فرهنگ اصیل، فرصت فراموش شده لرستان

موسیقی لرستان نیز متنوع و غنی است؛ کمانچه و ساز و دهل در مراسم‌ مختلف به کار برده می‌شود و موسیقی فولکلوریک این منطقه جاذبه‌های خاص خود را دارد.

با این حال، طی دهه‌های اخیر به دلایل مختلف اجتماعی، اقتصادی و مدیریتی، شاهد چالش‌هایی در عرصه فرهنگی این دیار هستیم که حفظ و ارتقای هویت فرهنگی آن را با خطر مواجه کرده است.

به طور مثال بسیاری از آیین چون چمر، عروسی‌های سنتی و نغمه‌های محلی در حال فراموشی هستند چراکه به شکل مستند و علمی ثبت و منتقل نمی‌شوند.

همچنین گسترش فرهنگ مصرف‌گرایی و الگوهای زندگی مدرن، باعث کمرنگ‌شدن برخی آداب و رسوم سنتی، ارزش‌های بومی و شیوه‌های زندگی قدیمی شده و رسانه‌های بیگانه با نفوذ فرهنگ‌های اجنبی در تغییر ذائقه فرهنگی جوانان و دوری آنان از فرهنگ بومی بی‌تاثیر نیستند.

در سطح ملی نیز، تلاش برای یکسان سازی فرهنگی ممکن است منجر به نادیده گرفتن و کم‌رنگ شدن تنوع فرهنگی استان با سایر مناطق دارای فرهنگ‌های خاص شود. البته نباید مشکلات اقتصادی و بیکاری را نادیده گرفت چراکه باعث مهاجرت جوانان به شهرهای بزرگ و از دست رفتن نیروی انسانی فعال در حوزه فرهنگ می‌شود. از نگاهی دیگر فقر، می‌تواند باعث کاهش توجه به مسائل فرهنگی و هنری در خانواده‌ها شود.

نابرابری‌های اجتماعی نیز از دیگر چالش‌های فرهنگی است که با دسترسی نابرابر به امکانات آموزشی و فرهنگی، قادر است منجر به شکاف فرهنگی بین مناطق مختلف استان شود. بنابراین ضعف در آموزش فرهنگ بومی با محدود شدن رسانه‌های محلی و کمبود منابع مالی و نیروی انسانی متخصص برای ترویج فرهنگ بومی باعث شده که شبکه‌های استانی و محلی نتوانند تصویری واقعی، مدرن و در عین حال بومی از فرهنگ لرستان ارائه دهند و گاه حتی به کلیشه‌های نادرست دامن زده‌اند.

در مقابل، گسترش رسانه‌های غیرمحلی و کم‌توجهی به آموزش زبان لری در فضای آموزشی و رسانه‌ای، باعث شده نسل جوان، کمتر به زبان مادری خود تسلط داشته و این امر تهدیدی برای تداوم میراث زبانی مردم این خطه شود.

فاصله میان نسل‌ها و تغییر الگوهای رفتاری مشهود بوده و پیوندهای سنتی مردمان لر در حال تضعیف است و باید اعتراف کرد که جوانان این استان، کمتر با ارزش‌های دیرینه بومی آشنا هستند.

در این میان نبود حمایت‌های مالی و معنوی از هنرمندان و پژوهشگران فرهنگی سبب مهاجرت یا کناره‌گیری آنان از فعالیت‌های فرهنگی شده است و بر شدت مسئله می‌افزاید.

ادامه این روند به صلاح نیست بنابراین جهت برون‌رفت از این وضعیت، باید با تدوین محتواهای آموزشی برای مدارس، راه‌اندازی کارگاه‌های زبان‌شناسی و تشویق رسانه‌ها به استفاده از زبان محلی در کنار فارسی به احیای زبان و ادبیات لری کمک کرد و برگزاری جشنواره‌های سالانه با هدف زنده‌سازی مراسم سنتی در دستور کار قرار گیرد.

به نظر می‌رسد نوسازی شبکه لرستان با هدف جذب نسل جوان، تولید برنامه‌های چندرسانه‌ای با حضور هنرمندان بومی و فعال‌سازی رسانه‌های اجتماعی بومیِ فرهنگی از دیگر اقداماتی است که بایستی حتما پیگیری شود و در کنار آن، حمایت مالی و معنوی از هنرمندان بومی، اعطای تسهیلات برای تولید آثار هنری مرتبط با فرهنگ لری، ایجاد خانه‌های فرهنگ در شهرها و روستاها باید مورد توجه قرار گیرد.

همچنین توسعه گردشگری فرهنگی با محوریت جاذبه‌های قومی، صنایع دستی، موسیقی و غذاهای محلی راهکارهایی است که می‌تواند به حفظ فرهنگ کمک کند و سبب رونق اقتصادی منطقه شود و باید اولویت کاری مسئولان امر باشد.

در پایان باید گفت فرهنگ لرستان میراثی زنده و پویا است که اگر مورد حمایت قرار گیرد، می‌تواند نه‌ تنها هویت مردم منطقه را حفظ کند بلکه الگویی برای هم‌زیستی فرهنگی در ایران باشد. برون‌رفت از چالش‌های فعلی مستلزم نگاهی جامع، علمی و مردم‌محور است تا مردم لر، همراه با حفظ گذشته خود، آینده‌ای فرهنگی و پرامید بسازند.