مواهب و بلایای ماساژ

مسلما هیچ انسان عاقل و سالمی چنین تصمیمی نمی‌گیرد، ولی اگر هم بخواهید از بعضی مراکز ماساژ وقت بگیرید و از خدمات‌شان استفاده کنید، می‌بینید باید در نوبت بمانید. پس چطور است و چرا چنین خدماتی این همه طرفدار دارد؟

یکی از دلایلش شاید این باشد که مردم فقط درباره مزایا و فواید ماساژ نکاتی را شنیده‌اند و از دردسرهایش چیزی نمی‌دانند. بعضی‌ها هم فقط برای این‌که بتوانند از نتایج ماساژ برای زیبایی، لاغری، ریلکسیشن و... بهره‌مند شوند، به این مراکز مراجعه می‌کنند و اصلا کاری به خوب یا بد بودنش ندارند.

شاید باور کردنش سخت باشد، اما بعضی از مراکزی که خدمات ماساژ ارائه می‌کنند برای چند دقیقه ماساژ دادن، چندصد هزار تومان می‌گیرند و با این حال هنوز هم مشتریان خودشان را دارند. خانم سیاحی که یکی از مشتری‌های ثابت ماساژ صورت و بدن است و حداقل ماهی یکبار از این خدمات استفاده می‌کند، می‌گوید: ماساژ تنها راهی است که خستگی‌های کار روزانه را برطرف می‌کند و دردهایم را کاهش می‌دهد. البته تاکنون هم برای من مشکلی پیش نیامده که بخواهم ماساژ را کنار بگذارم.

البته خیلی‌ها مثل خانم سیاحی هستند و مشکلی برایشان ایجاد نشده یا آنها متوجه آن نشده‌اند، ولی گروه دیگری هستند که شاید کمتر مورد توجه قرار بگیرند. خانم طلوعی یکی از همین افراد است که ماساژ نادرست و غیرعلمی، باعث بروز درد در ناحیه گردن و دستش شده است. او دیگر به این مراکز مراجعه نمی‌کند، اما حالا هم نمی‌داند چطور باید از این درد بی‌دلیل و ناخواسته رها شود.

ماساژ، آرام‌ترتان می‌کند

«ماساژ لاغری، زیبایی، ریلکسیشن و آرام‌سازی بدن» این‌ کلمات قرار است تبلیغی باشد برای جذب مشتریان بیشتر و استفاده از خدمات ماساژ که در یکی از آرایشگاه‌های زنانه تهران ارائه می‌شود، اما وقتی بخواهید کمی بیشتر در این‌باره بدانید و به قول متصدی آرایشگاه، مشاوره اولیه داشته باشید، متوجه خواهید شد خدمات ماساژی که ارائه می‌کنند، فقط به زیبایی و لاغری محدود نمی‌شود. رفع خستگی، کاهش درد بخصوص دردهای ناحیه سر و گردن و پیشگیری از ایجاد چین و چروک هم در برنامه کاریشان قرار دارد و جالب‌تر این‌که در جلسه مشاوره رایگان، هیچ صحبتی از بیماری‌های احتمالی که شاید مانع استفاده از این خدمات باشد نیز نمی‌شود و فقط درباره خدمات بیشتر و هزینه مربوط به آن صحبت می‌کنند.

بعضی‌ها هم هستند که می‌گویند به کمک ماساژ حتی می‌توان صورت را لاغرتر یا چاق‌تر از قبل کرد و همه اینها در کنار هم، نشان می‌دهد اگر واقعا دنبال این باشید که ماساژ چه فوایدی دارد (البته براساس آنچه مسئولان این مراکز ادعا می‌کنند)، می‌توانید ده‌ها مورد متفاوت را پیدا کنید. در صورتی که هیچ یک از این افراد، به دردسرها و ضررهای احتمالی ماساژ اشاره نمی‌کنند.

با این حال، متخصصان می‌گویند نقش ماساژ درمانی در ایجاد حس آرامش تائید شده است. البته در صورتی که ماساژ به شیوه‌ای صحیح و از سوی فردی با تجربه انجام شود.

ماساژ درمانی از سوی چه کسی؟ با چه هدفی؟

قرار نیست خوبی‌ها و فواید ماساژ را نادیده بگیریم و فقط به معایب آن اشاره کنیم. ماساژ به خودی خود، دردسرساز نخواهد بود و مشکل وقتی شروع می‌شود که افراد ناآگاه و کسانی که تجربه و علم کافی در این زمینه ندارند، دست به کار می‌شوند و چنین خدماتی ارائه می‌کنند.

حتما کسانی هستند که می‌توانند بهترین ماساژ را ارائه کنند و خدمات‌‌شان بدون دردسر خواهد بود.

دکتر فرزانه ترکان، متخصص طب فیزیکی و توانبخشی با اشاره به این‌که ماساژدرمانی یکی از شاخه‌های درمان‌های دستی (Manual Therapy) است، به «جام‌جم» می‌گوید: ماساژ درمانی طرفداران زیادی دارد، اما وقتی می‌خواهیم از ماساژ استفاده کنیم، باید بدانیم چه کسی می‌تواند این خدمات را بدرستی ارائه کند، برای چه مشکلاتی می‌توان از آن کمک گرفت و چه نتیجه‌ای در پی خواهد داشت.

دکتر ترکان در این زمینه یادآور می‌شود: کسی که می‌خواهد خدمات ماساژ ارائه کند، حتما باید دوره‌های ویژه‌ای گذرانده و تخصص لازم را کسب کرده باشد.

خیلی وقت‌ها با کسانی مواجه می‌شویم که ادعا می‌کنند دوره‌های تخصصی ماساژ را گذرانده‌اند یا حتی گروهی هستند که به کمک کتاب‌ها و فیلم‌های مختلف، فنون ماساژ را می‌آموزند. این افراد اما به هیچ عنوان نمی‌توانند ماساژی صحیح و علمی ارائه کنند و آن‌طور که این متخصص طب فیزیکی می‌گوید، بهترین کسانی که می‌توانند این دوره‌های تخصصی را طی کنند و خدمات ماساژ را به شیوه علمی و صحیح ارائه دهند، فیزیوتراپیست‌ها و کاردرمان‌ها هستند.

این افراد که ساختار بدن و عضلات آن را بدرستی می‌شناسند، بهترین ماساژدرمانگران خواهند بود. با وجود این، متأسفانه بعضی از کسانی که در آرایشگاه‌ها، باشگاه‌های ورزشی، هتل‌ها و چنین مراکزی خدمات ماساژ ارائه می‌دهند، فاقد تحصیلات آکادمیک هستند و شاید فقط به صورت تجربی مواردی را آموخته باشند؛ در حالی که به گفته دکتر ترکان، افرادی که فقط دوره‌های آموزش ماساژ را طی می‌کنند و تحصیلات مرتبط با آن ندارند، به‌دلیل ناآشنایی با ساختار بدن نمی‌توانند به شیوه‌ای صحیح و علمی کار ماساژ انجام دهند.

ماساژ، لاغرتان نمی‌کند

کافی است تصمیم بگیرید لاغر شوید و آن وقت است که همه اطرافیان‌تان، نقش کارشناس و متخصص تغذیه را بازی می‌کنند و شیوه‌های جالبی به شما پیشنهاد می‌دهند. عده‌ای می‌گویند باید ورزش کنید (این راه‌حل استثنائاً درست است) و خیلی‌ها هم رژیم‌های مختلف لاغری را برایتان تجویز می‌کنند؛ رژیم‌هایی که ممکن است پایه و اساس علمی هم نداشته باشد، ولی آنها را لاغر کرده یا شاید هم نکرده باشد.

عده‌ای هم به ماساژهای مخصوص لاغری اعتقاد دارند و چند سالی است برای آنها، این روش جایگزین قرص‌ها و پودرهای لاغری شده است. آنها که به ماساژهای لاغری روی می‌آورند معمولا تصور می‌کنند ماساژ، بی‌ضررترین شیوه کاهش وزن و لاغر شدن است. علاوه بر این، استفاده از این خدمات هم خیلی راحت‌تر از رژیم گرفتن و ورزش کردن خواهد بود بخصوص حالا که دسترسی به این خدمات آسان‌تر از قبل شده و در مکان‌های متفاوتی می‌توان از آن استفاده کرد.

اما اگر بدانید ماساژ لاغری واقعا لاغرتان نمی‌کند، چطور؟ دکتر ترکان با تاکید براین‌که ماساژهای لاغری به هیچ‌عنوان تائید نمی‌شود، در این‌باره توضیح می‌دهد: استفاده از خدمات ماساژ با هدف لاغر شدن مورد تائید پزشکان نیست و از نظر علمی رد می‌شود. به عبارت دیگر، هیچ نوع ماساژی وجود ندارد که باعث سوزاندن چربی‌های اضافه بدن شود.

خانم محبی که مدتی برای لاغری موضعی از این ماساژها استفاده کرده بود، می‌گوید: بعد از جلسه اول ماساژ، هم بدنم درد می‌کرد و هم کبود شده بود. با این حال به من گفتند برای این‌که هرچه زودتر لاغر شوم و اثرش هم بیشتر باقی بماند، باید یک روز در میان این کار را تکرار کنم. من هم با وجود درد و کبودی رفتم و دیگر افراد هم می‌گفتند باید صبر داشته باشم تا کم‌کم آنچه می‌خواهم، اتفاق بیفتد.

او پس از چند وقت، از درد خسته شده و کار ماساژ را نیمه‌تمام گذاشته است، اما دکتر ترکان هم تاکید دارد به کمک ماساژ نمی‌توان لاغر شد. او می‌گوید: شاید به کمک بعضی از انواع ماساژهای دستی یا دستگاه‌های سنگین، پس از چند جلسه چربی‌ها جابه‌جا شود و فرد احساس کند میزان چربی‌ها کاهش یافته اما در اصل، فقط جابه‌جا شده و بعد از مدتی دوباره به حالت قبل برمی‌گردد.

عواقب دردناک ماساژ

آنها که از ماساژهای مختلف استفاده می‌کنند، هدف‌شان هرچه باشد مسلما ایجاد درد و ناراحتی نیست. در حالی که خیلی وقت‌ها چنین اتفاقی می‌افتد و به دلیل ماساژ نادرست و غیرعلمی یا ارائه ماساژ برای کسانی که نباید از این خدمات استفاده کنند، افراد دچار دردهای عضلانی یا مشکلات دیگر می‌شوند. دکتر ترکان ضمن تائید این مطلب می‌گوید: اگر فردی که ماساژ می‌دهد، نسبت به عضلات و ساختار بدن آگاهی نداشته باشد ممکن است موجب درد و ناراحتی شود. این موضوع بخصوص برای کسانی که در دوران سالمندی هستند و ممکن است دچار پوکی استخوان یا ضعف عضلات باشند، بیشتر باید مورد توجه قرار گیرد. چون برای این گروه حتما باید با توجه به توان عضلانی، اسکلتی فرد، شدت و فشار ماساژ تعیین شود.

از طرف دیگر، کسانی که از سوی فردی ناآگاه تحت ماساژهای طولانی مدت و غیرعلمی قرار می‌گیرند، ممکن است با مشکلاتی مانند ضعیف شدن عضلات و ایجاد دردهای عضلانی پراکنده روبه‌رو شوند؛ بنابراین حتما باید به مراکز مخصوص ماساژ مراجعه شود که افراد کارآزموده و ماهر خدمات ارائه می‌کنند.

دکتر ترکان در نهایت توصیه می‌کند: برای کاهش فشارهای عضلانی از ورزش کمک بگیرید و خودتان به‌صورت فعال مشغول ورزش شوید. در حقیقت ماساژ برای کاهش فشارهای کاری و عضلانی، حتی در صورتی که از سوی مجرب‌ترین و مطمئن‌ترین افراد انجام شود نیز نمی‌تواند به اندازه ورزش کردن موثر باشد.

نیلوفر اسعدی‌بیگی / جام‌جم