شکست مذاکرات آلاسکا

این اظهارات، که به‌عنوان تهدیدی مستقیم به ولادیمیر پوتین، همتای روسش، تفسیر شده، نه‌تنها بر تشدید احتمالی جنگ در اوکراین سایه می‌افکند، بلکه به‌عنوان نشانه‌ای آشکار از شکست مذاکرات مستقیم دو رهبر در آلاسکا ظاهر می‌شود. این رویداد، این درس تلخ را برای دیپلماسی ترامپ به همراه دارد که مذاکره با روسیه، حتی در بالاترین سطوح، لزوما به توافق یا تأمین منافع ملی آمریکا منجر نمی‌شود. 

درخواست زلنسکی و تردید‌های واشنگتن

داستان از حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در سپتامبر آغاز شد، جایی که ولادیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، از ترامپ درخواست کرد موشک‌های تاماهاوک ــ با بردی تا ۲۵۰۰ کیلومتر و کلاهکی ۴۵۰ کیلوگرمی ــ را در اختیار کی‌یف قرار دهد. این موشک‌ها، که فراتر از هر سلاحی است که تاکنون اوکراین از متحدان غربی دریافت کرده، می‌تواند اهدافی در عمق روسیه، از جمله مسکو، را هدف قرار دهد. زلنسکی حتی اشاره کرد که صرف دسترسی به این سلاح‌ها ممکن است پوتین را به میز مذاکره بکشاند، بدون نیاز به استفاده عملی از آنها. 

کیت کلوگ، نماینده ویژه ترامپ در امور روسیه و اوکراین، چند روز پس از این درخواست اعلام کرد که واشنگتن هنوز تصمیم نهایی نگرفته و این موضوع به رئیس‌جمهور واگذار شده است. ترامپ نیز در مصاحبه‌ای در هفته گذشته گفت که «تا حدودی تصمیم گرفته‌ام»، اما پیش از هر اقدامی، می‌خواهد برنامه اوکراین برای استفاده از این موشک‌ها را بداند. اظهارات ترامپ: تهدید یا اهرم فشار؟ در روز یکشنبه، حین پرواز با هواپیمای ریاست‌جمهوری به سمت اسرائیل و مصر، ترامپ در گفت‌و‌گو با خبرنگاران، لحنی تهاجمی در پیش گرفت. او گفت: «دوست دارم موشک‌های تاماهاوک را ارسال کنم... ممکن است مجبور شوم با روسیه صحبت کنم. آیا آنها می‌خواهند موشک‌های تاماهاوک به اوکراین ارسال شوند؟ فکر نمی‌کنم.» ترامپ این موشک‌ها را «مرحله جدیدی از خصومت‌ها» توصیف کرد و افزود: «اگر جنگ حل و فصل نشود، من برای اوکراین تاماهاوک می‌فرستم. تاماهاوک سلاح معتبر و بسیار تهاجمی است. روسیه نیازی ندارد وارد این شرایط شود.» وی تأکید کرد که ممکن است مستقیما با پوتین تماس بگیرد و بگوید: «ببین، اگر این جنگ تمام نشود، شاید تاماهاوک‌ها را بفرستم. روسیه چنین چیزی نمی‌خواهد.» ترامپ، که خود را صلح‌طلب می‌داند، افزود: «می‌خواهم شاهد حل و فصل جنگ باشم.» این سخنان، که در حالی ایراد شد که ترامپ با زلنسکی در تماس‌های تلفنی مکرر (دو بار در دو روز گذشته) بحث می‌کرد، نشان‌دهنده پیشرفت در مذاکرات دوجانبه است. تماس ۴۰ دقیقه‌ای روز یکشنبه بر چارچوب فروش موشک‌ها به کشور‌های ناتو برای انتقال به کی‌یف، تعداد مورد نیاز و نحوه استفاده تمرکز داشت. 

زلنسکی بلافاصله در شبکه اجتماعی ایکس واکنش نشان داد: «گفت‌وگوی امروز بسیار سازنده بود. درباره دفاع از مردم، پدافند هوایی، تاب‌آوری و قابلیت‌های دوربرد صحبت کردیم. ترامپ از همه چیز آگاه است.»

شکست مذاکرات آلاسکا: از امید به بن‌بست

این تهدیدها، سایه سنگینی بر اجلاس مستقیم ترامپ و پوتین در ۱۵ آگوست ۲۰۲۵ در پایگاه هوایی المن‌دورف ــ ریچاردسون آلاسکا می‌اندازد. آن دیدار، با فرش قرمز و نمایش جنگنده‌های اف-۲۲، قرار بود نقطه عطفی در دیپلماسی برای پایان جنگ اوکراین شود. ترامپ، که وعده داده بود جنگ را در ۲۴ ساعت حل کند، حداقل انتظار آتش‌بس موقت را داشت، اما مذاکرات سه‌ساعته بدون هیچ توافقی به پایان رسید؛ نه آتش‌بس، نه حتی توقف موقت حملات. به گزارش گاردین، پوتین از این اجلاس به‌عنوان «هدیه‌ای» برای بازسازی جایگاه جهانی خود بهره برد، در حالی که ترامپ بعد‌ها روسیه را «ببر کاغذی» خواند. سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، در اکتبر ۲۰۲۵ اذعان کرد که «شتاب مثبت اجلاس آنکوریج عمدتا از دست رفته» و تلاش‌های مخالفان و حامیان «جنگ تا آخرین اوکراینی» آن را خنثی کرده است. این بن‌بست، ترامپ را از رویکرد «مذاکره مستقیم» به «فشار نظامی» سوق داده او که قبلا بر امتیازدهی به کی‌یف اصرار داشت، حالا معتقد است اوکراین می‌تواند تمام سرزمین‌های ازدست‌رفته را بازپس گیرد، تغییری چشمگیر از مواضع اولیه‌اش. 

واکنش مسکو: نگرانی شدید و هشدار‌های هسته‌ای

پوتین و کرملین با نگرانی عمیق به این تهدید‌ها پاسخ دادند. سخنگوی کرملین، دمیتری پسکوف، ارسال تاماهاوک را «لحظه‌ای بسیار دراماتیک» و عامل تشدید تنش‌ها توصیف کرد. پوتین خود هشدار داد که این اقدام «روند مثبت نوظهور» در روابط آمریکا ــ روسیه را نابود می‌کند و ممکن است به حضور مستقیم نظامیان آمریکایی در حملات منجر شود. 

در حالی که ترامپ ممکن است پیش از تصمیم نهایی با پوتین تماس بگیرد، مقامات اوکراینی گام‌های عملی برداشته‌اند. هیأتی بلندپایه به ریاست آندری یرماک، رئیس دفتر زلنسکی و یولیا سویریدنکو، نخست‌وزیر، روز سه‌شنبه به واشنگتن سفر می‌کند تا درباره همکاری‌های امنیتی، موشک‌های تاماهاوک و تحریم‌های ضدروسیه مذاکره کند. این دیدار، که طی آن ترامپ زلنسکی را نیز به کاخ سفید دعوت کرده، می‌تواند نقطه عطفی باشد. 

مذاکره تضمینی برای پیروزی نیست

تهدید ترامپ به استفاده از موشک‌های تاماهاوک، بیش از آن‌که اهرمی برای فشار باشد، نشان‌دهنده ناکامی دیپلماسی مستقیم با واشنگتن در دوره ترامپ است. اجلاس آلاسکا، با وجود شکوه ظاهری، به راه‌حلی نرسید و اکنون آمریکا به گزینه‌های نظامی روی آورده است؛ گزینه‌هایی که احتمال دارد جنگ را طولانی‌تر و خطرناک‌تر کند. این رویداد نشان می‌دهد مذاکره با روسیه، حتی با رهبری ترامپ، الزاما به توافق یا تأمین منافع ملی منجر نمی‌شود و می‌تواند تنش‌ها را تشدید کند. در جهان همچنان قدرت نظامی حرف اول را می‌زند.