اجرای مودبانه و عادلانه مناظره‌ها

مجری امسال یکی از برنامه‌های انتخابات برای رعایت شرط بی‌طرفی با مهمانان وارد بحث و چالش نمی‌شود. او یک سری سوالات ثابت و از قبل پیش‌بینی شده را از همه نامزدها می‌پرسد و در انتظار پاسخ آنها می‌نشیند. این شیوه گرچه تعلیق و هیجان گفت‌وگو را پایین می‌آورد، ولی بستر مناسب برای اجرای عادلانه برنامه را فراهم می‌کند. اگر مجری بخواهد مهمان‌ها را به اصطلاح سوال پیچ کند، در معرض این اتهام قرار می‌گیرد که چرا با فلان نامزد مهربانانه برخورد کرد و از دیگری سوالات سخت‌تر و جدی‌تری پرسید. در چنین شرایطی نامزدها باید وظیفه تامین جذابیت برنامه را به عهده بگیرند و با حرف‌های غیرکلیشه‌ای و غافلگیرکننده مردم را پای حرف‌هایشان بنشانند.

دومین شرطی که مجری را از میدان گفت‌وگو سربلند بیرون می‌آورد، رعایت ارزش اخلاقی ادب و احترام است. فردی که روی صندلی اجرا نشسته، نباید خودش را مقابل مهمان قرار دهد و با او زورآزمایی کند، چون در این صورت فرد دعوت‌شده به جای آن‌که با مردم و بینندگان سخن بگوید با مجری حاضر در استودیو وارد چالش می‌شود و یک گفت‌وگوی جمعی را به بحث و جدلی شخصی بدل می‌کند. مسلما مجری برنامه فقط اداره‌کننده گفت‌وگوست و هیچ شخص، نهاد و سازمانی را نمایندگی نمی‌کند. اگر در جریان مصاحبه از طرف مهمان ادعایی درباره فرد یا گروهی مطرح شد، باید فرصت پاسخگویی طرف مقابل را به زمانی دیگر موکول کرد. مداخله مجری در این‌گونه بحث‌های موردی جز آن‌که جریان گفت‌وگو را به بیراهه ببرد، فایده دیگری ندارد. او با یک سکوت بجا به مردم این اطمینان خاطر را می‌دهد که فضای گفت‌وگو آزادانه است و نامزد هر چه دل تنگش بخواهد می‌تواند بگوید. مداخله مجری باید در لحظاتی صورت بگیرد که مهمان برنامه از چارچوب بحث خارج شده است و حرف‌هایی می‌زند که ربطی به موضوع برنامه ندارد. مجری می‌تواند درباره رعایت زمان‌بندی به مهمانش تذکر بدهد تا او دچار کمبود وقت نشود. اما هرگونه دخالتش در محتوای گفته‌های نفر مقابل ممکن است تعبیر به نفی بی‌طرفی یا ممیزی و مسائلی از این دست شود. رعایت بی طرفی و اصول حرفه‌ای اجرا، سیاستی است که صدا و سیما در پیش گرفته است؛حتی اگر به نحوی مورد هجمه هم قرار بگیرد.

احسان رحیم‌زاده / گروه رادیو و تلویزیون