سرنوشت شورای اسلامی شهر تهران واقعه تلخ یا تجربه مفید؛

هنگامی که مردم کشورمان و بویژه ساکنان تهران بزرگ در سال 77به پای صندوق های رای رفتند تا اعضای شورای شهر را انتخاب کنند، این امید در دلشان موج می زد

کد خبر: ۱۷۳۸۵

که با شروع به کار این نهاد و پشتکار و تدبیر منتخبان خود، بتدریج گره از کلاف مشکلات در هم پیچیده این ابرشهر باز شود و محیط مناسب تری برای زندگی فراهم آید. اما امروز با کمال تعجب و صد البته حسرت و تاسف ملاحظه می کنند که انحلال و نبود شورای شهرشان بهتر از بود آن تشخیص داده می شود. این در حالی است که مدت زمان چندانی تا انتخابات مجدد شوراها باقی نمانده و طبیعی است که چنین تجربه تلخی ، سوالات و ابهامات زیادی را در اذهان مردم به وجود آورده باشد. بنابراین جا دارد این مساله بدقت بررسی شود تا ناچار از تکرار تجربیات تلخ خود که هزینه های هنگفت و سرسام آوری را - هر چند تا حدی پنهان و غیر علنی - بر ملت و کشور تحمیل می کند، نباشیم . اگر به خاطر داشته باشید، در اوایل انقلاب نیز که بحث ضرورت سپردن امور به دست شوراها، بسیار بالا گرفته بود، شوراهای شهر و روستا با انتخاب مردم به وجود آمدند و شروع به کار کردند ؛ اما عمر آنها نیز چندان طولانی نبود و بزودی یکی پس از دیگری منحل شدند و جای خود را به مسوولان اجرایی دادند. هر چند آن واقعه نیز در نوع خود تاسف بار بود ؛ اما اگر پیش از دور جدید از سرگیری فعالیت شوراها، نگاهی به «آنچه گذشت » می شد و دلایل و عوامل شکست دور پیشین مورد بررسی قرار می گرفت ، شاید امروز ناچار از تکرار تجربه قبل و پرداخت هزینه های گزاف بدین خاطر نبودیم . این حکمی است که بر این دور نیز صدق می کند.در این زمینه بخشی از مسوولیت ها متوجه مسوولان و بخشی دیگر متوجه مردم است . آنچه متوجه مسوولان است ، بازنگری در ساز و کار فعالیت های شورا و بازیابی نواقص و اشکالات قانونی در این زمینه است . بی تردید از آنجا که شورای شهر یک نهاد نوپای مدنی در کشور ما محسوب می شود، کاملا طبیعی است که در طول زمان با کمبود قانون یا ابهام در ضوابط و مقررات و مسائلی از این قبیل مواجه شود ؛ به طوری که حتی موانع و گره هایی در جریان امور نیز به وجود آید. در این زمینه بارها شاهد بحثها و مجادلاتی در شهرهای مختلف میان شهردار و شورای شهر بر سر حوزه اختیارات و مسوولیت ها بوده ایم و در مواردی نیز کار به مشاجره و حتی لج و لجبازی کشیده شد. بنابراین شایسته است تمامی مسوولان مربوطه اعم از اجرایی و تقنینی ، ضمن بازنگری در روند فعالیت شوراها، به بازیابی خلائها و نواقص قانونی بپردازند و ضمن تدارک قوانین و ضوابط لازم ، زمینه اختلاف و تشنج و در نهایت توقف کارها را از میان بردارند. اما مسوولیتی که به عهده مردم قرار دارد، به مراتب بزرگتر و سنگین تر از مسوولیت مسوولان است . متاسفانه به غلط این طور تصور می شود که در نظامهای انتخابی ، مردم چندان تکلیفی به عهده ندارند و تنها به صرف این که پای انتخابات به میان می آید، خود به خود همه کارها به روال می افتد و «دنیا گلستان می شود» حال آن که در این نظامها، مردم اگر حتی هیچ مسوولیت و تکلیف دیگری به عهده نداشته باشند، اما قطعا یک تکلیف بزرگ بر دوش آنان نهاده شده و آن مسوولیت انتخاب افراد شایسته برای هر پست و مقام است . معنا و مفهوم انتخابات این نیست که صرفا در روز موعود در پای صندوق های رای حاضر شویم و برگه های رای را در داخل صندوق ها بیندازم . این ، تنها پوسته و ظاهر انتخابات است . مغز، هسته و جوهره انتخابات را «آگاهی و شناخت » تشکیل می دهد که البته دست یابی به آن ، کار چندان ساده ای نیست . آنچه می تواند یک نظام انتخاباتی و یک نهاد حکومتی یا مدنی برخاسته از آرائ مردم را در حل مشکلات کشور کارآمد و موثر کند، افزایش سطح آگاهی های جامعه در طول زمان و در نتیجه ، اقدام به انتخاب آگاهانه و نه از روی جو و فضای ساخته و پرداخته شده توسط احزاب و گروههای سیاسی در مواعید انتخابات ، است . امروز اگر مردم پایتخت ، حاصل رای وانتخاب خود را ناکارآمد و در آستانه انحلال می بینند، به جای آن که مرتبا چشم به دور و اطراف بگردانند تا بلکه بتوانند مقصری برای این امر بیابند، بهتر است نگاهی عمیق و نافذ به نفس «انتخاب » خود بیفکنند تا ببینند آیا اثری از «پر خویش » را نیز در این قضیه می یابند یا خیر. شورای اسلامی شهر یک نهاد اجتماعی برای مدیریت کلان امور عمرانی و رفاهی شهر است . در چنین نهادی ، حضور افرادی می تواند مفید و موثر باشد که از یک سو با چنین مسائلی آشنایی داشته و برای بهبود وضعیت شهر، دارای طرحها و برنامه های کارشناسانه و قابل اجرا باشند و از سوی دیگر وقت و توان خود را نیز به این امر اختصاص دهند. اما در صورتی که این نهاد به محل تجمع عناصری با غلظت سیاسی و جناحی بالا تبدیل شود، طبیعی است که دغدغه های فکری و جهتگیری های عملی این گونه افراد - بویژه اگر اختلاف و رقابت نیز در بین آنها وجود داشته باشد - دیگر وقت و فرصتی را برای رسیدگی به وظایف اصلی آنها باقی نمی گذارد. گرفتار آمدن شورای شهر تهران در یک انسداد و بن بست کامل اگرچه یک واقعه تلخ است ، اما در عین حال می تواند یک تجربه مفید نیز برای مردمی باشد که شهر و دیارشان در وضعیت اضطراری و اورژانس قرار دارد و محتاج اقدامات عاجل و آنی برای رهایی از این حال و احوال است .