کارگردانان علیه کارگردانان

عموما اگر قرار بر انتخاب رئیس خانه سینما باشد، از میان این دو صنف برگزیده می‌شود (همچنان که رئیس کنونی خانه سینما یکی از اعضای صنف کارگردانان است) و مثلا نمایندگان این دو گروه در شورای صنفی اکران هستند که تکلیف نمایش یا عدم نمایش فیلم‌ها را روشن می‌کنند. در یک دهه گذشته، پس از آن که برگزاری جشن خانه سینما روالی منظم و ثابت پیدا کرد و اصناف مختلف، جایگاه‌ها و عملکردهای خود را شناختند، کانون آشوب‌ها و سر و صداها، در اتحادیه تهیه‌کنندگان بود. در سال‌های اخیر، آنقدر خبر از حاشیه‌های اختلاف و درگیری میان اعضای اتحادیه خوانده‌ایم که دیگر تعجب نخواهیم کرد اگر مشابه اتفاقی که برای کانون کارگردانان افتاد، برای اتحادیه هم بیفتد. اما ماجرا از چه قرار بود؟

علیرضا رئیسیان کارگردان قدیمی سینمای ایران، از حدود 12 سال پیش ریاست کانون کارگردانان را عهده‌دار بود. او در دوره‌های مختلف، با روش‌های مدیریتی خود کوشید تا استقلال کانون را حفظ کند که تا حدود زیادی هم موفق بود. رئیسیان در این سال‌ها، افراد زیادی را به عنوان رئیس خانه سینما و اعضای شورای مرکزی کانون کارگردانان دید، اما صندلی ریاستش محکم بود. در هر دوره‌ای که مجمعی برای انتخابات برگزار می‌شد، رئیسیان بالاتر از همه رای می‌آورد و ریاستش را ادامه می‌داد. تا این که درست یک هفته پیش از زمان برگزاری مجمع عمومی کانون کارگردانان، اعلام شد که از سوی شورای مرکزی کانون، رئیسیان کنار گذاشته شده است. شورای مرکزی را کارگردانان مطرحی تشکیل می‌دهند که همگی آدم‌های خوشنام و معتبر سینما هستند؛ محمدمهدی عسکرپور رئیس کنونی خانه سینماست، احمد امینی علاوه بر تجربه سال‌ها فیلم‌سازی و کارگردانی سریال، روزنامه‌نگار و منتقد برجسته‌ای هم هست، عبدالحسن برزیده کارگردانی است که مدتی رئیس انجمن سینمای دفاع مقدس بود، همایون اسعدیان سازنده فیلم برجسته «طلا و مس» است که قرار است بزودی روی پرده بیاید، مازیار میری نیز چهره فعالی در عرصه سینما و تلویزیون است، رضا میرکریمی را سال‌ها به عنوان رئیس خانه سینما دیده بودیم و سازنده بهترین فیلم‌ها طی این سال‌ها، کامران قدکچیان فیلمساز کارکشته و قدیمی و بالاخره محمدعلی سجادی که نیازی به معرفی ندارد.

نکته مهم و تقریبا مبهم ماجرا این است که چرا این افراد آرام و بی‌حاشیه، درست یک هفته مانده به زمان برگزاری مجمع عمومی رئیسیان را کنار گذاشتند؟ تاکنون، هیچ کدام از این اشخاص حاضر به اظهارنظر صریحی درباره این اقدام نشده‌اند. در عوض رئیسیان در پی شنیدن خبر خلع خود از سمت ریاست کانون، گفتگوهای زیادی کرد. او در این واکنش‌های رسانه‌ای، اعضای شورای مرکزی را متهم به این کرد که درصدد برکناری او بوده‌اند و می‌خواستند صندلی ریاست را بین خود تقسیم کنند. البته حوادثی که در روزهای بعد اتفاق افتاد خلاف این ادعا را ثابت کرد. چون اولا در میان این افراد نام رئیس خانه سینما هم دیده می‌شود که سمتی مهم‌تر از رئیس کانون کارگردانان است و ثانیا در زمان برگزاری مجمع، همه اعضای شورای مرکزی با هم استعفا کردند و در همان جلسه طی رای‌گیری، اعضای جدید کانون معرفی شدند (شامل اصغر هاشمی، پوران درخشنده، مهدی کرم‌پور، علیرضا امینی، محمدرضا اعلامی، سیروس الوند، کامبوزیا پرتوی، خسرو معصومی و علی ژکان). به این ترتیب در جلسه مهمی که روز سه‌شنبه هفتم اردیبهشت برگزار شد، اعضای شورای مرکزی پس از شنیدن سخنان تند و تیز رئیسیان، برای از بین بردن شائبه ریاست بر کانون، هیچ کدام نامزد نشدند و کماکان هم حاضر نیستند بگویند به چه دلیل به این نتیجه رسیدند که رئیسیان را از جایگاه ریاست به زیر بکشند. گفتنی است که همه اعضای شورا درباره کنار گذاشتن رئیسیان، اتفاق‌نظر داشتند و این وحدت نظر نکته جالب دیگری است که بر ابهام ماجرا می‌افزاید. به این معنا که رفتار رئیسیان تردیدی برای حتی یک نفر از اعضای شورا بر جا نگذاشته و در کنارش، هیچ سخنی دال بر این که چرا چنین تصمیمی گرفته شده بیان نمی‌شود.

اما ماجرا به همین جا ختم نشد. تشکیلاتی با نام مجمع فیلمسازان، که در پی اختلافات شدید میان اعضای اتحادیه تهیه‌کنندگان از این صنف منشعب شد، در وسط دعواهای کانون عرض اندام کرد و صحبت‌های ابوالحسن داوودی رییس این مجمع حاشیه‌های زیادی درست کرد. داوودی با حمایت آشکار از رئیسیان، نسبت به عملکرد شورای مرکزی موضعگیری کرد و نتیجه حرف‌های او استعفای عبدالحسن برزیده، مازیار میری، همایون اسعدیان، کامران قدکچیان و سامان مقدم از مجمع فیلمسازان بود. اینها در نامه‌ای دلیل استعفای‌ خود را «صحبت‌های نسنجیده و مغرضانه آقای ابوالحسن داوودی در رابطه با مسائل پیرامون کانون کارگردانان» اعلام کردند. فردای استعفا، داوودی سعی کرد به شیوه معمول، انعکاس غلط حرف‌هایش در مطبوعات را دلیلی بر این سوءتفاهم بداند، اما واقعیت این است که رئیس مجمع فیلمسازان که همواره منتقد عملکرد کانون کارگردانان بود، از وقایع اخیر راضی است؛ بویژه آن که اکثریت شورای عالی جدید را اعضای مجمع تشکیل می‌دهند.

در نخستین جلسه کانون کارگردانان که با اعضای جدید برگزار شد، سیروس الوند همچنان که انتظار می‌رفت به عنوان رئیس جدید کانون جانشین علیرضا رئیسیان شد و کامبوزیا پرتوی براساس آرا، نایب رئیس شد. پوران درخشنده نیز سمت مدیریت جلسات را بر عهده گرفت.

اعضای مستعفی کانون در روزهای پس از جلسه، مجمع عمومی سیاست سکوت را پیشه کردند تا این که سرانجام مازیار میری با نوشتن یادداشتی کوتاه در یکی از روزنامه‌های صبح، با زبان تلمیح و اشاره، اعتراض شدید خود را نسبت به حواشی این ماجراها و افراد فرصت‌طلب اعلام کرد.

فعلا فضا تا حدودی آرام است، اما ممکن است این آرامش دیری نپاید. شنیده شده که بازرس خانه سینما که در جلسه هفتم اردیبهشت حضور داشته، اشکالاتی بر نحوه رای‌گیری دارد و این احتمال هست که اعتبار این انتخابات زیر سوال باشد. تا روزهای آینده، خانه سینما و در متن آن کانون کارگردانان آبستن حوادث بسیاری است...