایام در حوزه تولید برنامه‌های تلویزیونی فعالیت می‌کرده‌اند، مدام این نکته را گوشزد می‌کنند که باید شتاب در تولید را متوقف کرد و آثار تلویزیونی را با صبر و حوصله ساخت.

برنامه «یادگاری» که پنجشنبه ‌شب‌ها از شبکه سه پخش می‌شود، مروری دارد بر برنامه‌های به یادماندنی تلویزیون. برنامه‌هایی که هم برای نسل گذشته و هم برای نسل امروز هنوز هم دیدنی بوده و انگار قرار نیست هرگز غبار گذشت زمان و کهنگی روی آنها را بگیرد و آنها را از ردیف برنامه‌های پربیننده خارج کند.

مثلا پنجشنبه شب گذشته سکانسی از سریال هزاردستان در این برنامه پخش شد؛ سکانسی که زنده‌یاد جهانگیر فروهر در نقش گارسون گراند هتل، روز تعطیل برای خودش جشن کوچکی ترتیب داده بود و داشت از همه آن‌چیزهایی که در اطرافش بود، لذت می‌برد. هزاردستان یکی از بهترین آثار تلویزیونی است، بازخوانی و نمایش برخی سکانس‌های دوست‌داشتنی این سریال هم به مردم و هم به برنامه‌سازان یادآوری می‌کند که «کار نیکو کردن از پر کردن است». اگر قرار است، اثری جاودانه ساخته شود باید به جزئیات آن توجه شود و بدون شتاب طراحی و تولید شود.

برنامه یادگاری همه برنامه‌های دهه 60 و 70 را رصد کرده و از میان آنها گلچینی دیدنی فراهم کرده است. تماشای این گلچین برای مخاطب جذاب است و به او یادآوری می‌کند برنامه‌های ماندگاری در تلویزیون تولید می‌شده که هنوز هم در نوع خود بی‌نظیر هستند. متن خوبی برای این برنامه نوشته شده و اجرای خودمانی مسعود فروتن هم به جذابیت‌های آن افزوده است.

شبکه‌های تلویزیون زیاد شده‌اند، این شبکه‌ها خوراک می‌خواهند و آنتن گرسنه آنها سیری‌ناپذیر است. تلویزیون به نوعی مجبور است مقهور شتاب در تولید باشد. اصلا ذات تلویزیون در دنیا چنین شتابی را می‌طلبد، اما باید برخی برنامه‌های تلویزیون را با صبر و حوصله بیشتری تولید کرد، باید برای آنها وقت گذاشت تا به اثری ماندگار تبدیل شوند و تاریخ تلویزیون را پربار نگه‌دارند. تاریخ تلویزیون نباید انباشته از برنامه‌های روتین و روزانه شود که بسرعت ساخته می‌شوند و خیلی زود هم از یاد می‌روند. باید گاهی به تولیدکننده برنامه فرصت داد تا درباره کاری که می‌خواهد تولید کند بیندیشد، برای ساختار آن طراحی کند و اثری برای پخش آماده کند که هم برای خودش آبروداری کند و هم برای رسانه‌ای پرمخاطب و فراگیر مانند تلویزیون.

البته باید به این نکته هم توجه کرد که همیشه طولانی شدن زمان تولید دلیل با کیفیت بودن اثر هم نیست. گاهی سازندگان یک اثر اعم از نویسنده، کارگردان و تهیه‌کننده انگیزه زیادی برای ساخت یک اثر ماندگار ندارند. ‌آنها بودجه کلانی از سازمان صدا و سیما برای ساخت یک اثر فاخر می‌گیرند، اما گاهی آن‌قدر کار را بی‌خود و بی‌جهت کش می‌دهند که رشته کار حتی از دست خودشان در می‌رود و در نهایت اثری را به سفارش‌دهنده و کارگردان ارائه می‌کنند که هیچ‌کدام را راضی نمی‌کند.

برنامه‌ یادگاری با گلچینی که فراهم کرده این نکته را هم یادآوری می‌کند که برنامه‌های جذاب، دیدنی و ماندگار تلویزیون شاخصه‌هایی دارند که باید آنها را در اصول برنامه‌سازی رعایت کرد. رعایت درست این اصول باعث می‌شود برخی از برنامه‌های تلویزیون رنگ کهنگی به خود نگیرند و مردم همیشه حوصله و تحمل تماشای آنها را داشته باشند.

طاهره آشیانی / دبیر رادیو و تلویزیون