بخشش لازم نیست، اعدامش کنید!

مجرم، مرد 37 ساله ای به نام علیرضا- م بود که 3سال قبل به جرم حمل یک کیلوگرم مخدر شیشه به اعدام محکوم شده و تا چهارشنبه هفته قبل در زندان بجنورد بود. او سحرگاه چهارشنبه اعدام شد و 12 دقیقه بالای دار بود تا در نهایت با تایید پزشک، به سردخانه منتقل شد. اما یک روز بعد، کارگر سردخانه متوجه شد کاور پلاستیکی یکی از جسدها بخار گرفته و این یعنی جنازه نفس می کشد.

با اطلاع مسئولان پزشکی قانونی مجرم بلافاصله به بیمارستان امام علی(ع) بجنورد منتقل شد تا اقدامات درمانی روی او انجام گیرد. اما این پایان ماجرا نبود. بر اساس قانون، علیرضا-م بعد از بهبودی باید دوباره پای چوبه دار برود و اعدام شود.

اعدام دوباره علیرضا این روزها بهانه گمانه زنی های زیادی در فضای مجازی شده است. عده ای از کاربران معتقدند اجرای حکم متهم باید متوقف شود و عده ای دیگر خواستار عفو متهم هستند.  

با این حال، یکی از قضات سابق اجرای احکام در این باره می گوید: «بر اساس قانون مجازات اسلامی حد لازم الاجرا است و وقتی حکم اعدام یا قصاص صادر می شود، به معنی سلب حیات از مجرم است که باید در هر صورت اجرا شود. این مورد هم جزو حدود تعزیری است و حکم سلب حیات از مجرم حتی در صورت زنده ماندن وی، مجددا باید اجرا شود.»

او ادامه می دهد: «در مواردی که گفته می شود 2بار یا 3بار قصاص برای یک مجرم حکم داده شده، به معنی این نیست که اگر از یک قصاص جان سالم به در برد باید یک یا دو بار دیگر قصاص شود. چنین حکمی در مواردی داده می شود که عمل مجرمانه مستحق 3 قصاص است. مثلا 3 نفر را کشته. 3 بار قصاص به معنی در نظر گرفتن حق اولیای دم است و تنها در صورتی که اولیای دم از قصاص صرف نظر کنند، حکم بخشیده می شود.»

این قاضی قدیمی اجرای احکام می گوید: «هیچ قانونی وجود ندارد که بر اساس آن اگر فرد مجرم بعد از قصاص یا اجرای حکم اعدام زنده بماند، بخشیده شود یا گفته شود مجازاتش اجرا شده. بلکه فرد، بعد از زنده ماندن و بهبود وضعیت جسمی اش دوباره باید برای اجرای حکم آماده شود.»

او البته به یک استثنا درباره اجرای حد اشاره می کند و می گوید: «فقط درباره سنگسار در صورتی که فرد در حین اجرای حکم از گودال فرارا کند، می تواند زنده بماند که البته حکم سنگسار در حال حاضر در کشور ما اجرا نمی شود.»

استثنای دیگر، به آیین نامه اجرایی مجازات مصوب سال 1382 مربوط می شود که بر اساس آن اگر بیماری فرد در حدی باشد که مانع انجام تشریفات اجرای حکم شود(مثل بیهوشی یا کما) اجرای حکم تا رفع مانع به تأخیر می افتد.  در زمان بارداری و نفاس زن هم حکم اعدام به تعویق می افتد و پس از زایمان اگر پزشکی قانونی تشخیص دهند که قطع شیر به واسطه اجرای حکم برای نوزاد ضرر دارد، با دستور قاضی، اعدام تا سن 2 سالگی نوزاد متوقف می شود.

استفتائات علما

زنده ماندن مجرم بعد از اجرای حکم، از علمای عظام هم در استفتائات پرسیده شده است. در کتاب استفتائات آیت الله بهجت، چاپ 1428 قم آمده است: «اگر پس از اعدام و حلق‌ آویز کردن مُجرم، کشف شود که وی زنده است، باید دوباره اعدام شود.»

در جلد دوم جامع الاحکام هم از آیت الله صافی گلپایگانی نقل شده است: «در صورتی که بعد از اعدام و قبل از دفن در سردخانه یا پزشکی قانونی و ... در مجرم علائمی حیاتی دیده شود و با مداوا سلامت خود را بازیابد، ظاهراً حکم اجرای حد و قصاص به قوت خود باقی است.»