بقعه ‌پیر ‌جار‌سوز

این شهر زیبا که به نسبت شهرهای کویری ایران سبز و خوش آب و هواست، دیدنی‌ها و جاذبه‌های فراوانی دارد که معرفی و شناسایی آنها می‌تواند برای گردشگران و مسافران این دیار انگیزه کافی برای بازدید و توقف در بردسیر را ایجاد کند.

یکی از آنها بقعه تاریخی و زیبایی است که در بلوار امامزاده شهر بردسیر قرار گرفته، این بقعه که پیر جار سوز نام دارد، از یادگارهای قرن هشتم هجری است.

قرار گرفتن این بنا در نزدیکی مجموعه امامزاده محمد(ع) خود می‌تواند فرصتی مناسب باشد تا با ارائه اطلاعات و معرفی این بنای تاریخی از قابلیت بالای گردشگری مذهبی زائران این امامزاده استفاده کرده و به گونه‌ای برنامه‌ریزی شود تا زوار پس از زیارت امامزاده، از این بنا نیز دیدن کنند.

نقشه بقعه پیر جارسوز از خارج به صورت چهار ضلعی و از داخل چلیپایی است. این نقشه چهارضلعی از طریق یک مصطبه هشت ضلعی در خارج و چهار فیلپوش، به هشت ضلعی تبدیل شده و گنبدی آجری و دو پوسته روی آن اجرا شده است.

وجود گچبری‌های داخل ساختمان در قسمت فیلپوش‌ها و طاق‌های تزئینی و تزئینات نقاشی و مزین به خط کوفی به بنا زیبایی خاصی بخشیده است.

نمای خارجی کلا از آجر بوده و فاقد تزئینات است و در هر ضلع بنا در دیوار و مصطبه گنبد دو نورگیر کار گذاشته شده است که امروزه آن را بسته اند که این موضوع خود باعث تاریک شدن فضای داخلی بقعه و همچنین اختلال در تهویه هوای داخلی آن شده است. ورودی اصلی بنا از ضلع جنوبی بوده که امروزه مسدود شده است.

در هر ضلع بنا از داخل (بجز بخش ورودی) یک فرورفتگی طاق دار دیده می‌شود که یکی از آنها محراب مانند بوده و کاملا با کاشی جدید پوشیده شده است.

نمای داخلی از گچ پوشیده شده و از کف به ارتفاع 5.1 متری با کاشی‌های جدید به رنگ فیروزه‌ای و لاجوردی مرمت گردیده است.

در اضلاع شمالی و شرقی روی دیواره‌های خارجی پنج قاب مستطیل شکل آجری از پائین تا شروع مصطبه اجرا شده است.

بنای پیر جارسوز در 1345/1/1 به شماره 491 در فهرست بناهای تاریخی ایران به ثبت رسیده است.

براساس اظهارات اهالی محل، این بقعه متعلق به شخصی به نام آقا سیدمحمد معروف به پیر جارسوز، مشهور به پیر برحق است و اهالی شهر به کرامات این شیخ بسیار معتقد هستند و احترام خاصی برای او قائل‌اند.

طبق برخی روایات، این بنا دارای قدمتی نزدیک 700 سال است که البته مندرجات موجود در پرونده این بنا در سازمان میراث فرهنگی نیز بر این احتمال صحه می‌گذارد البته در برخی متون تاریخی آمده است که از این بنا در گذشته به عنوان آتشکده استفاده می‌شده و پس از اسلام، جمعی از عرفا این مکان را برای عبادت برمی‌گزینند و پس از وفات در همین محل به خاک سپرده می‌شوند. در محوطه داخلی این بقعه، تعدادی قبر به چشم می‌خورد که می‌تواند با این فرضیه در ارتباط باشد.

از دیگر دیدنی‌های بردسیر می‌توان به تپه باستانی ابلیس که دارای شهرت جهانی است، ارگ بردسیر، قلعه‌های کهنه، جلال‌آباد و دیو، مسجد جامع بردسیر و برج بهرامگرد در کنار چشمه‌ها و دریاچه‌های زیبای اطراف این شهر اشاره کرد.