با ‌‌لیزر،‌ترس‌ از ‌دندانپزشکی ‌‌را ‌فراموش‌ کنید

امروزه لیزر در خیلی از زمینه‌ها وارد زندگی ما شده است. همچنین لیزر، خیلی از اعمال جراحی را متحول کرده است. کاهش خونریزی، التهاب، ترس و درد از مزایای کاربرد لیزر در جراحی‌هاست و حالا امروزه راه درخشانی را در علم دندانپزشکی روشن کرده است.

لیزر، ترس بسیاری از بیماران را نسبت به دندانپزشک و امور دندانپزشکی می‌کاهد. حداقل این است که لیزر در بسیاری از جنبه‌ها، صدای وسایل کار دندانپزشکی را که بیماران ترس ویژه‌ای نسبت به‌ آن دارند، کم‌ می‌کند. با این وجود، مدتی طول می‌کشد که بتوانید تراش دندان یا پاکسازی کانال‌های ریشه‌ دندانتان را با نور لیزر تجربه کنید FDA.  کاربرد لیزر را در اعمال Gingivectomy (برداشت لثه‌های اضافی رویش یافته روی دندان)‌ تایید کرده است.
سینگلتون، دندانپزشک سازمان FDA می‌گوید: بافت سخت دهان شامل دندان، ریشه آن و استخوان فک است. بافت نرم نیز شامل لثه‌ها و فیبرهاست که چسباننده دندان به ساکت استخوان و بافت پشتیبان زبان است. تا اینجا به نظر می‌رسد لیزر تا حدودی به اهدافش در زمینه‌های مختلف رسیده است. بسیاری از بیماران، درد کمتری را پس از اعمال جراحی لثه گزارش کرده‌اند، اما ترمیم ممکن است در مواردی کندتر پیش رود چرا که لیزر رگ‌های خونی ناحیه را بند می‌آورد و از آوردن فاکتورهای ترمیم‌کننده درون لخته خونی جلوگیری می‌کند.

انتخاب بهترین لیزر

چالش دندانپزشکان بر سر انتخاب بهترین لیزر از نظر قدرت و کاربرد است. لیزرها از نظر ساختار شیمیایی، طول موج پرتو ساطع شده، قدرت و توان، تابش منقطع یا مداوم و این که آیا لیزر به صورت مستقیم(Contactlaser)  یا غیرمستقیم‌ (non  Contactlaser) به کار می‌رود، با هم متفاوت هستند. اثر هر لیزر خاص بر بافت‌های گوناگون دهان مانند مینا، عاج، پالپ، استخوان و لثه باید ارزیابی شود. اشعه لیزر هنگامی که به بافت برخورد می‌کند، می‌تواند به 4 سرنوشت دچار شود:

1)‌ جذب شود 2)‌ بازتابش پیدا کند 3)‌ در بافت منتشر شود 4)‌ از بافت عبور کند. این مساله خیلی مهم است، زیرا انرژی نوری که عبور می‌کند یا منتشر می‌شود می‌تواند به بافت‌های اطراف آسیب وارد کند، اما لیزر بازتاب شده، خیلی سریع پراکنده می‌شود و هیچ آسیبی در پی ندارد.

به هر حال بی‌حسی موردنیاز برای اعمال دندانپزشکی با لیزر به مدت زمان عمل و میزان بافتی که می‌خواهیم برداریم بستگی دارد. لیزرهای Co نیازمند بی‌حسی‌های موضعی هستند در حالی که درمان با لیزرهای Nd:YAG احتیاجی به بی‌حسی ندارد. حدود 80  70 درصد اعمال جراحی با لیزر، احتیاجی به بی‌حسی ندارند. این به سطح قدرت لیزر برای آن عمل جراحی بستگی دارد.

برداشت پوسیدگی‌های دندان با لیزر؛ رویایی که هنوز محقق نشده‌

اگر شما رویای درمان پوسیدگی دندانتان را با یک وسیله بی‌درد و بی‌صدا همچون اشعه لیزر دارید، باید مدتی منتظر بمانید.

با این‌که پیشرفت‌های لیزر، پتانسیل جایگزین کردن تراش دندان به‌ جای وسایل و توربین‌‌های قدیمی دندانپزشکی را دارد، اما تحقیقات بر سر آسیب‌های احتمالی لیزر به نسج ‌پالپ دندان (مغز دندان)‌ ادامه دارد.

مشکل بر سر ایجاد آسیب به‌خاطر گرمای ایجاد شده در بافت سخت دندان است. لیزرهایی با شدت‌های متفاوت برای برداشت پوسیدگی یا برداشت جرم و پلاک از دندان مورد احتیاج است. علاوه بر آن لیزر نمی‌توند سطوح ناصاف حاصل از دریل‌های توربین دندانپزشکی را ایجاد کند. در نتیجه ماده پر‌کردگی ‌گیر لازم را ندارد. همچنین لیزر برای ترمیم‌های قدیمی آمالگام کاربرد ندارد. چرا که جیوه موجود و در آمالگام دندانی را بخار می‌نماید که این محیط را بسیار سمی می‌کند. اما تحقیقات دندانی، به دنبال کشف راه‌های مورد اطمینان و بی‌خطر برای کاربرد لیزر روی سطوح سخت دندانی است که تا امروز، FDA مدرک محکمی برای تایید آن نداشته است.

کاربردهای جدید لیزر در علم دندانپزشکی‌

 جایگزین کردن اعمال جراحی قدیمی با لیزر، دندانپزشکان را از کاربرد بخیه و بی‌حسی بی‌نیاز می‌کند.

 امروزه لیزرها می‌توانند افزایش حجم لثه‌ها را ‌ که گاه ناشی از مصرف داروهای خاص، بهداشت دهانی ضعیف یا درمان‌های ارتودنسی است  طی عملی به نام Gingivectomy جراحی نماید.

 لیزر در جراحی‌های بافت نرم برای گذاشتن ایمپلنت کاربرد دارد. لیزر Co به ‌طور ویژه‌ای در این عمل استفاده می‌شود.

 لیزرها می‌توانند درد ناشی از آفت و زخم‌های دهانی را کاهش دهند. در این زمینه هر دو نوع لیزر Co و Nd:YAG به کار می‌رود. این لیزرها با توان کم و بدون احتیاج به بی‌حسی استفاده می‌شوند.

 لیزرها امروزه در برداشت بافت نرم اضافی زیر زبان، طی عمل فرنکتومی در کمتر از 2 دقیقه استفاده می‌شوند.
 بیوپسی از بافت‌‌های مشکوک برای اطمینان از خوش‌خیمی و نوع ضایعه با لیزر انجام می‌شود.

 بیوپسی با لیزر به بخیه احتیاجی ندارد و سریع بهبود می‌یابد. این نوع بیوپسی با لیزر بخصوص در ناحیه زبان که خونریزی فراوانی دارد، کاربرد ویژه‌ای دارد.

 برداشت بافت نرم دهان برای مسطح ساختن سطوح لثه که در زیبایی افراد هنگام خندیدن تاثیر فراوانی دارد، از کاربرد‌های امروزی لیزر است.

 لیزرها در تسریع ایجاد لخته خونی در بیمارانی که با روش‌های دیگر جراحی شده‌اند نیز کاربرد دارند.

نگاهی به آینده

برخلاف پیشرفت کند لیزرها در علم دندانپزشکی، محققان می‌گویند روزی فرا می‌رسد که انواع لیزر در علم دندانپزشکی کاربردهای مهمی پیدا می‌کند. تنها یک نوع لیزر در کل اعمال دندانپزشکی استفاده نمی‌شود بلکه ممکن است در یک عمل جراحی، انواع گوناگونی از لیزرها استفاده شود.لیزر، فناوری مهیجی است و بیماران نیز تمایل زیادی برای کاربرد لیزر در دهان خود نشان می‌دهند.

منتظر پیشرفت‌های جدید‌تر علم لیزر باشید ... .

دکتر پریسا پیروزمند