نیروی انسانی در آموزش وپرورش؛ کمبود یا مازاد؟

اولین بار موضوع مازاد نیرو در آموزش و پرورش در دوران وزارت علی‌احمدی به طور جدی مطرح شد. به گفته وزیر سابق آموزش و پرورش بیش از 500 هزار نیروی مازاد تا سال 1386در این وزارتخانه فعالیت می‌کردند که آموزش و پرورش توانایی پرداخت حقوق و مزایای آنها را نداشت.

این موضوع از سوی وزیر سابق آموزش و پرورش تا حدی پیگیری شد که وی نامه‌ای به رئیس‌جمهور نوشت و خواهان لغو ادامه همکاری با این نیروها شد. پس از آن علی‌احمدی برای رفع مشکل مازاد نیرو در آموزش و پرورش، طرح بازنشستگی پیش از موعد را به معاونت نیروی انسانی رئیس‌جمهور ارسال کرد که پس از تائید آن در دولت به مجلس رفت و نمایندگان مجلس نیز با تصویب این لایحه در 12 شهریور 1386، اجازه بازنشستگی کارکنان دولت از جمله فرهنگیان با سابقه 25 سال خدمت را داد که در نتیجه آن بسیاری از فرهنگیان آموزش و پرورش مشمول این مصوبه شدند و بیش از 100 هزار نفر آنها در سال اول از آموزش و پرورش خارج شدند.

روند اجرای قانون بازنشستگی پیش از موعد در وزارت آموزش و پرورش به سرعت پیش می‌رفت و حتی بسیاری از معلمانی که سابقه 20 تا 23 سال داشتند توانستند از این قانون بهره ببرند و خود را پیش از 30 سال خدمت بازنشسته کنند.

اجرای بازنشستگی پیش از موعد در آموزش و پرورش استان‌های سراسر کشور تا حدی پیش رفت که همزمان با آغاز سال تحصیلی 89 ـ 88، صدها کلاس درس در کشور بدون معلم ماندند به طوری که حمیدرضا حاجی‌بابایی در جشنواره خیرین مدرسه‌ساز در سال 1388 اعلام کرد در یکی از استان‌ها یکهزار کلاس درس در آغاز سال تحصیلی معلم نداشته‌اند.

کمبود معلم در آموزش و پرورش بیش از همه خود را در مدارس ابتدایی نشان داد به حدی که مدیران مدارس مجبور به استفاده از نیروهای شرکتی و آزاد شدند در حالی که برخی از آنها حتی سابقه یک سال خدمت را نداشتند. این روند در آموزش و پرورش موجب شد که حاجی‌بابایی به صراحت در چندین جلسه نسبت به عملکرد وزیر سابق آموزش و پرورش در اجرای نادرست و غیرمعقولانه بازنشستگی پیش از موعد لب به سخن بگشاید و خارج شدن نیروهای مجرب، زبده و باسابقه را بر گردن علی‌احمدی بیندازد و وی را متهم ردیف اول کمبود معلم در مدارس عنوان کند.

از آنجا که بیشترین معلمان بازنشسته پیش از موعد کشور از شهر تهران بودند، مناطق آموزش و پرورش آن بیشترین آسیب را از اجرای این طرح دیدند و به‌‌رغم این‌که مجلس استفاده از نیروهای شرکتی، آزاد و حق‌التدریسی در مدارس را بشدت ممنوع کرده بود، اما مدیران مجبور شدند از آنها استفاده کنند.مشکل نیروی انسانی آموزش و پرورش شهر تهران حتی در سال جاری با اجرای طرح‌های مختلفی همچون به‌کارگیری معلمان دوره راهنمایی در دوره ابتدایی و انتقال نیرو از آموزش و پرورش شهرستان‌های تهران به تهران به طور کامل برطرف نشد و سیدعلی یزدی‌خواه، مدیرکل آموزش و پرورش شهر تهران، 16 بهمن ماه در مراسم معارفه خود عنوان کرد با کمبود 7 هزار نیرو در شهر تهران مواجه هستیم.

کمبود معلم در مدارس کشور، مسوولان آموزش و پرورش را برآن داشت تا برای استخدام نیرو از طریق آزمون استخدامی در خردادماه سال 1389 برنامه‌ریزی کنند که در نهایت 40 هزار نیرو در ابتدای سال جاری به استخدام آموزش‌وپرورش در آمدند و در مدارس کشور به کار گرفته شدند.

اما ماجرا به همین‌جا ختم نشد؛ مجلس استخدام 60 هزار معلم حق‌التدریس در طول 5 سال را به تصویب رساند تا هرچه سریع‌تر نیازهای آموزش و پرورش در بخش نیروی انسانی برطرف شود. وزیر آموزش و پرورش هم پس از برگزاری این آزمون و استخدام 26 هزار معلم حق‌التدریس در سال اول گفت: با به کارگیری این نیروها معضل کمبود معلم در کشور برطرف می‌شود و دیگر نیازی برای به‌کارگیری معلمان حق‌التدریسی و آزاد نیست.

اما با وجود حضور 40 هزار نیروی جدید در آموزش و پرورش، برخی از کلاس‌های درس در مدارس کشور در آغاز سال تحصیلی جدید همچنان بدون معلم کار خود را آغاز کردند. به گفته یزدی‌خواه، مدیرکل پیشین آموزش و پرورش شهرستان‌های تهران و مدیرکل جدید آموزش و پرورش شهر تهران، در ابتدای سال تحصیلی جاری 1900 معلم از مدارس شهرستان‌های تهران به شهر تهران منتقل شده‌اند. همچنین وزیر آموزش و پرورش در مراسم معارفه معاونت پرورشی وزارت آموزش و پرورش در 9 بهمن ماه از به‌کارگیری 4 هزار سرباز معلم خبر داد.

رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی دراین‌باره به مهر گفت: متاسفانه بیش از 260هزار نفر در طول 2 سال گذشته در راستای اجرای قانون بازنشستگی پیش از موعد از آموزش و پرورش خارج شده‌اند که موجب کمبود شدید نیرو در این وزارتخانه شد.

علی عباسپور با انتقاد از این‌که مقصر اصلی کمبود این نیروها آموزش و پرورش است و نباید اجازه بازنشستگی نیروهای زبده و باتجربه را بدهد، افزود: در سال جاری شاهد این بودیم که بسیاری از مدارس روستاهای اطراف تهران بیش از یک ماه از ابتدای سال تحصیلی را بدون معلم سپری‌کردند.