عراقچی: مذاکره کافی است

این موضع قاطع، همسو با سخنان مسعود پزشکیان در نشست اخیر با نخبگان سیاسی، نشان‌دهنده چرخشی استراتژیک از دیپلماسی و اعتماد فزاینده به غرب است چرا که تجربیات تلخ برجام، اسنپ‌بک و جنگ ۱۲روزه، اعتماد به آمریکا را به صفر رسانده.براساس سخنان مسئولان، دولت ایران نه تنها مذاکرات را کافی می‌داند، بلکه آمریکا را فاقد آمادگی برای توافق عادلانه ارزیابی کرده است. این مواضع، پاسخی به زنجیره‌ای از خیانت‌های دیپلماتیک و تجاوزهای نظامی است که از سال ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۵ ادامه یافته است.
 
زنجیره خیانت‌های دیپلماتیک آمریکا
رویکرد کنونی ایران ریشه در تجربیات مکرر ناکامی دارد. خروج آمریکا از برجام، بدون هیچ دلیل موجهی، نخستین ضربه بود. سپس در سال‌های اخیر، تلاش‌های دیپلماتیک ایران با فشارهای نظامی همزمان شد. وزیر خارجه جزئیات را اینگونه عنوان کرد: «ما پنج دور مذاکره داشتیم و حتی دور ششم را برای ۱۵ ژوئن تعیین کرده بودیم اما دو روز پیش از آن، اسرائیلی‌ها به ما حمله کردند. این حمله بدون هیچ‌گونه تحریک قبلی و غیرقانونی بود و سپس آمریکا نیز به آن پیوست.» این جنگ ۱۲روزه که تأسیسات نطنز، فردو و اصفهان را هدف قرار داد، مذاکرات را نابود کرد. عراقچی آن را «تجربه بسیاربسیارتلخ»خواندوافزود:«پس ازاین جنگ۱۲‌روزه،من همچنان با استیو ویتکاف درتماس بودم و دیدگاه‌های‌مان را ردوبدل می‌کردیم. آنها بر ازسرگیری مذاکرات اصرار داشتند اما به‌نظر من این اصرار با رویکردی کاملا نادرست همراه بود.» پس از آن اروپا در همراهی کورکورانه با آمریکا فعال‌سازی مکانیسم ماشه را مطرح کرد. در همین راستا در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل، ایران ایده‌های خلاقانه‌ای برای حل مسأله «اسنپ‌بک» ارائه داد اما «همه آنها رد شد.» عراقچی نتیجه‌گیری قاطع کرد و گفت: «پس از آن به این نتیجه رسیدیم که دیگر کافی است. آنها آمادگی یک توافق عادلانه را ندارند. بنابراین باید صبر کنیم تا زمانی که به آن نقطه برسند و آن‌گاه بتوانیم گفت‌وگو کنیم.» این جمله، خلاصه فلسفه جدید دیپلماسی ایران است: مذاکره کافی است، تا زمانی که آمریکا تغییر رویکرد دهد.

دیکته نه، توافق متوازن بله
عراقچی در پاسخ به سؤال مجری درباره رویکرد آمریکا، مرزها را روشن کرد: «این بستگی دارد به این‌که آیا آنها به این نتیجه برسند که مذاکره با دیکته کردن تفاوت دارد یا نه. ما برای یک توافق عادلانه و متوازن که از طریق مذاکره حاصل شود، آماده‌ایم اما برای پذیرش دیکته آماده نیستیم. اگر آنها با یک ایده عادلانه و متوازن برای یک راه‌حل مذاکره‌شده، مبتنی بر منافع متقابل هر دو طرف سراغ ما بیایند، آن‌گاه ما آن را بررسی خواهیم کرد.» او تجربیات سال‌جاری را تلخ توصیف کرد: «در واقع، همان‌طور که می‌دانید، حتی در همین سال ۲۰۲۵ نیز تجربه‌های تلخی داشته‌ایم، چه برسد به سال‌های قبل. ما مذاکره کردیم اما در همان زمان به ما حمله شد.» این حمله، نه فقط تأسیسات را آسیب زد، بلکه اعتماد را نابود کرد. با این حال، عراقچی پایداری برنامه هسته‌ای را تأکید کرد: «تأسیسات ما آسیب دیده‌اند اما واقعیت دیگری هم وجود دارد و آن این است که فناوری ما همچنان پابرجاست و فناوری را نمی‌توان بمباران کرد. عزم و اراده ما نیز همچنان وجود دارد.»
وزیر امور خارجه حق غنی‌سازی را خط قرمز ملی دانست: «غنی‌سازی پیش از هر چیز حق ماست و سپس، مسأله‌ای مرتبط با شأن ملی، غرور ملی و دستاورد علمی محسوب می‌شود. با به‌رسمیت‌شناختن این حق، ایالات متحده می‌تواند کار مثبتی برای رژیم عدم اشاعه انجام دهد.» او به برجام به‌عنوان الگوی موفق اشاره کرد: «در آن زمان، ما پذیرفتیم در ازای رفع تحریم‌ها، درباره ماهیت صلح‌آمیز برنامه خود اعتمادسازی انجام دهیم. نتیجه فوق‌العاده بود.» اما آمریکا دو گزینه پیش‌رو دارد: دیپلماسی برابر یا ادامه تنش.

هم‌آوایی دولتمردان: زیر بار ذلت نمی‌رویم
این صحبت‌ها درحالی‌است که دکتر مسعود پزشکیان نیز چند روز قبل در نشستی با دبیران‌کل احزاب، شخصیت‌های برجسته و نخبگان سیاسی، این رویکرد را با زبانی صریح تأیید کرد. او گفت: «ما با آمریکا مذاکره کردیم و آماده توافق بودیم، اما آنها توافق را با جنگ برهم زدند. اکنون نیز برای ادامه مذاکره شرایطی تحقیرآمیز مطرح می‌کنند که بنده حاضر به پذیرش آن نیستم. زیر بار ذلت نمی‌رویم و ایرانی ضعیف و تکه‌پاره را نمی‌پذیریم.»
دکتر پزشکیان افزود: «جمهوری اسلامی ایران ‌دنبال درگیری نیست. بارها اعلام کرده‌ایم که ‌دنبال ساخت بمب نیستیم و برای هرگونه راستی‌آزمایی آمادگی داریم اما طرف مقابل دنبال گرفتن همه مؤلفه‌های قدرت ایران و تضعیف کشور در برابر رژیم صهیونیستی است. ما دنبال صلح هستیم، اما قلدری را نمی‌پذیریم.» او با تأکید بر عزت ملی نتیجه گرفت: «بر اعتقادم ایستاده‌ام و ایران را با عزت و سربلندی می‌خواهم و برای حفظ این جایگاه به کسی باج نمی‌دهم.» این سخنان، نه‌تنها به آمریکا، بلکه به فشارهای داخلی جریان‌های رادیکال اصلاح‌طلب نیز پاسخی قاطع بود.

پیامدهای منطقه‌ای و آمادگی دفاعی ایران
عراقچی حضور نظامی آمریکا را عامل بی‌ثباتی دانست: «موضوع کاملا روشن است. این حضور باعث بی‌ثباتی منطقه و افزایش تنش شده است. این درواقع یک تشدید تنش است. شما می‌بینید که در دو سال گذشته، اسرائیلی‌ها به هفت کشور در منطقه حمله کرده‌اند و همچنان به تهدیدهای خود ادامه می‌دهند. آنها همچنان آتش‌بس‌هایی را که امضا کرده‌اند، هم در غزه و هم در لبنان نقض می‌کنند. همچنین ایالات متحده که ضامن این آتش‌بس‌هاست، نسبت به این نقض‌ها بی‌تفاوت است.» در برابر تهدید حمله جدید، ایران آماده است: «طبیعتا مااین احتمال را رد نمی‌کنیم، اما برای آن کاملا آماده هستیم؛ حتی آماده‌تر از گذشته. این به آن معنا نیست که ما ازجنگ دیگری استقبال می‌کنیم، بلکه دقیقا برای جلوگیری از جنگ است. بهترین راه جلوگیری از جنگ، آمادگی برای آن است. ما کاملا آماده هستیم و درواقع همه آنچه را در تجاوز قبلی آسیب دیده بود بازسازی کرده‌ایم. اگر آنها بخواهند همان تجربه شکست‌خورده را تکرار کنند، به نتیجه بهتری دست نخواهند یافت.» عراقچی حتی به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی انتقاد کرد: «آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار است یک نهاد حرفه‌ای باشد، اما در عمل یک نهاد سیاسی است. آژانس باید به وظیفه حرفه‌ای خود بازگردد.» او پیشنهاد همکاری داد: «لطفا به ما بگویید یک تأسیسات هسته‌ای که مورد حمله قرار گرفته است چگونه باید بازرسی شود؟»

از دیپلماسی تا به نمایش گذاشتن اقتدار ملی
این تحولات نشان می‌دهد ایران بر پایه تجربیات دیپلماتیک (شکست سخت گفتمان اعتماد به آمریکا در برجام) و نظامی (جنگ ۱۲روزه علیه ایران)، دیکته آمریکا را رد کرده است. مذاکره کافی است. زیرا واشنگتن آمادگی توافق عادلانه ندارد و به‌جای آن، به قلدری و دیکته تحقیرآمیز رو آورده است. دکتر پزشکیان وعراقچی، با صدای واحد،عزت ملی راخط قرمز اعلام کرده‌اند. همه این مواردگویای آن است که آینده بستگی به تغییر رویکرد آمریکا دارد:به‌رسمیت‌شناختن حق غنی‌سازی و توقف فشارها، یا ادامه چرخه تنش. آنچه مشخص است ایران انتخاب کرده مسیر استقلال‌طلبی در برابر زیاده‌خواهی‌ها را پیگیری کند.