سلامت ساختار، شرط اثرگذاری هیئات مذهبی

تربیت «انسان کامل» در منطق اسلام، امری سطحی و اتفاقی نیست، بلکه فرآیندی عمیق و ریشه‌دار است که از پاکی مبدا آغاز می‌شود. آموزه‌های دینی بر رزق حلال والدین، طهارت نطفه، عفت در روابط زناشویی، ادب و تربیت صحیح خانوادگی تأکید دارند، زیرا هرگونه آلودگی در آغاز، آثار خود را در نتیجه نشان می‌دهد.

این منطق درباره هیئات مذهبی نیز صادق است. هیئت تنها یک اجتماع آیینی نیست، بلکه نهادی تربیتی است که می‌تواند انسان‌ساز باشد یا به بستری برای انحراف فکری و اخلاقی تبدیل شود.

برای اثرگذاری صحیح، هیئات باید اصول مهمی را رعایت کنند؛ از جمله مشروع بودن زمین و مکان، پرهیز از غصب، رانت و سوءاستفاده از قدرت، و برخورداری از بنیانی پاک و شفاف. همچنین، نحوه تأمین هزینه‌ها باید سالم، شفاف و به دور از روابط رانتی و امتیازات ناعادلانه باشد، زیرا منابع آلوده روح اخلاص را از هیئت می‌گیرد.

رفتار متولیان هیئت باید بر پایه اخلاق، تواضع، تقوا و مردمی‌بودن باشد. متولیان دنیاطلب و خودمحور، هرچند به ظاهر مذهبی، اثر تربیتی حقیقی نخواهند داشت. افزون بر این، سلامت اخلاقی و دینی مداحان و سخنرانان اهمیت اساسی دارد؛ زیرا آنان زبان و قلب هیئت‌اند و در صورت فقدان اخلاص و صداقت، خروجی هیئت انسان‌های سطحی و ظاهرگرا خواهد بود.

هیئاتی که با نفوذ در دستگاه‌های دولتی از بیت‌المال امتیاز می‌گیرند، زمین را با فشار تصاحب می‌کنند و افراد ناصالح را در رأس قرار می‌دهند، نه تنها انسان تراز اسلام ناب تربیت نمی‌کنند، بلکه «شیعه‌نما» پرورش می‌دهند که به نام دین، مجوز تخلف و بی‌اخلاقی برای خود قائل‌اند.

اسلام اهل‌بیت (ع) دینی است که در آن ظاهر و باطن باید همراه باشد. هیئتی که بر پایه زور و رانت بنا شود، هرچند نام امام حسین (ع) را بر زبان داشته باشد، از حقیقت مکتب حسینی دور است.

در نهایت، همان‌گونه که پاکی نطفه شرط تولد انسان سالم است، پاکی بنیان هیئات نیز شرط شکل‌گیری جامعه صالح است. تنها با اخلاص، عدالت، شفافیت و تقوا می‌توان نقش حقیقی هیئات را در تربیت انسان‌های مؤمن و مسئول احیا کرد.