حالا بخریم یا بفروشیم؟

تحلیل‌های بیشتر کارشناسان نیز حاکی از ادامه رشد شاخص‌هاست. به این ترتیب، شمار زیادی از سرمایه‌گذاران خرد و معمولی که به دنبال راه مناسبی برای سرمایه‌گذاری هستند، با شنیدن آمار رشد بورس و ارزش کل بازار در رسانه‌ها ترغیب می‌شوند در این بازار حضور پیدا کنند.

لذا بسادگی سوال می‌کنند که در این روزهای پررونقی بورس در عین بی‌رونقی دیگر بازارهای دلالی چون طلا، ارز، مسکن و همچنین افزایش‌نیافتن نرخ سود سپرده‌های بانکی، چگونه به بورس بیایند و چه سهامی را خریداری کنند و البته چگونه عمل کنند که هم سود کرده و هم از ضرر مصون بمانند؟ برای اطلاع این گونه افراد ابتدا باید اشاره کرد رشد قیمت ارز، علت اصلی رشد شاخص‌های بورس است.

به این صورت که با رشد قیمت ارز، صادرات بسیاری از محصولات تولیدی شرکت‌های بورسی نظیر سیمان، پتروشیمی، فولاد و... به صرفه شده و آنان می‌توانند با برگشت ارز خود به داخل و فروش آن به سودی چند برابری دست یابند.

نکته بزرگ ماجرا این است که سوددهی شرکت‌های بورسی کمتر در اثر رشد تولید یا سرمایه‌گذاری در آنان اتفاق افتاده، بلکه کاهش ارزش پول ملی در برابر ارز به طور مصنوعی باعث سوددهی آنان شده است. اینچنین است که می‌توان هشدار داد باد آورده را باد می‌برد.

به این معنی که اگر ایجاد هر اتفاق اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، امنیتی و بین‌المللی (آنچه مربوط به ایران است)‌ باعث سقوط قیمت ارز شود، ارزش سهام بیشتر شرکت‌ها با کاهش زیادی مواجه شده و مردم عادی را متضرر خواهد کرد.

البته اکثر کارشناسان معتقدند قیمت دلار در ایران دیگر به زیر 2800 تومان باز نخواهد گشت، اما روند جریانات کشور در سال‌های اخیر طوری بوده که می‌توان انتظار وقوع هر حادثه غیرممکن را نیز داشت لذا تا اینجا به مردم عادی هشدار می‌دهیم انتظار ادامه رشد شاخص‌های بورس را همیشه نداشته باشند.

مثلا به خاطر داشته باشید همین دو هفته پیش مجلس حین بررسی لایحه بودجه 92 مقرر کرد ما‌به‌التفاوتی تحت عنوان «واقعی‌کردن قیمت خوراک تحویلی به پتروشیمی‌ها» از این صنایع دریافت شود.

اخذ این مابه‌التفاوت چون به معنی کاهش سود این مجتمع‌ها بود، بلافاصله شاخص بورس را به نحو قابل توجهی کاهش داد و مثلا قیمت سهام هلدینگ خلیج فارس که عمده اعضایش مجتمع‌های پتروشیمی بوده و لقب بزرگ‌ترین واگذاری تاریخ بورس را یدک می‌کشد، به نحو قابل توجهی افت کرد.

در نتیجه بهترین توصیه به مردم عادی این است که به فکر کسب سود یکسان (مثل سپرده بانکی) و بادآورده (مثل بازار سکه یا ارز) در بورس نباشند و فقط قسمتی از سرمایه خود را وارد بورس کنند و به‌طور سالانه در انتظار سوددهی آن بنشینند.

از سوی دیگر برای خرید، به سراغ سهام شرکت‌های سرمایه‌گذاری بروند که مجموعه‌ای از سهام شرکت‌های دیگر بورسی را تحت مالکیت دارند و در صورت ضرردهی یک شرکت، ضرر آن با سود شرکت دیگر جبران و در نهایت کل فعالیت آن سودده خواهد بود، اما گذاشتن همه تخم‌مرغ‌ها در یک سبد آن هم در بورس از خرد و منطق بورسی به دور است، حال هر قدر هم سهم ممتاز و پرسود نشان داده شود، به بادی وصل است... .

سید علی دوستی موسوی - گروه اقتصاد